Ýngiltere Parlamentosu’nun hükümetin Brexit anlaþmasýný onaylamamasý sadece ülkede deðil, Avrupa’da da büyük sarsýntý meydana getirdi. Kimi analizcilere göre bu durum AB için çok kötü, Ýngiltere için ise çok daha kötü…
Ýngiltere’de Brexit anlaþmasý üzerinden yürüyen siyasi tartýþma ‘bölünme/parçalanma’ konusuna dönüþmüþ durumda. Bu ise AB’nin daðýlmasý gibi tartýþmalarý alevlendiriyor.
Ýskoçya, Ýrlanda, Galler etrafýnda dönen ayrýlma tartýþmalarýnýn fitilini tekrar ateþleyen bu durum sadece Ýngiltere için bir ayrýþma riski içermiyor, ayný zamanda AB’nin çözülüþünü de tetikleyebileceði belirtiliyor.
AB, son yüzyýlýn en büyük bütünleþme projelerinden ve siyasi birlik çabalarýndan biri… Ýngiltere’nin Birlik’ten ayrýlma kararý acaba, bu önemli projeyi yörüngesinden çýkarýp farklý bir daðýlma eksenine savurabilir mi?
Malum olduðu üzere AB marþý Beethoven’in 9. Senfonisinin sonundaki Neþeye Övgü bölümünden oluþuyor. Friedrich von Schiller’in þiiriyle þekillenen bu bölüm “Kucaklaþýn ey milyonlar” diyerek insanlýða çaðrý yapýyor. Ýngiltere örneðinde bugün gelinen durum ise kucaklaþmadan ziyade ‘anlaþmalý boþanma’yý ifade ediyor.
Aslýnda AB ülkelerinin ve halklarýnýn ortak bir ruh ve anlayýþla söyledikleri bir AB marþý falan da yok. Çünkü marþýn sözleri yok. Schiller’in güftesi deðil Beethoven’in bestesi var ortada. Yani, AB ortak bir marþ dillendiremeden sarsýntý geçiriyor.
Bütünleþme ve çözülme, birleþme ve ayrýþma, toplanma ve daðýlma gibi kavramlar siyaset alanýnda hedefleri ve riskleri ortaya koyar. Bütünleþme esasýna dayanan yapýlarýn siyasi krizler sonucu nasýl çözüldüklerine ve ayrýþtýklarýna dair örnekler yakýn tarihimizde rahatlýkla görülebiliyor. SSCB’den Yugoslavya’ya kadar birçok ülke bir anda bileþenlerine ayrýldý.
AB’nin son zamanlarda birlik ruhunu kaybettiði, küresel bir güç olarak bölgesel sorunlara siyasi çözümler öneremediði, üzerinde yükseldiði deðerleri koruyan bir ahlaki çizgi tutturamadýðý tartýþýlýyor.
Sayýsý artan üyeleri bir arada tutan bu deðerler ve birlik/kardeþlik ruhu deðil, Fransa ve Almanya’nýn oluþturduðu çekim gücü veya güç temerküzü…
Üyeliðe kabulü çok sorunlu olan Ýngiltere’nin ayrýlýþý da ayrý bir soruna dönüþmüþ durumda ve bu sorun, AB’nin geleceðine dair karamsar düþünceler oluþturuyor.
Eðer anlaþmalý boþanma gerçekleþmezse meselenin daha da berbat bir hal alacaðý, iki tarafý da derinden sarsacaðý düþünülüyor. Ýspanya Baþbakaný anlaþmalý ayrýlýk olmamasý halinde bu durumun Ýngiltere için ‘felaket’ olacaðýný söyledi.
Brexit anlaþmasýný reddeden siyasi çevreler anlaþmasýz ayrýlýðýn doðuracaðý olumsuz sonuçlardan da endiþeliler.
Ülke önce ‘AB’den ayrýlalým mý, ayrýlmayalým mý’ sorusu etrafýnda ikiye bölünmüþtü, þimdi ‘anlaþmalý mý olsun anlaþmasýz mý, anlaþmanýn muhtevasý ne olsun’ sorularý etrafýnda çok parçaya bölünmüþ durumda.
Kriz, dediðim gibi sadece Ýngiltere’nin krizi deðil, ayný zamanda AB’nin krizi olmuþ halde. AB ülkelerindeki liderler Ýngiltere’deki siyasi liderlerden daha fazla paniklemiþ görünüyorlar.
Ýngiltere için kötü olan durum, Brexit tartýþmasýnýn ‘parçalanma’ temasý üzerinden dönmesi. Ýngiltere Baþbakaný Teresa May anlaþmanýn onaylanmamasýný ‘Ýngiltere’nin parçalanmasý’ riski üzerinden savunmaya çalýþýrken, anlaþmaya ‘hayýr’ oyu veren siyasetçiler asýl anlaþmanýn “Ýngiltere’nin parçalanmasý’na sebep olacaðýný savunuyorlardý.
AB ile iliþkilerin Ýngiltere için beka meselesi etrafýnda dönmesi doðal olarak siyasi harareti de artýyor.
Parçalanma ve bölünme tartýþmalarýnýn odaðýnda yer alan Ýrlanda ve Ýskoçya ise anlaþma taslaðý üzerinden Brexit konusundaki tavýrlarýný bir kez daha ortaya koyma fýrsatý buldular.
Brexit anlaþmasý Ýngiltere’deki kronik fay hatlarýný tekrar harekete geçirmiþ ve bölünme tartýþmasýný alevlendirmiþ görünüyor.
