Sevil NURÝYEVA ÝSMAYILOV
Sevil NURÝYEVA ÝSMAYILOV
Tüm Yazýlarý

Birbirine benzeyen Ýran ve Ýsrail

Ýsrail Savunma Bakaný Bennett, Ýran'a atýfta bulunarak "savunmadan, saldýrýya geçmemiz icap eder" diyor. 

Ýsrail; Ýran çevresinde oluþmasý mümkün çemberi derinleþtirme çabasýnda, lakin aynýsýný Ýran da yapmakta. Bu durumda "coðrafyanýn geleceði nasýl þekillenir" sorusuna cevap bulmak zordur. 

Ýran; kendinin çok fazla acýmasýz siyaset anlayýþýyla, genel olarak bulunduðu coðrafya ve çevresini cidden olumsuz etkilemekte! Ýsrail'in Orta Doðu coðrafyasýndaki, kendinin hayalleri üzerine inþa etmek istediði ‘Büyük Ýsrail’ projesi de, ayný nitelik taþýmakta. Anlaþýlan Ýran ve Ýsrail ayný derecede gerilimin merkezidir. 

Ýslam coðrafyasýnýn yeraltý zenginliklerine baktýðýmýzda, dünyanýn ciddi oranda rezervlerinin bu coðrafyalarda bulunduðunu görebiliyoruz. Doðu Akdeniz'e çýkan hattý da eklersek ki en önemlisidir, Ýran ve Ýsrail'in çevreye zarar pozisyonunu anlamak kolaylaþýr. 

Ýkinci Dünya Savaþý sonrasý Yahudi düþmanlýðýnýn körüklenmesinin sonucu olarak, Yahudilerin Filistin topraklarýna gelmesinin saðlandýðýný görüyoruz! 

Çok sayýda Yahudi kökenli insan öldürülmesi, Nazi Almanya’sýnýn baþýný çektiði bu yok etmenin, nasýl bir doðuþa neden olduðunun da tekrar gözden geçirilmesi gerekiyor. 

Hesaplar kapanmadý” diyoruz ya! Evet, kapanmadý. Birinci Dünya Savaþýnda, karþý karþýya getirilen devletlerin daha sonra çöküþlerini de tarih yazdý. Çarlýk Rusya’sý, Osmanlý Devleti, Almanya ve Avusturya-Macaristan Ýmparatorluðu! Ýkinci Dünya Savaþý sonrasý “Yahudileri yok eden Almanya” profili, köþeye sýkýþtýrýlmýþ, üretim konusunda her þeye sýnýr tanýnan, ikiye bölünen bir Almanya'yý doðurdu. Sovyetler Birliði, büyük Çarlýk Ýmparatorluðunun ardýndan sýnýrlarý belli yeni blokun, yani Batý'ya düþman tarafýn merkezi oldu. Osmanlý Devleti topraklarýndan, bir kaç “yeni devletçik” oluþturuldu. 

Yeni tabloyu, bu yukarýdaki tabloyu eklemeden anlayamayýz. 

Bereketli topraklarý olan Orta Doðu, halen hesap kitabýn bitmediði bir coðrafya! Ve yeni dünya için yeraltý zenginlikleri nedeniyle, halen savaþ sebebi içeriði taþýmakta. Bu durumda coðrafyanýn Ýsrail ve Ýran potansiyelini okurken, çevresine etkisini de ekleyerek analiz etmemiz lazým! 

Ýran'ýn devrilmiþ Þahý Pehlevi ailesinin; Fransa ve ABD'de, Ýran'daki Molla Rejimi aleyhinde çalýþmalarýný bilmeyen yoktur. Ve bunu yaparken Ýsrail lobisi ile yakýnlýðýný da törenlerine göz atarken yalýn gözle bulabiliyorsunuz! Gerçi Pehlevi ailesi, Ýran'ý daha geniþ yayýlmýþ imparatorluk olarak arzu etmekte. Avrupa ve ABD'deki tüm iliþki aðlarýna “her þeyi yaparýz” mesajlarýný da durmadan verdiklerini, somut adýmlarýndan anlýyoruz. Ortada olmayan hanedanlýk edasý ile törenler düzenleyip kabuller oluþturan Pehleviler, yeniden hakimiyete gelmek için ve Molla Rejiminin ortadan kaldýrýlmasý için ittifaklarýný da kurmuþ durumda! 

Ýran içinde karþýlýk var mý? Sosyolojik olarak baktýðýnýzda, hayranlýk duyanlarýn olduðunu görebiliyoruz. Lakin bunu geniþ halk kitleleri üzerinden okursak, ciddi karþýlýk söz konusu deðildir. 

Ýsrail'in kendi çýkarlarý için, Ýran'a komþu olan tüm noktalara dolaylý geniþleme hamlelerini iyi okumak lazým. Ýsrail-Ýran kavgasýný "Ýslami deðerler" bazýnda yorumlatmak istemekse, büyük oyunun bir parçasýdýr. 

Mantýk olarak, Ýsrail ile Ýran'ýn kavga nedeni birbirine çok benzemekte. 

Evet, geniþleme planlamalarýna göre, Ýsrail Ýran'la sorunlu! Körfez ülkeleri üzerinden Ýran'ýn iç meselelerine, etnik kimlikler üzerinden sorunlarý delme hamlesini de, Ýsrail'in dizayn ettiði açýktýr. Lakin Ýran bu kýlýfýn derinleþmesinden hem de memnun. Ýsrail kýlýfýnýn iç meselelerinde görüntülü hale gelmesi, rejimin dayanýklýlýðý için havadýr. Karþýmýzda derin ve uzun vadeli düþünme kabiliyeti olan iki taraf vardýr, birbirine benzeyen ve birbirini besleyen Ýran ve Ýsrail!