Þeker hastalýðý tanýsý konmuþ gönüllülerle yapýlan yeni klinik bir çalýþma brokoli filizi özütü taþýyan kapsüllerin kan þekeri ve lipit seviyelerinin düzenlenmesinde yararlý olabileceðini ortaya koydu.
Brokoli son yýllarýn en popüler sebzelerinden. Yürütülen çok sayýda bilimsel çalýþmanýn sonuçlarý brokoliyi özellikle kanserlerin önlenmesi ve kalp-damar hastalýklarý þikayetlerinin giderilmesinde yararlanýlabilecek bir sebze olarak ön plana çýkarýyor. Söz konusu etkilerinden sorumlu baþlýca bileþeni sülforafan, dolayýsýyla brokoli içerisindeki bu maddenin miktarý önemli. Daha önce de bahsettiðim üzere bu madde bitki içerisinde doðrudan bulunmuyor, ancak bir enzimatik dönüþüm neticesi glukorafaninden meydana geliyor. Diðer yandan her brokolinin glukorafanin miktarý da farklýlýk gösteriyor; bazý tiplerde çok az bazýlarýnda ise 50 misli fazla bulunabiliyor. Ayrýca brokoliyi hazýrlama ve piþirme þekli baþlýca önemli kriterler. Sülforafan ve dönüþtürücü enzim ýsýya dayanýksýz olduðundan piþirme sýrasýnda bozunuyor. Bu nedenle yüksek oranda sülforafan içeren özütlerin kullanýlmasý öneriliyor.
ETKÝSÝ?MÝKTARA?BAÐLI
Bu hafta size brokolinin az bilinen bir etkisi üzerinde yürütülen ve yeni yayýmlanan bazý klinik çalýþmalarýn sonuçlarýndan bahsetmek istiyorum. Yetiþkin diyabeti ya da tip 2 þeker hastalýðýnýn geliþiminde serbest radikallerin þeker ve yað metabolizmasýnda yol açtýðý bozukluklar önemli rol oynuyor. Standart miktarda sülforafan içeriðine sahip brokoli filizi özütü taþýyan kapsüllerle yapýlan bilimsel kriterlere uygun bir klinik çalýþmanýn sonuçlarý brokolinin kan þekeri ve lipit seviyelerinin düzenlenmesinde de yararlý olabileceðini ortaya koyuyor.
Çalýþma için en az bir yýl önce þeker hastalýðý (tip-2) tanýsý konmuþ 81 gönüllü üç gruba ayrýlarak bir gruba günde 5 ve diðerine 10 gram brokoli filiz özütü ya da plasebo (etkisiz ilaç; renklendirilmiþ mýsýr niþastasý) verilmiþ. Dört hafta uygulama süresi sonunda kan deðerleri ve vücut aðýrlýðýndaki deðiþimler deðerlendirilmiþ. Sonuçta brokoli filiz özütü verilen gruplarda kanýn ve karaciðerin antioksidan kapasitesinin kuvvetli bir þekilde yükseldiði, oksitlenmiþ kötü kolesterol (LDL-kolesterol) seviyesinin belirgin bir þekilde düþtüðü gözlemlenmiþ. Etkinin verilen miktara baðlý olarak kuvvetlendiði görülmüþ.
NASIL HAZIRLANDIÐI ÖNEMLÝ
Kan þekeri seviyesinde 10 gram özüt verilen grupta ortalama yüzde 20; günde beþ gram özüt verilen grupta ise yüzde 12 azalma saðlanmýþ. Ayný çalýþmanýn sonuçlarý bir baþka çalýþmada yine þeker hastalýðý geliþiminde rol oynayan bazý yangý belirteçleri bakýmýndan deðerlendirilmiþ. Brokolinin bu belirteçlerden bazýlarý üzerinde (hs C-reaktif protein) dikkat çekici etki görülmüþ. Bu belirteç kalp hastalýðý riskinin deðerlendirilmesinde de göz önüne alýnan bir deðer olmasý bakýmýndan brokolinin kalp hastalýðý geliþiminin engellemesi bakýmýndan etkinliðini doðrulamaktadýr.
Sonuç olarak brokolinin insan saðlýðý bakýmýndan bilinen önemli etkilerine ait bilgiler giderek daha geniþ bir yelpazeye yayýlmaktadýr. Ancak bu etkilerin tam olarak saðlanabilmesi için brokolinin ne þekilde hazýrlandýðý ve nasýl kullanýldýðýna dikkat etmek gerekiyor.
