Atmosferin hýzýna termometreler yetiþmekte zorlanýyor bu ara. Hava sýcaklýðý bir gün 26, ertesi günü 5 derece! Kýsa sürede, sýcaklýkta yaþanan bu büyük dalgalanma en çok saðlýðýmýzý etkiliyor. Yaklaþýk 20 derecelik ani sýcaklýk deðiþimine adapte olmak isteyen vücudumuzda önce baðýþýklýk sistemi zayýflýyor. Sonra gelsin hastalýklar ve doktor reçeteleri...
Ýnsan vücudu güne baþlarken önce havaya adapte olmaya çalýþýr. Havanýn deðiþkenliði arttýkça bu adaptasyon süreci biraz daha enerji gerektirir. O yüzden enerjiyi temin edemeyenlerin kapýsýný önce hastalýk çalar. Aslýnda dengesiz atmosfer koþullarýnda gerekli enerjiye sahip olmanýn çok basit yollarý var. Önce uyku düzenine dikkat etmek, düzenli ve saðlýklý beslenmek gerekiyor. Aktif ve hareketli bir hayat tarzýný benimsemek de çok önemli. Düzenli miktarda tüketilen mevsim sebze ve meyveleri gerekli vitamin kaynaðýný depoladýðýndan, geçiþ döneminde sizi rahatlatacak yardýmcýlar olacaktýr. Bu kurallarý uygulayabiliyor ve beraberinde stres ve koþuþturmadan uzak rahat bir hayat sürüyor, temiz hava soluyor ve temiz su içebiliyorsanýz, hava deðiþimlerinden korkmanýza hiç gerek yok.
EVEREST’TEN DAHA UZUN
Kýþtan yaza geçiþ süreci tüm hýzýyla sürerken kýsa süreli ve kuvvetli hava dalgalarý da birbiri ardýna sýralanýyor. Soðuk ve sýcak hava dalgalarý, yarýþ halindeler bu geçiþ döneminde. Soðuk hava dalgalarý artýk ömrünü tükettiðinden habersiz, tahtýný kimseye kaptýrmak istemezken, sýcak hava dalgalarý tüm enerjisiyle zorla giriyor araya. Bu iki hava dalgasýnýn taht savaþý sürerken Cümülonimbüs (Cb) krallýðý baþlýyor sessizce.
Yer seviyesinde hava sýcaklýðýndaki bu ani artýþlar, atmosferdeki nem yükünün artmasýna ve Cb bulutu oluþumuna ortam saðlýyor. Everest Daðý’ndan bile daha uzun olabilen Cb bulutu, þiddetli yaðýþlar, yýldýrým ve fýrtýnalara neden oluyor. Bu gücü yüzünden de ‘bulutlarýn kralý’ deniyor.
Cb bulutu, þu dönemler Türkiye gibi orta enlem ülkelerinde daha sýklýkla yaþanan yýldýrýmlarýn tek kaynaðý. Normalde tüm dünyada saniyede 40-50, yýlda yaklaþýk 1.4 milyar kez yaþanabiliyor yýldýrým. Özellikle de tropiklerin vazgeçilmezi olan ve en çok orada görülen yýldýrým, mevsim geçiþ dönemlerinde Türkiye’de de sýk yaþanýyor. Cb, atmosferin en üst tabakalarýna kadar ulaþabilen, büyüklüðüyle doðru orantýlý fazla elektron yüklü bulutlar. Bulut tabaný negatif, bulutun üst tarafý pozitif yüklenme eðilimi içine girer. Yerküre de pozitif yüklüdür, yer ve bulut içindeki yük dengesizliði yýldýrýmýn oluþmasý için gerekli ortama zemin hazýrlýyor. Ani sýcaklýk artýþlarý da iþte bulutun oluþmasý ve geliþmesi için gereken þartlarý saðlar.
Yükseldikçe soðuyan hava parseli, bu bulutun körüðü gibi çalýþýr ve bulut içindeki sýcaklýk eksi 50 dereceye düþebilir. Sadece sýcaklýk deðil, Cb bulutu içindeki basýnç da deðiþken olduðundan, ciddi türbülans ve çok kuvvetli fýrtýnalar oluþturabilir.
CB BULUTUNA DÝKKAT!
O yüzden bu dönemde yaðýþ uyarýlarýný dikkate almak gerekiyor. Sel, taþkýn ve yýldýrým gibi ölümcül sonuçlar doðurabilecek olaylar ülkemizde genellikle bu dönemlerde yaþandýðýndan, sel ve taþkýna karþý, yaðýþ anýnda dere yataðý çevrelerinde, yýldýrýma karþý, ormanlýk arazide, aðaç altýnda, açýk denizde ya da çýplak arazide bulunmaktan kaçýnýlmalý. Çünkü Cb bulutu sürprizlere açýk. Everest Daðý’ný geçen yüksekliði, içindeki aþýrý soðumuþ hava parseli, oluþturabileceði kuvvetli fýrtýna ve taþýdýðý elektrik yükü sebebiyle atmosferde krallýðýný ilan eden Cb bulutuna karþý bu aralar dikkatli olalým. Zira “Fena krallarýn saadeti, halkýn felaketidir” atasözündeki gibi o gücünü artýrdýkça, bizim için zor zamanlar baþlamýþ olur.
