Boko Haram, 14 Nisan’da Nijerya’nýn Borno Eyaleti’nde 274 kýz öðrenciyi kaçýrdý ve örgüt lideri, kýzlarýn Çad sýnýrýna yakýn yerlerde 10 dolara satýlacaklarýný duyurdu. Diðer bir ifadeyle kýzlarýn baþka bir ülkeye satýlacaðý, dolayýsýyla bulunmayacaklarý tehdidi savrulmuþ oldu. Eylemin gerekçesi olarak da, bu kýzlarýn batý tipi eðitim almalarý olarak açýklandý.
Çad sýnýrýna yakýn üç eyalette son bir yýldýr iki bine yakýn kiþinin öldürülmesinden sorumlu tutulan örgüt, on yýldan fazla zamandýr ülkede faaliyet gösteriyor. Ülkenin þeriat hükümlerinin geçerli olduðu kuzey ve kuzey doðu eyaletlerinde giderek gücünü artýrmýþ olan Boko Haram, adýný ilk kez Kamerun sýnýrýna yakýn yerlerde ve Nijerya güvenlik güçlerine karþý yaptýðý eylemlerle duyurmuþtu. 2009’dan itibaren ise sivilleri hedef almaya baþladý, 2008’de bin kadar kiþi öldürüldü, üç binden fazla kiþi ise göç etmek zorunda býrakýldý.
El Kaide ile baðlantýsý olan ve Afrika Taliban’ý olarak tanýmlanan Boko Haram, sonraki yýllardaki eylemlerini ‘Batý’yý hedef alarak sürdürdü. Kiliselere, BM binalarýna ve okullara saldýrýlar düzenledi. Gayet tabi eylemlerinin bütününde devlet baþkaný Goodluck Jonathan’ýn hedef alýndýðýný da belirtmek gerekiyor.
Sallanan Nijerya
Nijerya, 2003 yýlýna kadar sabah erken kalkanýn gidip darbe yaptýðý bir ülke olarak yaþadý. Her darbe döneminden sonra yeniden cumhuriyet ilan edilmiþ olsa da, bunlarýn ömürleri uzun sürmedi. 2003 ve 2007 seçimleri son derece þaibeli geçti, seçilen baþkanlar ölünce yerlerine yardýmcýlarý baþkan oldu.
Nijerya, dünyadaki petrol üreticileri arasýnda 10., petrol ihracatçýlarý arasýnda da 6.sýrada yer alan Kara Afrika’nýn en zengin ve 140 milyonluk nüfusuyla en kalabalýk ülkesi. Petrol yataklarý, Boko Haram’ýn faaliyet önceliði olan bölgede olmasa da, örgütün Nijerya’daki en büyük petrol yatýrýmcýsý Shell’e karþý da bir dizi eylem gerçekleþtirdiði biliniyor. Hatta bir dönem petrol firmalarý birleþip kiralýk güvenlik güçleri oluþturmuþ ve kendilerine yapýlan eylemlere karþý bu birliklerle mücadele baþlatmýþlar.
Ülkenin yaklaþýk yarýsý Müslüman ve fakir kuzey eyaletlerinde yaþýyor, diðer yarýsý ise Hristiyan ve zengin bölgede yoðunlukta. Boko Haram her ne kadar batýlý eðitimin reddedilmesi ve þeriatýn gelmesi konusunda faaliyet gösteriyorsa da, esas motivasyon kaynaðý Müslümanlarýn zenginliklerden yararlanmadýðý gerçeði.
Devreye giren ABD
Gelinen aþama itibarýyla, Nijerya’nýn küresel güçlerin gündemine fena halde düþtüðünü söylemek gerekiyor. Kýzlarýn kaçýrýlmasý, bugüne kadar yapýlan eylemlerden sadece bir tanesi olmasýna raðmen, insanlýk suçlarý çerçevesine sokulacak en somut örnek. Dolayýsýyla, týpký El Kaide gibi Boko Haram da bir askeri müdahaleyi hak ediyor denebilecek durum söz konusu.
Tam da bu nedenle baþýný ABD’nin çektiði bir grup devlet ki tabi içinde Birleþik Krallýk da yer alýyor, Nijerya’ya konusunda bir araya geldi ve kýzlarý kurtarmak için müzakere yapacak bir heyet oluþturuldu. Heyette askerler de bulunuyor.
ABD askerleri, görüþme için gitseler bile, sonuç itibarýyla bu durumun adý bölgeye asker göndermek olur. Muhtemelen Nijerya’nýn komþularýný da kapsayan bazý giriþimler söz konusu ve sonuç itibarýyla terörle mücadelede askeri önlemenler kapsamýnda bir giriþim.
Afganistan’a yapýlan müdahale gibi bir müdahale söz konusu deðil, bu örnek yeni yöntemleri ima ediyor. Rusya Kýrým sorununu Gürcistan sorunu gibi deðil baþka yöntemle çözüyorsa, ABD’nin de yeni yöntemler geliþtirmesi kaçýnýlmazdý. Boko Haram’ýn yeni yöntemler geliþtirilmesine katký saðladýðý söylenebilir.
