Bu dünyaya koca yürekli babalar gerekli

Sekiz dalda Oscar adayý ‘Moonlight’ bu hafta izleyicinin karþýsýna çýkýyor. Filmde insan ruhunun karanlýk dehlizlerinde kendini tanýma çabasýna þahit olacaksýnýz...

Oscar adayý filmleri seyrettim ve ‘Moonlight’ filmini hem içeriði hem de sinema dili açýsýndan bütün rakiplerinden önde görüyorum. Benim için bir filmin derdini nasýl söylediði önemlidir ama daha da önemlisi ne söylediði. Bu anlamda ‘Moonlight’ çok katmanlý bir film. Bize bir erkeðin kimliðini tanýma çabasýný gösterirken, aslýnda insan olarak hayatta duruþumuzu nasýl sergileyeceðimizi, daha da önemlisi o duruþu bulma sürecinin ne kadar karanlýk ve zor olabileceðini anlatýyor. Söz konusu erkek olduðunda baba örneðinin belirleyiciliði filmin önemli mesajlarýndan. Miami’de yaþayan ‘Chiron’ adlý siyahi çocuðun zaman içinde büyümesi ve anlattýðýmýz evreleri filmin odaðýnda. Chiron karakterininin küçüklük, ergenlik ve genç bir erkek olduðu dönemi üç farklý oyuncu canlandýrýyor. Alex R. Hibbert, Ashton Sanders, Trevante Rhodes birbirinden özel performanslar göstermiþler. O kadar inandýrýcý oyunlarý varken sekiz dalda Oscar adayý olan bu filmde niye en iyi erkek dalýnda bu isimler aday deðil anlamýþ deðilim. Mesela Chiron’un ergenlik dönemini oynayan Ashton Sanders þu an Oscar’a aday gösterilen bütün en iyi erkek dalýndaki isimlerden kat ve kat ileride. Çok genç bir isim olsa bile geleceði parlak. Geçen yýl siyahi oyuncularýn yer aldýðý veya siyahi insanlarýn dertlerini anlatan filmlerin önünün kesildiði yönünde bir dolu tartýþma varken, bu yýl birçok bu tür film adaylýk kazanmýþ durumda ama ‘Moonlight’tan en iyi erkek dalýnda aday çýkmamasýný Oscar’ýn bu konudaki samimiyetsizliðine baðlýyorum. Yani tartýþmalar dinsin, siyahiler sussun diye adaylýklar daðýtýlmýþ ama en güçlü olduklarý yerde esameleri okunmamýþ gibi. Yine de filmin yönetmeninin önünü kesebileceklerini sanmýyorum. Barry Jenkins çok genç bir yönetmen ve ‘Moonlight’ yönetmenin ikinci uzun metraj filmi. Bu yaþta Terrence Malikvari bir filmi kotarabilmiþ. Bizim yönetmenler gibi kliþelere dayanmamýþ. Malik’in sinemasýný özümsemiþ ve yorumlamýþ. Bu haliyle benim Malik sinemasýndan daha fazla hoþuma giden bir dil oluþturmuþ. Bu yönetmenin filmlerini takip edeceðim. Tek kuþkum Moonlight’ýn yönetmen için çok kiþisel bir film olup olmadýðý konsunda. Böyle olursa tek atýmlýk bir kurþun gibi kendini tüketmiþ olabilir. Farklý konularda, farklý filmler çekmesini bekliyorum. O zaman Barry Jenkins’in yolu çok daha uzun olabilir. Yönetmenlik becerisi derken küçük dokunuþlar çok önemli. Mesela Chiron karakterinin farklý yaþlarda faklý lakaplarla anýlmasý senaryonun bütününün önemli bir parçasý. Küçüklükte ‘Little’ olarak adlandýrýlan Chiron ergenliðinde kendini bulmak yolunda annesinin verdiði isimle yani belirsizlikler içinde tanýmlanýyor. Ama genç bir erkek olduðunda Black adýný alýyor. Daha sertleþmiþ yolunu bulmak için adýmlar atmýþ bir adam. Yazýnýn baþýnda dediðimiz gibi bir erkeðin varoluþsal problemlerini çözme yolundaki en önemli rehberi babasýdýr. Bu rehberi kaybeden erkeðin yolculuðu daha zorlu ve hatalara açýk bir dönem haliyle. Film bunu çok iyi iþlemiþ. Chiron karakterinin baba örneði onu sokakta yalnýz bulan ve himayesine alan Juan. Juan karakteri filmde göreceli olarak kýsa bir role sahip olsa da Chiron karakterinin üzerindeki etkisiyle öne çýkýyor. Juan karakterini canladýran Mahershala Ali o kadar iyi bir perfomans gösteriyor ki en iyi yardýmcý erkek dalýnda Oscar adaylýðýný kapmýþ. Mahershala Ali’nin canlandýrdýðý Juan karakterinin senaryodaki tek etkisi baba örneði olmak deðil. Ýyi yürekli insanlarýn hayatý nasýl etkilediðini, bütün karanlýklarý küçücük bir mum ýþýðýnýn yenebildiði gibi, iyi yürekli insanlarýn kelebek etkisi gibi birçok insanýn hayatýný güzelleþtirebildiðini gösteriyor bize Mahershala Ali. Zaten filmin bütün mesajlarýnýn özü onun kýsa bir diyaloðunda yatýyor. “Bir noktada kim olduðuna karar vermelisin. Bu kararý baþkalarýnýn vermesine izin veremezsin.” Ýþte ‘Moonlight’ benim için bu. Son söz olarak filmin yaþ sýnýrlamasý ile vizyona gireceðini hatýrlatalým.

Bir erkeðin karakterinin oluþmasýnda en büyük rehber babadýr. ‘Moonlight’ filmi bunu çok güzel iþlemiþ. 

FÝLMÝN KÜNYESÝ