ABD Baþkanlýk seçimine yedi gün var ve ABD’nin Doðu Yakasý hiç hesapta olmayan büyük bir fýrtýnanýn etkisi altýnda. Bu fýrtýna seçimi etkileyecek önemde... Aylar önce seçimin son dönemecinde beklenmeyen, umulmadýk bir olayýn patlak verip, seçmen kararýný etkileme ihtimalinden söz etmiþtik. ABD’de seçim kasýmda yapýldýðýndan, ekim ayýnda yaþanan bu duruma -Ekim Sürprizi- denmekteydi. Sandy adlý bu fýrtýnayla þimdi bir Ekim Sürprizi yaþýyoruz.
Fýrtýnanýn etkisi altýnda yaklaþýk 60 milyon kiþi var. Bu nüfusun yaþadýðý eyaletler, halen hýzý saatte 100 km’yi aþan rüzgar ve þiddetli yaðýþ altýnda. Fýrtýnanýn þiddeti, seyri, bölgedeki baþka kar fýrtýnasýyla birleþmesi, daha önce görülmemiþ unsurlar taþýyor. Bu yüzden Canavar Fýrtýna, Korkunç Fýrtýna denmekte.
Fýrtýna ne yapar? Evleri yýkar, elektrik direklerini devirir, yollarý kapatýr... Rüzgar ve fýrtýna bir bölgeyi yaklaþýk 48 saat sonra terk edecek. Ancak asýl sorunlar ondan sonra baþlayacak. Kasým soðuðunda elektrik yoksa, ýsýnma da yok demek. Elektriðin yok olmasý, soðuk zincirine dayanan süpermarketlerin yiyecek stoklarýnýn erimesi demek. Fýrtýnada elektriðini kaybeden bölgeler herþeyi seferber etseler bile ancak 9-10 günde yeniden elektrik sistemini kurabiliyorlar. Bunlarý, geçen yýlki Irene tayfunundan biliyoruz. Irene, bu fýrtýnanýn yarýsý kadardý. Bunlar tam seçim arifesinde ülkeyi zorlayacak unsurlar. Yani seçmen can derdine düþecek. Fýrtýna, seçimin saðlýklý yapýlmasýný önleyecek boyutta.
Fýrtýnanýn rotasý da siyasi cilveler taþýyor. Siyasi olarak Obama ve Romney, kilit eyaletlerde mücadele ediyordu. 50 eyaletten 7 ila 9 tanesi ortada idi ve bunlarda çoðunluðu alan aday, baþkanlýðý garantileyecek idi. Bu eyaletlerden en az 4 tanesi, New Hampshire, North Carolina, Ohio ve Virginia, fýrtýnanýn rotasý üzerinde ve en çok hýrpalanacak eyaletler arasýnda. Bu eyaletler Obama-Romney çekiþmesine deðil, fýrtýna etkisine bakacaklar. Yine fýrtýna rotasýndaki bazý eyaletlerde erken oy verme iþlemi baþlamýþtý. Fýrtýna ortada yokken bile isteyen, 6 Kasým’ý beklemeden oy verebiliyordu. Þimdi o süreç sekteye uðradý.
Adaylar açýsýndan fýrtýna, kampanya zorluklarý getririyor. Seçimin son haftasý, adaylarýn tüm hýzlarýyla bu kilit eyaletlerde kampanya yapacaklarý zaman idi. Þimdi fýrtýna yüzünden önce adaylar buralara gidemeyecek. Hem ulaþým hem de seçmenle buluþmanýn önünde engeller var... Son bir haftada bu eyaletlerde adaylar tam gaz radyo ve TV propagandasý yapacaklardý. Þimdi elektrik bulunursa belki radyo TV çalýþacak, ama kanallar haber ya da olaðanüstü durum açýklamalarýyla dolu olacak. Kimsenin gözü siyasi kampanya reklamý görecek durumda deðil.
Ayrýca durum Baþkan Obama için çok hassas... Baþkan olarak siyaseti býrakýp, kurtarma, enkaz, onarým çalýþmalarýný yönetmesi gerek. Obama seçimden önce en deðerli kampanya zamanýný -devlet iþlerine- ayýracak. Bu belki siyaseten bir avantaj, ama kurtarma çalýþmalarýnda yanlýþlar yapýlýrsa, Obama sorumlu olacak. Romney, -bu fýrtýnadan da Obama’nýn sorumlu olduðunu- söyleyerek belki kendisine inanacak seçmen bulabilir. Ayrýca kurtarma çalýþmalarýndan ötürü Obama’yý suçlayabilir... Ancak genelde Romney’nin, -dýþarýdan gazel okuyarak- fýrsat kollamaya çalýþmasýný bekleyebiliriz.
Geçmiþ seçimlerde Ekim Sürprizi, iç ve dýþ geliþmelerle adaylarýn konumlarýný saracak olaylardý. Vietnam ya da Ýran rehine krizleri, adaylarýn geçmiþlerine dair þoke edici ifþaatlar, terör eylemleri ya da yapýlan son dakika gaflarý adaylarýn oy þanslarýný deðiþtirmiþti. Þimdi tek bir oyun bile önem taþýdýðý seçim ve Sandy adlý bu fýrtýna var. Sandy ABD siyasetini ve seçmenini zorluyor.
Fýrtýnanýn çok büyük yýkým yaratmasý halinde 6 Kasým seçiminin birkaç hafta ertelenmesi sözkonusu olabilir. Kongre, olaðanüstü toplanarak seçimi erteleyebilir. O da ihtimal dahilinde.
twitter.com/selimatalayny
