Geçen ay, Baðcýlar Belediyesi ile Mladi Muslimani (Genç Müslümanlar) Derneði’nin düzenlediði Aliya Ýzzetbegoviç Sempozyumu münasebetiyle gittiðim Saraybosna’da, Boþnak direniþinin yeni bir merhalesine þahit oldum.
Uluslararasý Toplum Yüksek Temsilciliði binasýnýn önünde çadýrlar kurulmuþ. Bosna-Hersek devletinin iki “entite”sinden biri olan “Sýrp Cumhuriyeti”ne baðlý Konyeviç Pole kasabasýndan Müslüman kadýnlar, erkekler, çocuklar, gece-gündüz protestoda. “Sýrp Cumhuriyeti’nin faþist eðitim dayatmasýna son!” diye haykýrýyorlar. Ülkede nihai raconu kesme yetkisine sahip olan Uluslararasý Toplum Yüksek Temsilcisi’ne, Bosna-Hersek liderliðine, ulusal ve uluslararasý kamuoyuna seslenerek, dertlerine derman istiyorlar.
Dertleri: Sýrp Cumhuriyeti’nin okullarýnda Müslüman talebeler asimile edilmeye çalýþýlýyor. Aðýr bir Sýrp milliyetçiliði ile hazýrlanan müfredatta bir tek Boþnak ismi bile geçmiyor. Tarihte yahut edebiyatta Boþnaklar hiç yokmuþ, hiç olmamýþ gibi davranýlýyor. Boþnak çocuklarýna Sýrplýk gurur ve þuuru aþýlanýyor. Din derslerinde bile Müslümanlýða yer yok. Boþnak çocuklarýna da Sýrp çocuklarý ile beraber Ortodoks Hýristiyanlýk öðretiliyor, kilise gezdiriliyor, papazlarýn vaazlarý dinletiliyor...
Konyeviç Pole’li Boþnak veliler “Sýrp Cumhuriyeti”nin eðitim bakanlýðýna 10 sene boyunca dilekçe üstüne dilekçe yazýp çocuklarý için alternatif eðitim imkâný istemiþler, bakanla da birkaç kere görüþüp konuyu uzun uzadýya anlatmýþlar, ama nafile. Yaprak kýmýldamamýþ. Bu gidiþle kýmýldayacaðý da yokmuþ. Onun için direniþ kararý almýþlar. 300 çocuðu Sýrp okullarýndan çekmiþler. Çocuklardan bazýlarý anne-babalarý ile beraber Saraybosna’da çadýr eyleminde.
“Olmayacak bir þey istemiyoruz” diyor Koyeviç Pole’li Boþnaklar; “Bosna-Hersek devletinin diðer entitesinde (Boþnaklarla Hýrvatlarýn aðýrlýkta olduðu “Federasyon” bölgesinde) dinî/etnik kimliðe göre alternatif eðitim mümkün. Ortodoks Hýristiyan çocuklara Ýslamî veya Katolik kimlik dayatýlmýyor. Sýrp Cumhuriyeti idaresinin yapmasý gereken tek þey, Federasyon okullarýnda Sýrp çocuklarýna gösterilen saygýya aynýyla mukabele etmek.”
Peki, bu olmazsa ne olacak?
“Sýrp Cumhuriyeti”ne karþý verdiði destansý mücadele ile tanýnan ve Konyeviç Pole meselesinde de öne çýkan Srebrenitsalý aktivist Emir Sulyagiç anlatýyor:
“Konyeviç Pole’den baþlayarak bütün Sýrp Cumhuriyeti’nde alternatif eðitim kurumlarýmýzý oluþturmak üzere harekete geçeceðiz. Kosovalý Arnavutlar 1980’lerde -Kosova’nýn özerklik statüsünün iptal edilmesi üzerine- evlerde, ahýrlarda, metruk binalarda devletten baðýmsýz okullar açarak çocuklarýný kendi istedikleri gibi yetiþtirmiþlerdi. Ayný þeyi biz de yapabiliriz. Daha iyisini de yapabiliriz. Federasyon’daki birçok okulla görüþtük; Sýrp Cumhuriyeti okullarýndan alýp evlerde, camilerde, müsait olan her yerde okutacaðýmýz çocuklara diploma vermeyi kabul ettiler. Öðretmenler Sendikasý da destek sözü verdi. Günü birlik Sýrp Cumhuriyeti’ne gidip gelecek sayýsýz öðretmenimiz var. Finansmandan baþka problem yok, onu da çözeriz inþaallah.”
Emir Sulyagiç boþ konuþmaz. Sýrp Cumhuriyeti topraklarýnda kalan ve ‘etnik temizlik’ yüzünden Boþnak nüfusu yerlerde sürünen Srebrenitsa’da Sýrp çoðunluðu ‘baypas’ ederek belediye baþkanlýðýna bir Boþnak’ý getirmenin mümkün olduðunu ilk söylediðinde herkes gülmüþtü; fakat oldu. Allah’ýn inayetiyle, Sulyagiç’in iflah olmaz idealizmi sayesinde oldu. Federasyon topraklarýndan binlerce Boþnak’ý müthiþ bir organizasyonla Srebrenitsa’ya götürüp oradaki seçmen kütüðüne kaydettiren ve Boþnak partileri ortak aday çýkarmaya ikna eden Sulyagiç, Srebrenitsa belediyesinin baþýna bir Boþnak’ýn geçmesini saðlayarak, Dayton Düzeni’ni ve Sýrp Cumhuriyeti’ni bir güzel sarstý. “Baðýmsýz eðitim” kampanyasýyla da sarsabilir.
Kurtuluþ savaþý bitmedi. Boþnaklarýn haysiyet kavgasý devam ediyor. Sýrp Cumhuriyeti’ndeki Boþnak direniþine ilgisiz kalmayalým, desteðimizi esirgemeyelim. Hükümet, Belgrad’daki itibarýný kullanarak, Sýrbistan yönetiminin Sýrp Cumhuriyeti yönetimine baský yapmasýný saðlamayý deneyebilir mesela. Baktýk diplomasi kâr etmiyor, Sulyagiç’in projesi için yardým kampanyalarý düzenleriz. Var mýsýnýz arkadaþlar?
