Türkiye piyasalarý tatildeyken ABD merkez bankasý FED’den beklenen açýklama geldi…2 günlük abd merkez bankasý açýk piyasa komite toplantýsýnda FED yetkilileri tahvil alým programýný sonlandýrdý..Açýklamada ‘kayda deðer bir süre daha’ ifadesinin muhafaza edilmesi, yetkililerin faiz artýþ zamanlamasýna iliþkin görüþlerinin pek de deðiþmediðine iþaret ediyor.Eylül 2012'de baþlayan 3. Parasal Geniþleme Programý'ný bu ay sonlandýrmasýna ve politika faiz oranýnýn 'kayda deðer bir süre' daha yüzde 0 ile 0,25 aralýðýnda tutulmasýna karar verildi..
Hatýrlayalým ABD merkez Bankasý 2008’de baþlayan ve halen devam eden kriz etkilerini azaltmak , yükselen iþsizlik rakamlarý düþürmek, büyümek ve dolayýsýyla istihdamý artýrmak amacýyla piyasalara para fonlamaya baþladý.Diðer bir deyiþle FED yaklaþýk 800 milyar dolar olan bilançosunu büyütme kararý aldý..Bankalara para vererek (tahvil alýmlarý yoluyla) ve bankalarýn rahatlamasý saðlanarak , bankalarýn kredi vermesini teþvik edecek mantýðýyla… Ýlk 2 parasal geniþleme sonrasý 2012'de baþlatýlan 3. Parasal geniþleme adýmýnda tahvil alým programýnýn büyüklüðü 85 milyar dolara kadar çýkardý..Ve sonsuz tabirini kullandý..Fakat sadece 2 sene sürdürdü 3. Parasal geniþlemeyi ve ABD merkez bankasý 18 aralýk 2013'te 10 milyar dolar ile tahvil alým programýný azaltmaya baþladý.Bunun ilk sinyalini 2013 mayýs ayýnda o zaman ki Fed baþkaný Ben bernanke verdi. Ve yina hatýrlayalým Bernanke’nin bu açýklamalarý sonrasý tüm dünya finans piyasalarý bir kasýrga yaþadý..Ve nihayetinde dün biten FED toplantýsýnda kalan 15 milyar dolarlýk tahvil alým programýný da sonlandýrdý..
Peki ne oldu tüm bu süreçte..Hiç bir þey
En azýndan dünya için..Evet ABD büyümesine yüzde 4.6’ya revize etti , iþsizliði yüzde 5.9 indirdi ve enflasyonunu yüzde 1.7’ye çekebildi.Evet ABD’ye yaradý..Görece olarak dünyaya saçmýþ olduðu dolarlar da dünya finans piyasalarýna bayram havasý yaþattý…
Bol para dönemi maalesef kýsa vade de geliþmekte olan ülkelere yarasa da uzun vadede ülkelerin rehavete sürükledi.Yapýsal reformlar konusunda …Buna biz de dahiliz …
Peki þimdi dünya’nýn sorduðu soru ne? FED fed'in ne zaman faiz artýracak?
Neden önemli? Çünkü FED çok uzun süredir faizleri sýfýra yakýn seviyede tutarak insanlarýn para harcatmaya teþvik edip talebi canlandýrmak istedi.Ýç talebi artýrarak üretimi ,üretimi artýrarak istihdamý ,istihdamý saðlayarak tekrar harcamayý teþvik etti.Böylece enflasyon da yaratabilecekti..Ancak iþler tam da planladýðý gibi gitmedi..Bankalara tahvil alým programý ile saðladýðýn trilyon dolarlar yine bankalarýn kasasýnda kaldý.Ve bankalar kasalarýnda kalan bu parayý getiri elde etmek amacýyla(düþük faiz dolayýsýyla ) borsalara yatýrdý.Tüm dünya borsalarýna ..Faizleri yüksek olan geliþmekte olan ülkelere para yaðdý.(Türkiye dahil) ..PARA FED’ÝN ÝSTEDÝÐÝ GÝBÝ HALKIN CEBÝNE DEÐÝL FÝNANSAL PÝYASALARA AKTI….
Bol paraya sahip dünya har vurup harman savurdu..Halkýn cebine gitmesi gereken , harcama yapmasý gereken kesime gitmedi.Piyasalara aktý..Böylece dünya halklarý arasýnda ki gelir daðýlýmý inanýlmaz bozuldu..
ABD ekonomisi düzelirken Avrupa , Asya ve geliþmekte olan ülkelerin ekonomisini bozuldu…
Þimdi ise FED ; dünyanýn uyuþturusunu kesti.ve dünya uyuþturucu yoksunluða bugün itibari ile girmiþ durumda…
''FED KARGAÞA YARATMADAN POLÝTÝKASINDAN ÇIKAMAZ''
Fed eski Baþkaný Alan Greenspan bir açýklama yaptý ve dedi ki , ‘’Fed hali hazýrda uygulamakta olduðu geniþlemeci para politikasýndan finansal piyasalarda bir miktar kargaþa yaratmadan çýkamaz’’…Ýzleyeceðiz .
Finansal piyasalarý bilemem ama 2015 dünya için kolay bir yýl olmayacak..
Ne kadar acý olursa olsun aslýnda ‘’bol para dönemi iyi ki bitti ..Þimdi gerçeklerle yüzleþme zamaný’’
Ne olacaðýný kestirmek zor..Çünkü daha önce yaþananlar yaþanmýyor dünya da ..Dinamikler farklý..Ancak Türkiye eline çabuk tutmalý ve cidden tüm reformlarý hýzlýca harekete geçirmeli..Üretimi teþvik edecek ve tarýmý tekrardan gözde bir sektör yapacak reformlara…
Kalýn saðlýcakla …
Twitter.com/zelihasrc
