Trump Kudüs’ü þahsi mesele yaptý ve kaybetti.
Türkiye de Kudüs’ü þahsi mesele yaptý, kazandý.
BM Genel Kurulu’nda Perþembe günü oylama bittikten sonra Hayýr diyen diðer 8, çekimser kalan 35 ve oylamaya katýlmayan 21 ülkenin listesini tutan ABD’nin BM temsilciliði, üç grupta toplam 64 ülkeye acele birer kokteyl davetiyesi yolladý.
Oylama Kudüs kapsamýndan çýkmýþ, ABD’nin BM Temsilcisi Nikki Haley ve Donald Trump’ýn þahsi meselesi olmuþtu. Oylamada çekimser kalanlarý ve oy kullanmayanlarý da sayýp 64 ülkenin ABD’yi desteklediðini düþünen Haley, bu ülkeleri 3 Ocak’ta vereceði resepsiyona davet ediyordu. “ABD ile dostluðunuza teþekkür etmek için, saat 18 - 20 arasýndaki resepsiyona katýlýmýnýz” falan.
Bu davet ile ABD, diðer 192 BM üyesinden Evet oyu veren 128’i ‘ABD Düþmaný’ sayýyordu... Çekimserlerin ve katýlmayanlarýn hepsinin ABD yanýnda olduðunu düþünmek, olsa olsa Trump usülü hesapsýzlýk ve siyaset çarpýtmasý olur. Trump bir yýldýr dünyayý tutarsýz kararlarla alt-üst etmesinin ilk organize tepkisini BM’de gördü. Yanýnda kim var: Ýki tane muz cumhuriyeti, halký hala mýzrakla, kanoyla dolaþan 4 Pasifik adasý ve bir Afrika ülkesi Togo. Bu bir avuç ülkeye resepsiyon vermenin garabeti ortada olduðundan, kalabalýk görünsün diye ‘herkesi’ çaðýrdýlar, o da en fazla 64 ülke...
Nikki Haley’in aslýnda bu davetten sonra baþka listeler tutmasý gerekiyor: 64 ülkeden kaçý geldi, gelenlerin kaçý büyükelçisini yolladý. Ve gelenler kaç dakika kaldý... Hem Trump’a sorun: Guatemala nerede? ABD’de BM polemiði konusunda yaygýn bir espri: “Trump tasarýya Evet diyen ülkelerden þirketlerini ve yatýrýmlarýný çeksin de görelim” þeklindeydi. Çekmez... Yardýmlarý da kesemez.
Karar, önce Ýslam Ýþbirliði Teþkilatý zirvesini toplayýp, sonra da BM karar tasarýsýna sponsor olan ve ‘Dünya 5’ten ve 1’den büyüktür’ söylemiyle dikkatleri çelen Türkiye’nin baþarýsýdýr.
ABD ve Ýsrail dýþýnda Hayýr diyenler: Guatemala, Honduras, Marþal Adalarý, Mikronezya, Nauru, Palau ve Togo. Üstelik bu ülkelerin ABD deðil, Ýsrail etkisiyle hayýr dediði bildiriliyor.
Guatemala ve Honduras, ABD’nin yüzyýldýr eyaletleri. Halen Honduras’ta 2009’da darbe ile iktidarý ele geçiren grup var. Darbenin arkasýnda kim vardý? Kim olacak, ABD. Ayrýca ABD medyasý, Ýsrail’in de Guatemala ve Honduras devlet baþkanlarýyla yakýn muhabbeti olduðunu yazdý.
Palau, Mikronezya ve Marþal adalarý: ABD’nin Pasifik yolunda donanmasýna ikmal ve liman olarak kullandýðý, haritada görülmeyen takýmadalar. Þimdi Çin’e karþý üs niteliði taþýyorlar. Marþal Adalarýnda ABD atom denemeleri yapmýþtý.
Nauru, ayný bölgede Mikronezya adalarý içinde, ancak ayrý devlet statüsü içinde. Ayrýca Mikronezya’nýn Ýsrail ile yakýn iliþkisi var ve yönetim, Ýsrail’i her durumda desteklediðini birkaç yýl önce duyurmuþtu. Yani bu 4 adanýn ABD deðil, Ýsrail etkisiyle oy verdiði bildiriliyor. Ýsrail bu ülkelere oy karþýlýðý yardým yapmýþ.
Togo: Bu karara Hayýr diyen tek Afrika ülkesi. 8 milyon nüfusu var. Devlet Baþkaný Ýsrail’e hayran.
21 ülke oy kullanmadý... Yazalým da tarihe geçsinler.
Demokratik Kongo, Doðu Timor, El Salvador, Gürcistan, Gine Bissau, Kenya, Moðolistan, Myanmar, Moldova, Orta Afrika Cumhuriyeti, St Kitts, St Lucia, Samoa, San Marino, Sao Tome, Sierra Leone, Swaziland, Tonga, Türkmenistan, Ukrayna, Zambia.
