Þu film provokasyonunun ‘derin’ iktisadiyatýný anlatalým bugün.
Ancak ondan önce bu yapýlanlarýn bir taþla kuþ sürüsü vurmak gibi bir amacý olduðuna dair görüþlere katýldýðýmý belirteyim. Hem, kýsa vadeli, ABD seçimleri ile ilgili, hem de uzun vadeli Ortadoðu coðrafyasý ile ilgili bir ‘çomak’ harekâtý bu olan biten. Tabii çok kör gözüm parmaðýna.
Biliyorsunuz, geçen hafta ABD Merkez Bankasý (Fed) önemli ama beklenen bir karar aldý. Bu karar bekleniyordu ama zamanlamasý bir takým çevreleri çok rahatsýz etti. Fed’in bu kararý hem Obama’ya kesin çok açýk bir destekti hem de ABD’den baþlayarak, kriz sürecine ‘eski’ yapýlar aleyhine kesin bir müdahale idi. Ýþte Fed’in beklenen bu kararý neocon cephesinin ipini kopardý. Klasik söylemle düðmeye bastýlar. Ama öncesi var... Ýsterseniz biraz geriye gidelim; 2007 yýlýna...
Hikâyemiz Washington’da baþlýyor... Þimdi o gri Washington sabahýna Nisan 2007’ye dönelim:
‘Bu adam, hala bir cumhuriyetçi gibi düþünüyor, yapamýyor, ben ayrýlýrken faizlerin bu kadar yukarý çekilmemesi gerektiðini söylemiþtim. Enflasyon; tamam dikkat edilmesi gerekiyor ama öncelik o deðil ki þimdi. Peki, þimdi ne yapacak, hiçbir parayý yalnýz faizle ayakta tutamazsýnýz. Bunu söyledim. Çin’in sallanmadan ayakta durmasý þu sýralar çok önemli. Bunu hiçbir zaman anlamayacak.’
Ýhtiyar kurt, Hong Kong’da yapýlacak bir konferansa telekonferansla baðlanmaya ofisine giderken arka koltukta kendi kendine böyle söyleniyordu. Koltuk, siyah eski çantadan fýrlamýþ raporlardan gözükmüyordu. Araba durdu, ilkönce bunlarý toplayýp çantaya koymayý denedi, sonra gülümseyip vazgeçti. Aklýna, aðzý zor kapanan çantayla Fed toplantýsýna geldiði gün tepetaklak olan endeksler geldi. Yaþýndan beklenmeyen bir çeviklikle arabadan indi. Çanta ve hazýrladýðý konuþma arabada kaldý, asansöre binerken farkýna vardý, ama geri dönüp almaya yeltenmedi. Düþündüðünü aynen söyleyecekti. Bakalým etkisi nasýl olacak diye geçirdi içinden , ‘gerçekten emekli oldum mu, yoksa hâlâ ayakta mýyým göreceðiz.’
Ayný gün Çin hükümeti, 2006’da yüzde 130,4 deðerlenen ve Çin’de mali piyasalarýn kalbi olan Þanghay Borsasý’nda olan þiþkinliðin devamýndan duyduðu endiþeyi piyasa diliyle deðil de ‘Merkez Komite’ diliyle anlatýnca Greenspan’ýn aslýnda emekli olmadýðý anlaþýldý.
Greenspan’ýn tezi þuydu: ‘ABD artýk tek baþýna hareket edemez. Bu yüzden sürekli açýk vermesi ve bunu faizleri yüksek tutarak karþýlýksýz dolarla finanse etmesi sistem için tehlikeli. Biz dolarýn deðerini düþürüp ithalatý kýsmalýyýz, Çin’de yuaný deðerlendirip ihracatý azaltmalý. Yüksek faiz, karþýlýksýz ama deðerli dolar sistem için tehdit. Ayný þekilde Çin’de de baskýlanmýþ ucuz iþgücü, deðersiz yuan ve biriken ama iþe yaramayan dolarlar bir saatli bomba. Çinli yöneticiler sonsuza kadar 100 dolara adam çalýþtýrýp, karþýlýksýz dolar biriktiremez. Bu çökecek ve hepimiz altýnda kalacaðýz. ’
Greenspan’ýn o gün anlattýðý çok önemli bir þey daha vardý: Artýk küresel düþünmek gerektiðini, çünkü ekonomilerin artýk bileþik kaplar misali hareket ettiðini, Amerika’nýn tek baþýna olmayacaðýný söyledi.
Ertesi gün, Baþkan Bush Irak’a, ocak baþýnda alýnan karar gereði, gönderilen 20 bin askerin de var olun durumu deðiþtirmediðini anlatan bir sunumu Pentogon’da dinledi. Greenspan ve onun halefi Bernanke artýk durumu biliyorlardý. Bu iþ bitmiþti, hatta Greenspan ona; ‘bir Demokrat gibi düþünmeyi dene, bu þartlar altýnda daha kolay oluyor, rahatlayacaksýn’ bile demiþti. Tabii ki Bernanke Fed’in, baþýndan beri, ABD devletinin çekirdeði ve kendisi olduðunu biliyordu. Greenspan böyle durumlarda aklýna hep Kennedy’i getir diye boþu boþuna söylenmiyordu.
Dikkat! Provokasyonu yapanlarla ayný yerde durmayýn
Kennedy, ilk önce Fed’in denetlenmesi gerektiðini düþüyordu ve bankanýn Hazine’ye faizle kredi vermesini yasaklamýþtý ama öldürüldü. Soðuk savaþ, Vietnam savaþý ve o sýrada Nixon’un dolarýn altýna olan baðýmlýðýný kaldýrmasý... Bütün bu dönemi anlatan bu gibi birçok olayýn arkasýnda Fed, yani küresel finans sermayesi, vardý.
Ama Fed ve ABD devleti bir sermaye ittifakýnýn sonucu idi. Þimdi bu sermaye ittifaký, (eskiler ve yeniler) 2007’de baþlayan kapýþmanýn sonuna geldi. Herkes son kozunu oynuyor. Fed’de temsil edilen ama þimdi azýnlýkta kalan, Ýsrail kökenli militarist sermaye, (ki bunlarýn ABD dýþýndaki paralarýnýn FBI peþinde; bir kapýþma da burada var) petro-kimya sanayi, demir-çelik sanayi, askeri-sýnaî yapýlar ve bunlara baðlý küresel finans oligarþisi... Bütün bu yapý aslýnda Fed’te son geniþleme kararý dâhil, Bernanke ile baþlayan yeni sürece cevap veriyorlar. Bu tür provokasyonlar durmayacak. Örneðin bu provokasyonun politik duruþu, Esad’ý desteklemek ya da Türkiye’de darbe çeteleri ile yan yana durmakla ayný yere denk gelir. Ama, bütün bunlara raðmen, çekirdek Fed, dolayýsýyla ABD devleti, kararýný çoktan verdi; Obama seçilecek, küçük bir kýyamet kopsa da seçilecek... Çünkü baþýndan beri Greenspan ve halefi Bernanke haklýydý.
