Ýnsan ömründe 22 yýl çok uzun bir zaman ama bir ülke tarihinde hiç de deðil... Cuma günü, Diyarbakýr’daki Nevruz kutlamalarýný seyrederken aklýma 1992 yýlý geldi.
O gün Cizre’de çýkan olaylarda kimilerine göre 40, kimilerine göre 57 kimilerine göre çok daha fazla insan ölmüþtü.Bölge genelinde ölü sayýsý 94 olarak veriliyordu.
Sabah Gazetesi muhabiri Ýzzet Kezer ile 5 yaþýndaki Hatice Katar ve 9 yaþýndaki Mehdi Güngen de o gün hayatýný kaybedenler arasýndaydý... Bir yýl önce, 1991’de, 31 kiþi ölmüþ bir sene sonra ölü sayýsý neredeyse 3 katýna çýkmýþtý.Cuma günü televizyon ekranýnda bir sürü köþe yazarý daha fazla demokrasi çaðrýsý yaptý, ne güzel...
Elbette bu çaðrýlar yapýlacaktýr ama bunlarý yaparken geçmiþi unutmamak, bu zamana ne zorluk ve acýlarla gelindiðini de unutmamak gerek...
***
1998 yýlýydý, hiç aklýmdan çýkmýyor. Lice’deki okula Ýstanbul’dan kampanyayla toplanan binlerce kitabý götürmüþ ardýndan ilçede kurulu mermer fabrikasýný geziyordum gazeteci olarak.Fildiþi Sahilleri’ne kadar bir sürü ülkeye mermer ihraç ettiklerini anlatýyordu görevli. Önde ve arkada bir zýrhlý araç arada ihraç edilen mermerleri taþýyan kamyonlar.
Sonra bir görevli geldi, “hemen yola çýkmanýz lazým, saat 14.00’e geliyor” dedi. Lice-Diyarbakýr arasý sadece 85 kilometre ama kazasýz-belasýz Diyarbakýr’a varmak için acele etmem gerekiyordu. Korku deðil de derin bir üzüntü hissediyor insan öyle zamanlarda bir de azýmsanmayacak kadar “böyle olmamalý” duygusu.
***
2014’te Diyarbakýr’da kutlamalarý izleyen arkadaþlarýn ekranda söylediklerini, köþelerde yazdýklarýný okudum. Sabah ilk uçakla gidip, akþam son uçakla dönerek yýllarca bölgedeki havayý yazanlar olmuþtu hala da var ama biraz hatýrlamak da lazým.Sadece 1999 Nevruz’unda yurt genelinde göz altýna alýnan vatandaþ sayýsý 8174 kiþiydi.
Bir ülke tarihi için arada geçen zaman çok kýsa ve fark çok büyük. Bu iklimin kýymetini bilmek lazým mý, evet bilmek lazým...
***
Bugün GAP turlarýnda yer bulunamýyor çoðu zaman. Sadece THY’nin Ýstanbul-Diyarbakýr karþýlýklý 5 uçuþu var, Onur Hava Yollarý 3, Pegasus 2, sefer düzenliyor.Havuzlu villalar yapýlýyor þehirde, emlak fiyatlarý artýyor.
2003 yýlýnda Diyarbakýr’da ihracat yapan 32 firma vardý þimdi bu sayý 200 civarýnda.
1990’larý hatýrlayan, o dönemlerde bölgede bulunanlar için bu rakamlarýn anlamý istatistikten daha fazla.Aradaki farkýn adý da aslýnda daha fazla demokrasi...