- Antigua ve Barbuda
- Arjantin
- Avustralya
- Bahamalar
- Benin
- Bhutan
- Bosna Hersek
- Çek Cumhuriyeti
- Dominik
-Ekvator Ginesi
- Fiji
- Filipinler
- Haiti
- Hýrvatistan
- Jamaica
- Kanada
- Kiribati
- Kamerun
- Kolombiya
- Latvia
- Lesotho
- Macaristan
- Malawi
- Meksika
- Panama
- Paraguay
- Polonya
- Romanya
- Rwanda
- Solomon Adalarý
- Güney Sudan
- Trinidad Tobago
- Tuvalu
- Uganda
- Vanuatu
Dünyanýn bütün forumlarýnda çekimser oy vardýr da... Evet ve Hayýr’ýn netliði karþýnda çekimser, kaypak, bulanýk, nereye çeksen gider ve fýrsatçý bir kurnazlýk taþýr. Rengi Gri’dir...
ABD çekimser oylarý, kendi hanesine yazdý. Halbuki ‘Bunlar evet diyeceklerdi ama Trump’tan korktuklarý için çekimser kaldýlar’ demek de mümkün. Çünkü aralarýnda daha önce Filistin konusunda benzer kararlarý destekleyen ülkeler var. Çekimser oylar geleneksel çizgilerini deðil, þu anki durumdan kaynaklanan kaygýlarýný yansýtýyor. Yani çekimserlerin Evet’e dönmesi, Hayýr’a dönme ihtimalinden fazla.
Çekimserler’de dikkat çekenler, mesela Bosna Hersek: Müslüman, Hýrvat ve Sýrp üçlü yönetim fikir birliði saðlamadýðýndan, çekimser kaldýlar. Müslüman yönetimin kalbindeki oy, Evet idi.
Kanada: ABD’den çok Ýsrail etkisi var. Hatta karara -Hayýr- demek istediklerini, Ancak -Trump’tan korktular- denmesin diye çekimsere döndüklerini söylüyorlar. Kanada, ABD ile NAFTA serbest ticaret anlaþmasýný yeniden görüþmek durumunda, bu da cüzdaný ve vicdaný kapatýyor.
Meksika ve Arjantin: Daha önce Filistin’i destekleyen kararlara Evet demiþlerdi. Netanyahu kýsa süre önce iki ülkeyi ziyaret edip, destek yeniledi. Meksika, iki ülke sýnýrýna duvar çekmek isteyip üzerine gelen Trump’tan çekinmiþ olabilir. Üstelik Kanada gibi Meksika, Trump’ýn isteði üzerine NAFTA serbest ticaret anlaþmasýný yeniden müzakere durumundalar. Meksika ve Kanada’nýn NAFTA’dan kazancý, ABD’den daha fazla. Þu an imparatoru kýzdýrmak iþlerine gelmemiþ olabilir. Gerçi Meksika büyükelçisi BM’de konuþup, çekimser oya raðmen Trump’ýn Kudüs kararýný eleþtirdi. Tam bir ‘Ne Fajita yansýn, ne tortilla’ yaklaþýmý.
Filipinler: ‘ABD’ye meydan okuyan Duterte’ bu kez renksiz kaldý. Filipinler, Arakan Soykýrýmýný kýnayan kararda da Myanmar yanýnda yer almýþtý. Duterte bir süredir ABD-Çin-Rusya arasýnda cambazlýk yapýyor ve sanki ‘kim daha yüksek fiyat verecek’ diye aranýyor. Kasým ortasýnda ASEAN zirvesi için Trump Filipinlerde idi ve Dutarte ile görüþmelerden iki taraf da memnun kalmýþtý. Oylama öncesinde ABD Manila’da giriþim yaptýysa, o görüþme hatýrlatýlmýþ olabilir. Ayrýca Filipinleri kuran ve inþa eden ABD’dir. Filipin’de ABD etkisi, Duterte etkisinden fazladýr. Duterte çekimser oyla Trump’a göz kýrptý. Bu oylama dýþýnda Filipinlerin Arakan konusunda Myanmar’a destek vermesi, daha vahim bir durum.
AVRUPA BÝRLÝÐÝ: 28 üyeli AB, 3 üye dýþýnda tasarýya Evet dedi. Çekya, Macaristan, Polonya çekimser kaldý. Bu ülkeler Sovyet uyduluðu zamanýndan beri Ýsrail’e yakýn dururlar. Üç ülke ayný zamanda Brüksel’e karþý Milliyetçi þarkýlar söylemekteler.
AFRÝKA: Uganda ve Güney Sudan’ýn çekimser oylarý Ýsrail etkisi ile açýklanabilir. Güney Sudan, varlýðýný kýsmen Ýsrail’e borçlu. Afrika’nýn 30’dan fazla ülkesi Evet dedi.
