Berxit süreci, çok sancýlý bir hal almýþ durumda. Sorunlarýn baþýnda, AB ile Birleþik Krallýk hükümeti arasýnda imzalanan anlaþmanýn, kurallarýn nasýl iþleyeceðine açýklýk getirmemesi bulunuyor. Bu da pazarlýk ortamýnýn devamýna neden oluyor.
En hassas konulardan birisi, üye olmayan Birleþik Krallýk ile ortak pazarýn sürdürülmesi. Bu, Türkiye ile devam eden gümrük birliði gibi bir konu deðil, çok daha kapsamlý içeriðe sahip. Eðer üye olmayan bir devletle ortak pazar sürdürülecekse, bu ekonomik iliþkilerin eskisi gibi devam etmesi ama Birleþik Krallýk’ýn siyasi ve sosyal hiç bir sorumluluðu üstelenmemesi demek.
Ortak Pazar iþlemeyecekse, bu sefer de Birleþik Krallýk ile yapýlan ticaretten sadece bu ülkenin deðil diðer devletlerin, baþta da Fransa’nýn çok büyük zarar görmesi söz konusu. Dolayýsýyla Fransa’da siyasetçiler Ýngiltere’den kurtulduklarý için seviniyor olabilirler, ancak iþ çevreleri bu sevince ortak deðiller. Ýngiltere sýnýrýna gelen kamyonlar Fransa gümrüðünde kilometrelerce kuyruk oluþturduklarýnda, gerçekle yüzleþmek durumunda kalacaklar.
Birleþik Krallýk uzlaþmadan da AB’yi terk edebilir; maliyetine katlanmayý seçebilir. Ancak sorunlar sadece ekonomik konularla sýnýrlý deðil. Avrupa siyasi haritasýnda deðiþiklik yaratabilecek konular da söz konusu.
Bunlardan birisi, ayrýlma sonrasý sadece Fransa ile deðil Ýrlanda ile olan sýnýr konusunun nasýl düzenleneceði ile ilgili Ýrlanda-Ýngiltere sýnýrýna sert gümrük duvarlarý çekilmesi halinde, Ýrlanda’nýn adaya sýkýþma ihtimali artar. Birleþik Krallýk üzerinden saðladýðý avantajlarý yitirebilir. Tersi olup Ýrlanda Ýngiltere ile olan iliþkisini sürdürmeyi tercih ederse, bu sefer de AB kurallarýna uymamýþ olur. Dolayýsýyla Ýngiltere’nin ayrýlýþý sadece bu ülkeyi deðil, ayný zamanda Ýrlanda’nýn da kaderini belirleyen deðerde.
Diðer bir sorun ise Ýskoçya ile ilgili. Stratejik konuma sahip Ýskoçya, Birleþik Krallýk’tan ayrýlma eðiliminde, ancak AB içinde kalmaktan yana. Brexit olduðunda, Ýskoçya AB’den çýkmýþ olacak, çünkü Ýskoçya Birleþik Krallýk içinde.
Ýskoçya, Brexit’le birlikte baðýmsýzlýðýný ilan edebilir. Ancak Birleþik Krallýk’ýn bölünmesi anlamýna gelen bu duruma Londra’nýn razý olacaðý ve AB’nin Ýskoçya’yý üye olarak kabul edeceði açýk deðil. Ayrýca, AB kabul etse bile Ýskoçya’nýn Ýrlanda’nýn karþýlaþacaðý sorunlarla karþýlaþacaðý da ortada.
Sorunlardan bir diðeri ise Akdeniz’in giriþ noktasý denen ve son derece stratejik bir yer olan Cebelitarýk’la ilgili. “Özerk olmayan ülke” olan Cebelitarýk, dýþ iliþkilerinde Birleþik Krallýða baðlý, iç iþlerinde özerk bir Ýspanya topraðý. 2006 referandumuyla burada yaþayanlar Ýngiltere’ye baðlý kalmayý seçtiler.
Ýki devlet arasýndaki en büyük anlaþmazlýk konusu olan Cebelitarýk, her ikisi de AB üyesi olduðu için nadasa býrakýlmýþtý. Ticari, sosyal ve stratejik temel konular AB çerçevesinde alýndýðýndan, iki devletin karþý karþýya gelmesine yol açacak koþullar oluþmuyor, dolayýsýyla sorun kapsamýnda görülmüyordu.
Brexit gerçekleþtiðinde, Cebelitarýk’ýn kime ait olduðu konusu yeniden gündeme gelecek. Tarihsel sürece ve mevzuata bakýldýðýnda, Cebelitarýk’ýn Birleþik Krallýk’ta kalacaðý öngörülebilir. Bu sadece Ýspanya için deðil, AB’nin bütünü açýsýndan Akdeniz’de bir tür çevrelenme ihtimali demek.
Almanya, Brexit yoluyla baþta Fransa olmak üzere tüm AB’yi kazanabileceðini hesaplýyor olabilir. Ancak görünen o ki, Ýngiltere tüm AB’yi çoktan rehin almýþ.
