Irak Þam Ýslam Devleti (IÞÝD) hareketinin, iki yýl gibi kýsa bir zamanda Irak-Suriye coðrafyasýnda Ýngiltere büyüklüðünde bir alana hakim olup, yaklaþýk 25 milyon nüfuslu “fiili devlet” konumuna gelmesi þaþkýnlýk cümleleri ile yorumlanýyor. “Bu iþ nasýl oldu?” sorusu gündemde. Oysa, iþin öncesini iyi biliyorsanýz, geliþme pek de þaþýrtýcý görülmemeli.
Baþbakan Davutoðlu’nun Suriye’deki Beþar rejimi ile uzun süre Baðdat’ta iktidar olmuþ Maliki’nin Sünni Arap nüfusa yaptýklarýnýn bu tür bir geliþmeye yol açtýðý, Irak’ta herkesi kucaklayan ulusal bir hükümet kurulmadan ve Suriye sorunu çözülmeden bu iþin altýndan kalkýlamayacaðýna iliþkin analizi doðrudur. Ama, bugün geldiðimiz noktanýn aslýnda 1979 yýlýnda baþlamýþ bir siyasi planýn devamcýsý olduðunu göz ardý edemeyiz. IÞÝD, 24 Aralýk 1979 günü baþlayan ve 15 Þubat 1989 günü de sona eren Afganistan’daki Sovyet iþgalinin bugünlere kadar uzanan yapýlanmasýdýr.
Sovyetler Birliði Afganistan’ý iþgal ettiðinde, direniþi Mücahid örgütler üzerinden tasarlayan ve uygulayan dönemin ABD Baþkaný Carter’in Güvenlik Baþ Danýþmaný Zbigniew Brezezinski’nin attýðý bu adým, ilerleyen yýllarda Taleban ve El-Kaide’ye, devamýnda da IÞÝD’e dönüþtü.
Bu söyleþiye dikkat...
Brezezinski’nin 15 Ocak 1998 tarihinde Alexander Cockburn ve Jeffrey St.Clair ile yaptýðý söyleþinin þu bölümü, Amerikan yönetimlerinin önce ittifak kurup sonra da savaþmayý gelenek haline getirdikleri selefi/radikal hareketlerle iliþkisinin baþlangýç noktasýný aktarmasý açýsýndan önemlidir:
Soru: CÝA eski Baþkaný Robert Gates, Gölgelerin Ýçinden isimli kitabýnda, Afganistan’daki Mücahid gruplara askeri yardýmlarýnýzýn Sovyet iþgalinden 6 ay önce baþladýðýný söylüyor. Bu doðru mu?
Brezezinski: Evet. Resmi tarihimiz, CÝA’nýn Mücahidlere yardýmýnýn 1980’lerde baþladýðýný yazmaktadýr ama, fakat gerçek, yardýmýn Baþkan’ýn 3 Temmuz 1979’da imzaladýðý talimat ile baþladýðýdýr. Bunu, iþbaþýndaki Sovyet yanlýsý hükümeti devirmek için yaptýk ve yardým baþlatmamýzýn kýsa sürede bir Sovyet iþgaline yol açabileceðini Baþkan Carter’a söyledim.
Soru: Bunu biliyordunuz ve baþlattýnýz, devamýnda iþgal geldi ve bu kez açýktan yardýmý yaptýnýz. Ýþgale neden olmaktan dolayý bir piþmanlýk yaþýyor musunuz?
Brezezinski: Neden piþman olayým. Yaptýðýmýz iþ Sovyetler’i Afganistan’a çekti, Carter’a, “nihayet Sovyetler’i kendi Vietnam savaþlarýna çektik” dedim. Zaten 10 yýl savaþtýlar ve daðýldýlar.
Soru: Yani, bu planýnýzla geleceðin radikal terör gruplarýna yol vermiþ olmaktan piþman deðilsiniz...
Brezezinski: Dünya tarihi açýsýndan hangisi önemlidir? Sovyetler’in daðýlmasý mý, Taleban mý? Bazý Müslümanlar’ýn ortaya dökülmesi mi, Orta ve Doðu Avrupa’nýn özgürleþmesi mi? Bu sorularýn cevabý benim için önemli.
Bu yanýtýn perde arkasýnda 1.5 milyon Müslüman Afgan sivilin ve 250 bin Mücahid’in ölümü var! Sözlerden, o Müslümanlar’ýn Avrupa özgürleþsin diye öldüklerini anlýyoruz. O zaman bugün ölen Müslümanlar’ýn da kimler için öldüklerini iyi anlamamýz gerekiyor.
Bugün bölgede yaþadýðýmýz olaylarýn perde arkasýnda yatan beyin kimyasý budur. Obama, IÞÝD ile ilgili “savaþ kararýný” açýklamadan bir gece önce Beyazsaray’da Brezezinski ile yemek yiyordu.
IÞÝD bir oyuncak...
1979 yýlýndan bu yana, Suudi Arabistan’ýn parasý, Amerika’nýn teknik desteðiyle oluþturulan bütün selefi/radikal hareketler aslýnda, Amerikan diplomasi ve askeri hedeflerinin bir oyuncaðý olarak görev yaptýlar. Bir süre kullanýldýlar, sonrasýnda da yok edildiler. El Kaide’nin Amerikan komandolarý tarafýndan öldürülen lideri Usame bin Laden 80’lerde CÝA ile en yakýn çalýþan bir karakterdi. Belli ki, IÞÝD lideri Baðdadi’nin de bir son kullanma tarihi var ve Washington’dan yapýlan açýklamalar planlanan finalin 3 yýl sonrasý olduðunu gösteriyor.
Neden 3 yýl? Bunu da Brezinski’nin 10 Ekim’de MSNBC TV’deki þu cümlesinden anlýyoruz: Bu hareket önümüzdeki dönemde Orta Asya ve Kafkasya’ya yayýlacak. Bizim oraya askerimizi sokmamýz, Ýslam’la 20 yýl savaþmamýz demektir. Kobani’yi savunmak için Peþmerge güçlerinin oraya naklini saðlamamýz yeterlidir.
Vay canýna, adam duruma hakim ve 1979 senaryosundan vaz geçmeye de niyetli deðil bunun için IÞÝD’in en az üç yýl buralarda olmasý gerekiyor.
Dönelim MSNBC’deki “Türkiye neden Kobani’de etkin duruþ sergilemiyor” tartýþmasý üzerine söylediklerine: Türkler hiçbir zaman Amerika’nýn uzun vadeli hedeflerini görmeden hareket etmezler. Onlara daima ne yapacaðýmýzý ve bunun sonuçlarýný iyi anlatmamýz gerekir.
Demek, iyi tanýmýþýz...
