İşçi ile işveren arasındaki iş ilişkisi zaman zaman uyuşmazlıkları da içerisinde barındırmaktadır. İş güvencesi kapsamında olan işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi sonucunda işe iade konulu zorunlu arabuluculuk aşamasında veya işe iade davası sonucunda işçiye ödenmesi gereken ödemelerden bir tanesi de boşta geçen süre ücretidir.
İşe iade davasının kabulü ile işçinin işe başlatılıp başlatılmadığına bakılmadan boşta geçen süre ücretinin işveren tarafından işçiye ödenmesi bir zorunluluktur.
Boşta geçen süre ücreti en fazla 4 aya kadar doğmuş ücret ve diğer hakları ifade etmektedir.
Diğer bir anlatımla bahse konu 4 aylık sürede işçi, işyerinde çalışmaya devam etmiş gibi değerlendirilmektedir.
Arabuluculuk aşamasında veya işe iade davası sonucunda hükmedilecek olan 4 aylık boşta geçen sürenin, işçinin hali hazırda var olan kıdem süresine eklenmesi gerekmektedir. Boşta geçen sürenin kıdem süresine en büyük etkisi bu noktada gündeme gelmektedir.
Örneğin, fesih tarihinde 1 yıl 6 ay kıdem süresi bulunan işçinin kıdem süresine 4 aylık boşta geçen süre eklendiğinde 1 yıl 10 aylık kıdem süresi oluşmaktadır.
Örnekte de görüldüğü gibi işçi ilgili 4 ayda çalışmamış olmasına rağmen, o işyerinde çalışmış gibi değerlendirilmektedir.
Boşta geçen sürenin kıdem süresine eklenmesiyle yıllık ücretli izin hakkı olmayan işçinin, yıllık ücretli izin hakkı da gündeme gelebilmektedir.
Örneğin, fesih tarihinde 1 yıl 10 ay kıdem süresi bulunan işçinin iş sözleşmesi feshedilirken bakiye yıllık izin ücreti ödenmiş olmasına karşın, kıdem süresine 4 aylık boşta geçen süre eklendiğinde 2 yıl 2 ay kıdem süresi olacağından yeni bir yıllık ücretli izin hakkı gündeme gelecektir. Dolayısıyla kişinin en az 14 günlük yıllık ücretli izin hakkı bulunacaktır.
Boşta geçen süre ücreti işe iade davası sonucunda genellikle mahkeme tarafından hesaplanmaktadır. Aynı zamanda "ücret" niteliğinde bir ödeme olduğundan tüm yasal kesintilere tabidir. Dolayısıyla brüt boşta geçen süre ücretinden sosyal güvenlik primi, gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri yapılmalıdır.
Boşta geçen süre ücretinde faiz, işverenin işçiyi işe başlatmak zorunda olduğu bir aylık sürenin bitimi veya işverenin işe başlatmama iradesinin ortaya çıkması halindeki tarihten itibaren gündeme gelmektedir.
Boşta geçen süre ücreti mevduata uygulanan en yüksek faiz üzerinden hesaplanmaktadır.
Özetle, işe iade süreçlerinde gündeme gelen boşta geçen süre ücreti en fazla 4 aylık ücret ve diğer hakları kapsamaktadır. Eğer 4 aylık boşta geçen süre ücretine hükmedilirse, işçinin kıdem süresine 4 aylık süre çalışmış gibi ilave edilecektir. Kıdem süresinin artmasından kaynaklı yeni hakların gündeme gelmesi de muhtemeldir.
