Bu dünyaya koca yürekli babalar gerekli

Sekiz dalda Oscar adayı ‘Moonlight’ bu hafta izleyicinin karşısına çıkıyor. Filmde insan ruhunun karanlık dehlizlerinde kendini tanıma çabasına şahit olacaksınız...

Oscar adayı filmleri seyrettim ve ‘Moonlight’ filmini hem içeriği hem de sinema dili açısından bütün rakiplerinden önde görüyorum. Benim için bir filmin derdini nasıl söylediği önemlidir ama daha da önemlisi ne söylediği. Bu anlamda ‘Moonlight’ çok katmanlı bir film. Bize bir erkeğin kimliğini tanıma çabasını gösterirken, aslında insan olarak hayatta duruşumuzu nasıl sergileyeceğimizi, daha da önemlisi o duruşu bulma sürecinin ne kadar karanlık ve zor olabileceğini anlatıyor. Söz konusu erkek olduğunda baba örneğinin belirleyiciliği filmin önemli mesajlarından. Miami’de yaşayan ‘Chiron’ adlı siyahi çocuğun zaman içinde büyümesi ve anlattığımız evreleri filmin odağında. Chiron karakterininin küçüklük, ergenlik ve genç bir erkek olduğu dönemi üç farklı oyuncu canlandırıyor. Alex R. Hibbert, Ashton Sanders, Trevante Rhodes birbirinden özel performanslar göstermişler. O kadar inandırıcı oyunları varken sekiz dalda Oscar adayı olan bu filmde niye en iyi erkek dalında bu isimler aday değil anlamış değilim. Mesela Chiron’un ergenlik dönemini oynayan Ashton Sanders şu an Oscar’a aday gösterilen bütün en iyi erkek dalındaki isimlerden kat ve kat ileride. Çok genç bir isim olsa bile geleceği parlak. Geçen yıl siyahi oyuncuların yer aldığı veya siyahi insanların dertlerini anlatan filmlerin önünün kesildiği yönünde bir dolu tartışma varken, bu yıl birçok bu tür film adaylık kazanmış durumda ama ‘Moonlight’tan en iyi erkek dalında aday çıkmamasını Oscar’ın bu konudaki samimiyetsizliğine bağlıyorum. Yani tartışmalar dinsin, siyahiler sussun diye adaylıklar dağıtılmış ama en güçlü oldukları yerde esameleri okunmamış gibi. Yine de filmin yönetmeninin önünü kesebileceklerini sanmıyorum. Barry Jenkins çok genç bir yönetmen ve ‘Moonlight’ yönetmenin ikinci uzun metraj filmi. Bu yaşta Terrence Malikvari bir filmi kotarabilmiş. Bizim yönetmenler gibi klişelere dayanmamış. Malik’in sinemasını özümsemiş ve yorumlamış. Bu haliyle benim Malik sinemasından daha fazla hoşuma giden bir dil oluşturmuş. Bu yönetmenin filmlerini takip edeceğim. Tek kuşkum Moonlight’ın yönetmen için çok kişisel bir film olup olmadığı konsunda. Böyle olursa tek atımlık bir kurşun gibi kendini tüketmiş olabilir. Farklı konularda, farklı filmler çekmesini bekliyorum. O zaman Barry Jenkins’in yolu çok daha uzun olabilir. Yönetmenlik becerisi derken küçük dokunuşlar çok önemli. Mesela Chiron karakterinin farklı yaşlarda faklı lakaplarla anılması senaryonun bütününün önemli bir parçası. Küçüklükte ‘Little’ olarak adlandırılan Chiron ergenliğinde kendini bulmak yolunda annesinin verdiği isimle yani belirsizlikler içinde tanımlanıyor. Ama genç bir erkek olduğunda Black adını alıyor. Daha sertleşmiş yolunu bulmak için adımlar atmış bir adam. Yazının başında dediğimiz gibi bir erkeğin varoluşsal problemlerini çözme yolundaki en önemli rehberi babasıdır. Bu rehberi kaybeden erkeğin yolculuğu daha zorlu ve hatalara açık bir dönem haliyle. Film bunu çok iyi işlemiş. Chiron karakterinin baba örneği onu sokakta yalnız bulan ve himayesine alan Juan. Juan karakteri filmde göreceli olarak kısa bir role sahip olsa da Chiron karakterinin üzerindeki etkisiyle öne çıkıyor. Juan karakterini canladıran Mahershala Ali o kadar iyi bir perfomans gösteriyor ki en iyi yardımcı erkek dalında Oscar adaylığını kapmış. Mahershala Ali’nin canlandırdığı Juan karakterinin senaryodaki tek etkisi baba örneği olmak değil. İyi yürekli insanların hayatı nasıl etkilediğini, bütün karanlıkları küçücük bir mum ışığının yenebildiği gibi, iyi yürekli insanların kelebek etkisi gibi birçok insanın hayatını güzelleştirebildiğini gösteriyor bize Mahershala Ali. Zaten filmin bütün mesajlarının özü onun kısa bir diyaloğunda yatıyor. “Bir noktada kim olduğuna karar vermelisin. Bu kararı başkalarının vermesine izin veremezsin.” İşte ‘Moonlight’ benim için bu. Son söz olarak filmin yaş sınırlaması ile vizyona gireceğini hatırlatalım.

Bir erkeğin karakterinin oluşmasında en büyük rehber babadır. ‘Moonlight’ filmi bunu çok güzel işlemiş. 

FİLMİN KÜNYESİ