Boþanan eþlerin boþanma kararý verirken açýk ve izah edilebilir nedenleri varken, bazen de boþanma gerekçesini izah etmek kolay deðildir. Birinci durumdaki boþanmalarda “büyük sorunlar” varken, ikinci türdeki boþanmalarda daha çok “kiþisel nedenler” veya “iliþki problemleri” vardýr.
Boþanma için gösterilebilir nedenler
Boþanmanýn gösterilebilir en sýk nedenleri; “aldatma” ,“þiddet”, “alkol baðýmlýlýðý”, “kumar” ve “evin geçimi için çalýþmama” þeklindedir. Bu beþ neden boþanmalarýn yarýsýný izah eder. Daha az gösterilebilir nedenler ise; ”evdeki çocuklara kötü muamele”, “eþin hýrsýzlýk ve dolandýrýcýlýk gibi suç iþlemesi”, “aile içi cinsel taciz”, “çocuk olmamasý”, “eþin tedavisiz bir hastalýða yakalanmasý” þeklindedir.
Boþanmak için kiþisel nedenler
Boþanmanýn kiþisel nedenleri daha çok hukuk dilinde “þiddetli geçimsizlik” üzerinden ifade edilir. Psikolojinin diliyle ifade edersek, “evlilik memnuniyetinin olmamasý”, “mutlu olmama hissi”, “duygusal ihtiyaçlarýnýn karþýlanmamasý” halidir. Bu durumda ya fazlaca “kavga ve olumsuzluk” vardýr ya da bekledikleri kadar “uyum ve olumluluk” yoktur. Artýk “eþi sevmediklerini”, onunla birlikte olmaktan hoþnut olmadýklarýný” düþünürler. Bu durumda da kiþiler ayrýlma için gerekçeler gösterseler bile bunlar görece küçük nedenlerdir ve hata paylarý daha fazla iki taraflý olma eðilimindedir.
Boþanmaya karþý iki farklý hukuksal yaklaþým var
Hukuksal açýdan boþanmaya “gösterilebilir büyük sorun” olmadýðý sürece izin vermeme ile “kiþisel nedenlerin boþanmaya yeterli olmasý” þeklinde iki farklý yaklaþým vardýr. Belirgin bir kusur olmaksýzýn boþanmaya izin verildiðinde boþanma oranlarý artmaktadýr. Nitekim Batý ülkelerinde eþlerden birinin boþanmayý istemesinin yeterli görülmesi uygulamasýna geçildikten sonra boþanma oranlarýnda belirgin bir artýþ oldu. Bizim hukuk sistemimizde, anlaþmalý boþanma seçeneði dýþýnda, boþanma ancak “gösterilebilir bir neden” olduðunda mümkündür. Karþýlýklý anlaþma durumunda ise özel bir neden aranmaz.
Kýrmýzý kartlý hareketler veya karþýlýklý yanlýþlar
Boþanma nedenlerini anlamada diðer bir ikilem ise, sorunun belirgin olarak bir eþten kaynaklanmasý veya eþlerin soruna karþýlýklý etkide bulunmasýdýr. Örneðin aldatma meselesinde aldatan eþ “kýrmýzý kartlýk hareket” yapmýþtýr. Evlilikte hangi sorunlar ve gerekçeler olursa olsun “aldatma” ve “þiddet” kýrmýzý kartlýk harekettir. Bu durumlarda açýkça “fail ve maðdur” durumu vardýr. Bazý boþanma süreçlerinde ise açýk bir fail ve maðdur durumu olmaksýzýn “karþýlýklý olumsuzluk” ve “çift taraflý sorunlar” bulunur.
Boþanma karar verme süreci sancýlýdýr
Boþanma için gösterilebilir nedenler ile kiþisel nedenler arasýndaki ayrým yapmak bir yere kadar izah edicidir. Çünkü bu nedenlerin yaþanma biçimi ve eþlerin bu meseleleri ele alma biçimleri açýsýndan da fark vardýr. Nitekim aldatma açýkça “kýrmýzý kartlýk bir hareket” olmasýna raðmen, aldatýlan her eþ boþanmaz. Ayrýca “boþanmasý gerekir de boþanamýyor” denemez. Bu sebeple boþanma kararý almada her zaman bir kiþisel deðerlendirme süreci vardýr. Bu sebeple de boþanma kararý verme süreçleri çoðu zaman sancýlýdýr.
Evlilik terapisi ile uðraþanlarýn da danýþanýn hayatýný tehlikeye atan bir durum olmadýðý sürece, boþan veya boþanma dememeleri de bu “kiþisel karar verme” ve “kendi hayatýnýn sorumluluðunu alma” ilkeleri nedeniyledir.
