Ýþçi ile iþveren arasýndaki iþ iliþkisi zaman zaman uyuþmazlýklarý da içerisinde barýndýrmaktadýr. Ýþ güvencesi kapsamýnda olan iþçinin iþ sözleþmesinin feshedilmesi sonucunda iþe iade konulu zorunlu arabuluculuk aþamasýnda veya iþe iade davasý sonucunda iþçiye ödenmesi gereken ödemelerden bir tanesi de boþta geçen süre ücretidir.
Ýþe iade davasýnýn kabulü ile iþçinin iþe baþlatýlýp baþlatýlmadýðýna bakýlmadan boþta geçen süre ücretinin iþveren tarafýndan iþçiye ödenmesi bir zorunluluktur.
Boþta geçen süre ücreti en fazla 4 aya kadar doðmuþ ücret ve diðer haklarý ifade etmektedir.
Diðer bir anlatýmla bahse konu 4 aylýk sürede iþçi, iþyerinde çalýþmaya devam etmiþ gibi deðerlendirilmektedir.
Arabuluculuk aþamasýnda veya iþe iade davasý sonucunda hükmedilecek olan 4 aylýk boþta geçen sürenin, iþçinin hali hazýrda var olan kýdem süresine eklenmesi gerekmektedir. Boþta geçen sürenin kýdem süresine en büyük etkisi bu noktada gündeme gelmektedir.
Örneðin, fesih tarihinde 1 yýl 6 ay kýdem süresi bulunan iþçinin kýdem süresine 4 aylýk boþta geçen süre eklendiðinde 1 yýl 10 aylýk kýdem süresi oluþmaktadýr.
Örnekte de görüldüðü gibi iþçi ilgili 4 ayda çalýþmamýþ olmasýna raðmen, o iþyerinde çalýþmýþ gibi deðerlendirilmektedir.
Boþta geçen sürenin kýdem süresine eklenmesiyle yýllýk ücretli izin hakký olmayan iþçinin, yýllýk ücretli izin hakký da gündeme gelebilmektedir.
Örneðin, fesih tarihinde 1 yýl 10 ay kýdem süresi bulunan iþçinin iþ sözleþmesi feshedilirken bakiye yýllýk izin ücreti ödenmiþ olmasýna karþýn, kýdem süresine 4 aylýk boþta geçen süre eklendiðinde 2 yýl 2 ay kýdem süresi olacaðýndan yeni bir yýllýk ücretli izin hakký gündeme gelecektir. Dolayýsýyla kiþinin en az 14 günlük yýllýk ücretli izin hakký bulunacaktýr.
Boþta geçen süre ücreti iþe iade davasý sonucunda genellikle mahkeme tarafýndan hesaplanmaktadýr. Ayný zamanda "ücret" niteliðinde bir ödeme olduðundan tüm yasal kesintilere tabidir. Dolayýsýyla brüt boþta geçen süre ücretinden sosyal güvenlik primi, gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri yapýlmalýdýr.
Boþta geçen süre ücretinde faiz, iþverenin iþçiyi iþe baþlatmak zorunda olduðu bir aylýk sürenin bitimi veya iþverenin iþe baþlatmama iradesinin ortaya çýkmasý halindeki tarihten itibaren gündeme gelmektedir.
Boþta geçen süre ücreti mevduata uygulanan en yüksek faiz üzerinden hesaplanmaktadýr.
Özetle, iþe iade süreçlerinde gündeme gelen boþta geçen süre ücreti en fazla 4 aylýk ücret ve diðer haklarý kapsamaktadýr. Eðer 4 aylýk boþta geçen süre ücretine hükmedilirse, iþçinin kýdem süresine 4 aylýk süre çalýþmýþ gibi ilave edilecektir. Kýdem süresinin artmasýndan kaynaklý yeni haklarýn gündeme gelmesi de muhtemeldir.
