Picasso, ömrü boyunca 13 bin beþ yüz tablo, 100 bin baský, 34 bin eskiz, 300 heykel, sayýsýz taslak yapmýþ. Picasso koleksiyonlarýnýn yakýnda 10 trilyon dolar sýnýrýný geçeceðini, sonra da 20 trilyon dolara hýzla týrmanacaðýný söyleyebiliriz. Tabii çoðu kamusal alanlarda deðerlendirilen, saklanan Picasso koleksiyonlarýna pek deðer biçilemiyor, eskizlerin deðeri belli deðil. Ama yine de þunu söyleyebiliriz; Picasso bugün tek baþýna ABD’nin 14 trilyon dolara varan dýþ borçlarýný ödeyebiliyor, ayrýca zorlarsa -tahminen birkaç yýl sonra- Britanya’nýn 10 trilyon dolara giden borcunu da üstüne koyup ödeyebilir.
20. yüzyýl acayip bir yüzyýldý. Kalpazan bir imparatorluk ortaya çýkardý, faþizmleri gösterdi insanlýða ama ayný zamanda savaþla ayakta duran bu kalpazanlýðýn içinden þaþýrtýcý ýþýltýlar ortaya çýktý. Ayný þey Einstein için de geçerli. Hem Picasso’nun hem de Einstein’ýn ayný cehennemin çocuklarý olmasý tesadüf deðil herhalde.
Geçen hafta Avrupa Nükleer Araþtýrma Merkezi (CERN) açýklama yaptý. CERN yöneticisi Bertolucci, ‘Atomaltý parçacýklar da her madde gibi sýnýrlý hýzda... Iþýk hýzýný geçecek bir deney yaþamadýk’ diyerek Einstein’ýn boþlukta hiçbir maddenin ýþýk hýzýný geçemeyeceði tezinin hâlâ geçerli olduðunu itiraf etti.
CERN’de yapýlan deneyin, acele edilerek, Einstein’ýn kuramýnýn çöktüðü haberi ile verilmesinin nedeni de nötrino parçacýklarýnýn ýþýk hýzýný geçeceði varsayýmýnýn (hipotezinin) tezmiþ gibi anlatýlmasýydý. Çünkü görelilik kuramý, ýþýk hýzýný sabit bir deðer olarak alýr. Kuramýn ýþýk hýzýnýn geçilemeyeceði varsayýmý ise bir cismin kütlesi ile hýzý arasýnda kurulan iliþkide gizli. Yani cismin kütlesi cisim hýzlandýkça artar. Iþýk hýzýnda maddenin kütlesi sonsuza gider. Dolayýsýyla ýþýk hýzýný, bir kütleye sahip madde geçemez. Sonsuzdur çünkü. Burada hýz ile kütle arasýndaki iliþki, kütleye uygulanan enerjinin kütleye hakimiyetini kaybetmesiyle son bulur. Ýþte CERN’de yapýlan deneye en temelli itiraz da bu noktada gelmiþti zaten. Deneyin öznesi olan nötrino parçacýklarýnýn kütlesi yoktur; dolayýsýyla böyle bir deneyin öznesi olamazlar, olsalar bile burada ýþýk hýzýnýn aþýlmasý görelilik kuramýnýn çöktüðü anlamýna gelmez. Nitekim CERN uzmanlarý þimdi, < span class="text42">‘teçhizatýn hatalý, kurgunun yanlýþ, sonuçlarýn da geçersiz’ olduðunu söyleyerek, bu gerçeði kabul ettiler. Sanýyorum sorun da burada. Einstein’ý aþmak için, ilk önce onun modeli aþacak bir model ortaya koymak gerekir.
Einstein’ýn kuramýnýn, bize içinde bulunduðumuz evrenin yasalarýný açýklayan birçok yönü olduðu gibi kuram, bu yasalardan da öte temel bir felsefi anlayýþý ve bu anlayýþýn diyalektiðini ortaya koyar. Ancak bu kuramýn matematik bütünlüðünde ýþýk hýzý sabittir. Einstein’ýn, ýþýk hýzýnýn aþýlamayacaðý çürütülerek, aþýlmasý tabii mümkündür ama bu bir baþka boyut ve matematik model gerektirir. Bu olmadan Einstein’ýn aþýldýðýný söyleyemeyiz.
Bu açýdan Einstein Newton’u aþmýþtý ama Newton olmadan da Einstein olamazdý. Newton yasalarý, mekaniðin yasalarýdýr; çünkü bu yasalar, bir sanayi devriminin ilk makineleri gibi, kurulup, bir iki yaðlamayla, hiç aksamadan çalýþacak bir saat düzeninde dünyayý tahayyül etmiþlerdir. Zaten kapitalizmin ve onun sanayisinin modernizmi ve ‘aydýnlanmasý’ da bu ‘mekanik’ -determinist- yukarýdan belirlenen temel üzerinde biçimlenmedi mi?
Hâlâ Newton’un ayaklarýnýn dibindesiniz!
Þimdi þu soruyu soruyorum: Sanayi kapitalizminin ortaya çýkardýðý bütün siyasi akýmlar -genel olarak da sol ve sað- Newton mekaniðinin bir yansýmasý deðil miydi; bu akýmlar sizce Einstein’ýn görelilik kuramýna hiç uðradý mý, yine bu dünya, Picasso’nun birkaç fýrça darbesiyle bütün yaþanmýþlýklarý anlatan kübizmine varabildi mi?
Einstein’ýn bir formülle anlattýðýný Picasso bir fýrça darbesiyle anlatmýþtýr. Bu anlamda görelilik kuramýyla kübizm ayný þeydir. Ama daha buraya ulaþamadýk. Newton’un mekanik iþleyiþindeyiz hâlâ.
Einstein’ýn kuramý, tam da bu mekanik iþleyiþi aþar. Maddenin enerjiden ayrý olamayacaðý ve birbirine dönüþeceðinin ispatlanmasý, sanayi sonrasý toplumun temelinin ilk harcýdýr. Bütün kütlesi olan maddeler yoðunlaþmýþ enerjidir. Kuram, burada enerji ile madde arasýnda ýþýk hýzý sabitiyle iliþki kurar ve enerjiyi açýða çýkartýr.( E=m c2) Einstein’ýn deyimiyle bu formül, bir kömür parçasýnýn bütün Prusya Ordusu’ndan daha güçlü olduðunu anlatýr.
Þimdi siz hâlâ, kalpazan imparatorluk ekonomisinin (faizin, karþýlýksýz paranýn, rantýn ve militarizme dayalý bir ekonomi-politiðin) ürettiði kalýplarla düþünürseniz, Picasso gibi bir deðerin nasýl tek baþýna bütün bu bataðý temizleyebileceðini, Einstein’ýn neden hâlâ aþýlamadýðýný hiç ama hiç anlayamazsýnýz...
