Türkiye piyasaları tatildeyken ABD merkez bankası FED’den beklenen açıklama geldi…2 günlük abd merkez bankası açık piyasa komite toplantısında FED yetkilileri tahvil alım programını sonlandırdı..Açıklamada ‘kayda değer bir süre daha’ ifadesinin muhafaza edilmesi, yetkililerin faiz artış zamanlamasına ilişkin görüşlerinin pek de değişmediğine işaret ediyor.Eylül 2012'de başlayan 3. Parasal Genişleme Programı'nı bu ay sonlandırmasına ve politika faiz oranının 'kayda değer bir süre' daha yüzde 0 ile 0,25 aralığında tutulmasına karar verildi..
Hatırlayalım ABD merkez Bankası 2008’de başlayan ve halen devam eden kriz etkilerini azaltmak , yükselen işsizlik rakamları düşürmek, büyümek ve dolayısıyla istihdamı artırmak amacıyla piyasalara para fonlamaya başladı.Diğer bir deyişle FED yaklaşık 800 milyar dolar olan bilançosunu büyütme kararı aldı..Bankalara para vererek (tahvil alımları yoluyla) ve bankaların rahatlaması sağlanarak , bankaların kredi vermesini teşvik edecek mantığıyla… İlk 2 parasal genişleme sonrası 2012'de başlatılan 3. Parasal genişleme adımında tahvil alım programının büyüklüğü 85 milyar dolara kadar çıkardı..Ve sonsuz tabirini kullandı..Fakat sadece 2 sene sürdürdü 3. Parasal genişlemeyi ve ABD merkez bankası 18 aralık 2013'te 10 milyar dolar ile tahvil alım programını azaltmaya başladı.Bunun ilk sinyalini 2013 mayıs ayında o zaman ki Fed başkanı Ben bernanke verdi. Ve yina hatırlayalım Bernanke’nin bu açıklamaları sonrası tüm dünya finans piyasaları bir kasırga yaşadı..Ve nihayetinde dün biten FED toplantısında kalan 15 milyar dolarlık tahvil alım programını da sonlandırdı..
Peki ne oldu tüm bu süreçte..Hiç bir şey
En azından dünya için..Evet ABD büyümesine yüzde 4.6’ya revize etti , işsizliği yüzde 5.9 indirdi ve enflasyonunu yüzde 1.7’ye çekebildi.Evet ABD’ye yaradı..Görece olarak dünyaya saçmış olduğu dolarlar da dünya finans piyasalarına bayram havası yaşattı…
Bol para dönemi maalesef kısa vade de gelişmekte olan ülkelere yarasa da uzun vadede ülkelerin rehavete sürükledi.Yapısal reformlar konusunda …Buna biz de dahiliz …
Peki şimdi dünya’nın sorduğu soru ne? FED fed'in ne zaman faiz artıracak?
Neden önemli? Çünkü FED çok uzun süredir faizleri sıfıra yakın seviyede tutarak insanların para harcatmaya teşvik edip talebi canlandırmak istedi.İç talebi artırarak üretimi ,üretimi artırarak istihdamı ,istihdamı sağlayarak tekrar harcamayı teşvik etti.Böylece enflasyon da yaratabilecekti..Ancak işler tam da planladığı gibi gitmedi..Bankalara tahvil alım programı ile sağladığın trilyon dolarlar yine bankaların kasasında kaldı.Ve bankalar kasalarında kalan bu parayı getiri elde etmek amacıyla(düşük faiz dolayısıyla ) borsalara yatırdı.Tüm dünya borsalarına ..Faizleri yüksek olan gelişmekte olan ülkelere para yağdı.(Türkiye dahil) ..PARA FED’İN İSTEDİĞİ GİBİ HALKIN CEBİNE DEĞİL FİNANSAL PİYASALARA AKTI….
Bol paraya sahip dünya har vurup harman savurdu..Halkın cebine gitmesi gereken , harcama yapması gereken kesime gitmedi.Piyasalara aktı..Böylece dünya halkları arasında ki gelir dağılımı inanılmaz bozuldu..
ABD ekonomisi düzelirken Avrupa , Asya ve gelişmekte olan ülkelerin ekonomisini bozuldu…
Şimdi ise FED ; dünyanın uyuşturusunu kesti.ve dünya uyuşturucu yoksunluğa bugün itibari ile girmiş durumda…
''FED KARGAŞA YARATMADAN POLİTİKASINDAN ÇIKAMAZ''
Fed eski Başkanı Alan Greenspan bir açıklama yaptı ve dedi ki , ‘’Fed hali hazırda uygulamakta olduğu genişlemeci para politikasından finansal piyasalarda bir miktar kargaşa yaratmadan çıkamaz’’…İzleyeceğiz .
Finansal piyasaları bilemem ama 2015 dünya için kolay bir yıl olmayacak..
Ne kadar acı olursa olsun aslında ‘’bol para dönemi iyi ki bitti ..Şimdi gerçeklerle yüzleşme zamanı’’
Ne olacağını kestirmek zor..Çünkü daha önce yaşananlar yaşanmıyor dünya da ..Dinamikler farklı..Ancak Türkiye eline çabuk tutmalı ve cidden tüm reformları hızlıca harekete geçirmeli..Üretimi teşvik edecek ve tarımı tekrardan gözde bir sektör yapacak reformlara…
Kalın sağlıcakla …
Twitter.com/zelihasrc
