Küresel düzen çöküyor.
Kriz dalgalarý arasýnda boðuþan ülkeler, sorunlara sadece ekonomi gözünden bakarak, para üzerinden çözüm bulmaya çalýþýyor.
Kýsaca,
dünya paranýn gücüne sýðýnýyor.
Tabii ki her çözüm bir miktar daha para basmanýn ötesine geçmiyor. Kriz dalgalarýný çözelim derken sosyal boyutlar içeren
buhran derinleþtirdikçe derinleþtiriyor.
Oysa sorun ekonomik olmanýn çok ötesinde.
80 sonrasý uygulanan
finansal odaklý, güçlü özel sektör merkezli, yoðun
sermaye birikimi içeren model; 30 yýllýk köklerini topluma çoktan saldý bile.
Mesela
zenginlik yaþlý
bir nüfusta, az sayýda ellerde ve
finansal kuruluþlarda toplanmýþken, ülkeler kriz önlemlerinde maliyeti geniþ halk kitlelerine yüklüyor.
-Kimse mali sektöre vergi getiremiyor
-Kimse vergisiz kazançlarla biriken servetlere dokunamýyor
-Kimse zenginden alýp-fakire veremiyor.
Kriz dalgalarý geldikçe ülkeler kemer sýkýyor. Sýkýlan kemerler ise maalesef alt gelir gruplarýnýn kemeri oluyor. Devlet gelirini artýrmakta ise yine baþvurulan ilk yer, alt gelir gruplarýnýn yükünü taþýdýðý dolaylý tüketim vergilerinden baþkasý olmuyor.
***
Yaþanýlan süreç bir buhran.O zaman neden sadece ekonomik deðerlendirmeler yapýlýyor ki. Mesela þu anda küresel düzen hakkýnda ekonomistler kadar
sosyologlara da çok iþ düþüyor.
Medya zaten bizzat buhranýn tam göbeðinde.
Özel patron elemaný istihdamýndan- gözler
reklamdan baþka bir þey görmüyor.
Toplumu ve/veya müþteri kitlesini çoktan unutmuþ bir halin en açýk örneði...
Yaþanýlan süreç piyasa iktisadý ile açýklanamaz. Zaten piyasacýlarýn bugünlerde kan emici yarasalar gibi sosyal dengesizliklerden beslenmesi de çok acý. Toplumlar derin sosyal yaralar barýndýrýyor. Henüz dýþarý vurmuyor diye kimse bugün kayýtsýz kalamaz.
Ülkeler yýllarca sadece büyümeye odaklandýlar. Oysa bugün durum farklýlaþtý. Ekonomik büyümeyi bile beceremeyen ülkeler ekonomik kalkýnmayý aðýzlarýna almýyorlar.
Kalkýnma büyümeye feda edildi.
NOT:Ekonomik kalkýnma: refahýn paylaþýmý, bireyin geliþimi, toplumsal kalitenin artýþý gibi parasal deðerlerin ötesinde sosyal varlýklarý da ifade etmektedir.
***
Dünyada son 30 yýlda-sadece gelir daðýlýmý bozulmadý,
-sadece kolay zengincilik yolu açýlmadý,
-sadece aldatmacaya dayalý hileli ticaret-finansal yolsuzluklar geliþmedi
Oysa son 30 yýlda-ucuz iþçilik geliþti
-ucuz üretim geliþti
-çalýþma baskýsý geliþti
-paranýn deðeri arttý, insanýn deðeri azaldý
Kýsaca son 30 yýlda toplumlar o kadar kastlaþtýlar ki. Artýk
zenginin fakire tahammülü kalmadý. Resmi kölelik olmasa bile fiili kölelik yeniden geldi.
Artýk yerler ayrýldý
Kapýlar bile ayrýldý1900'lü yýllarýn baþýnda gecekondu bile denilmeyecek yerleþim yerleri ne kadar çoktu ise malikaneler de o kadar çoktu.
Sonra bir büyük buhran ve iki büyük savaþ ile
orta sýnýf dönemi geldi. Derme-çatma barakalar yýkýlýp yaþanýlabilir þehirler oluþurken diðer tarafta malikaneler yüksek vergilere dayanamayýp yýkýldý. Edebiyat, sanat, müzik orta sýnýf dönemi yýllarýnda derinleþti, insanileþti. (50,60,70'li yýllar)
***
80 sonrasý her þey yýkýldýSanki bir el yeniden eski düzeni geri getirdi. 1900'lerde zirveye çýkan
vahþi sanayi kapitalizmi yerine 2000'lerde
vahþileþen finansal kapitalizm geldi.
-Kapitalizm ve vahþilik ayný
-Ýnsaný deðersizleþtirme de ayný
-yeniden hortlayan KAST sistemi ayný
Kýsaca
toplumsal ayrýþma yeniden dünya sahnesinde.
Artýk ayný dünyanýn insanlarý olmamýza raðmen farklý dünyalar yaratabiliyoruz.
Mekanlarýmýzý ayýramadýðýmýzda bile kapýlarýmýzý ayýrýyoruz... Ayný mekana farklý kapýlardan giriyoruz.Adamýna göre kapý dönemi
Paralýlar ön kapýdan þaaalý giriyorken
Ýþçiler arka kapýdan sinsice çýkýveriyor.
***
Kapýda iþçisi ile karþýlaþmaktan bile korkan bir iþ dünyasý nasýl verimli olabilir ki? Þirketinin mutluluk merkezini çalýþanýndan ve müþterisinden alýnca geriye sadece bankacýsý kalýyor, finanscýsý kalýyor.Oysa þirketlerin gerçek tarafý para (bankacý ve finanscý) deðil insan olmalýdýr (çalýþaný ve müþterisi).
Bana krize karþý ne yapalým, döviz ne olur, faiz ne olur diye soranlara bu öneriyi; yani parayý soracaðýnýza insaný sorun diyorum. Ýnsani tarafýnýza sahip çýkýn diyorum.
Bankacýlar da artýk bilmeliler ki bilançosunda milyar kârlar yazan þirketler ayrýmcý ise, kapýlarý bile ayrý ise yakýnda riskleri çok artabilir.Krediyi bilançoya göre deðil
gidin kapýsýna bakýn, kapýya göre verin derim.
Ayrý kapýlarý olan þirketler Ayý dünyalarý paylaþan þirketler Yani KAST þirketleriAdaletten kopan þirketler, paraya esir olan þirketler, kibirli-gösteriþli þirketler buhranýn insani boyutlarý arttýkça belki de ilk yok olacak þirketlerdir. Batmaya en yakýn þirketlerdir.
Krize hazýrlanmak mý istiyorsunuz
o zaman
Kapýlarýnýzý birleþtirin.
Vahþi bir kapitalist olmak yerine
biraz insani olabilirsiniz.
Göz göze gelmekten, karþýlaþmaktan korktuðunuz, utandýðýnýz çalýþanlarýnýzdan kaçarken aslýnda insanlýktan kaçtýðýnýzý hatýrlayýnýz.NOT: Geçen hafta Ankara'da iki çocuk sokakta oynarken öldüler. Direkten kopmuþ elektrik teli yerden kaldýrýlmadan elektriðin yeniden açýlmasý ile bu iki çocuðun ölümü sorgulanmalýdýr.
Buhranýn bir özelliði: Sermaye devletleri oluþmuþtur...
