ABD Dýþiþleri Bakanlýðý hafta sonu tatilinde çok acil deðilse, açýklama yapmaz. Hafta sonunda Irak’ta öyle þeyler oldu ki, hem ABD Dýþiþleri pazar gecesi açýklama yaptý, hem de dünyanýn muhtelif bölgelerindeki (þayet böyle bir unvaný hâlâ taþýma cesaretleri varsa) -Irak Stratejistleri- saç baþ yoldu. Irak ile ilgili bütün ezberler, IÞÝD çetesi öncülüðündeki Sünni ayaklanmasýyla bozuluyor.
IÞÝD dünya medyasýnda büyük ilgi görüyor, ama bu küçük çetenin bu kadar büyük iþler yapabilmesi hâlâ soru iþareti... Muhtemelen IÞÝD maskeli baþka gruplar var ve Irak’taki geniþ çaplý Sünni ayaklanmasýný itibarsýzlaþtýrmak için IÞÝD adý kullanýlýyor. Sivil mekan basma, tutsak katletme ve rehin alma eylemlerine yatkýn olan IÞÝD’in geniþ çaplý askeri harekat yapma yeteneði, þaþýrtýcý.
Hafta sonunda IÞÝD militanlarý:
- Üç kasabayý Sincar, Zummar ve Wana’yý Kürt Peþmergeden aldýlar. Ayrýca 10’dan fazla köy el deðiþtirdi.
- Peþmerge genel çatýþmalarda yenilgiye uðradý.
- Bir kýsým Peþmerge Suriye tarafýna kaçmak zorunda kaldý.
- Ele geçirilen kasabalardan Yezidi ve diðer azýnlýklara baðlý 200 bin nüfus daðlara ve Dohuk’a kaçtý.
- Türkiye-Suriye-Irak sýnýrlarýnýn birleþtiði üçgen bölge IÞÝD eline geçti.
- Bir ana petrol bölgesi Ayn Zala ve iki yan petrol sahasýný ele geçirdiler. Buralardan günde 30 bin varil petrol çýkýyor. En az 4 aktif petrol sahasý da asilerin elinde.
- Ve asiler Musul Barajý’ný ele geçirdi ya da geçirmek üzereler. Pazar gecesi Irak TV’si buralardaki peþmergenin çatýþmadan kaçtýðýný ve barajýn IÞÝD eline geçtiðini bildirdi. Kürt Yönetiminin sözcüleri ise barajý tuttuklarýný söylüyor.
- IÞÝD daha önce bir baraj ele geçirmiþ ve çevreye zarar olun diye suyu boþaltmýþtý. Musul Barajý boþalýrsa, Irak’ýn aþaðý kýsýmlarýnýn 20-25 metrelik sel dalgasý altýnda kalacaðý hesaplanýyor.
- Yine hafta sonu bir grup IÞÝD militaný Suriye sýnýrýndan Lübnan’a saldýrdý, sýnýrdaki Ardal kasabasý yakýnýnda 10’dan fazla Lübnan askeri öldü, bazýlarý rehin alýndý.
IÞÝD sanki Birinci Dünya Savaþý’nda bando eþliðinde Paris’e yürüyen Alman ordusu... Savaþýn 100. yýldönümü aðustos ile birlikte anýlmaya baþladýðýndan, her yerde o savaþ konuþuluyor. Beraberinde de -Baðdat düþer mi- sorusu...
ABD geliþmelerden son derece rahatsýz. Pazar geceki açýklamada Sincar sivillerinin can güvenliðinden kaygý ifade edilirken, -Cesur Peþmerge’nin de bölgeyi savunurken kayýplar verdiði- kaydedildi.
Peki Cesur Peþmerge, sayýca daha az olan IÞÝD’e nasýl yenildi? Birinci neden, Peþmerge’nin uzun yýllardýr çatýþma görmemesi. Bölgede petrol, inþaat ve perakende iþleri daha yoðundu... Diðer neden: Vur-kaçta belki baþarýlý olan Peþmerge, cephe vuruþmasýnda ve sokak çatýþmasýnda etkisiz. IÞÝD’in Irak ordusundan ele geçirdiði silahlarý etkili kullandýðý da söylenebilir.
ABD Baðdat çökmesin diye önceki ay asker yollamaya baþladýðýnda Erbil’e de karargah kurmuþ ve oradan savunmaya destek vermeyi planlamýþtý. Bu karargahlar belki istihbarat veriyor, ama ortada Irak ordusu yok, baþarý yok. Halen ABD önceliði, hedef kasabalardaki azýnlýk mezheplerine yardým...
Irak’taki kargaþayý daha da kilitleyen bir baþka durum: Kuzey Irak yönetimi, IÞÝD’e karþý ABD’den silah istiyor. Parasý neyse vereceklerini söylüyorlar. Ayný ABD yönetimi, -Kuzey Irak Baðdat’tan ayrýlmasýn- diye Kuzey’in petrol satmasýný önlüyor. Kürtler de petrol satýþ geliriyle silah almayý umuyor...
Öte yanda Kuzey’de pek silah sýkýntýsý çekilmediði bilinirken, daha da silahlanan Kürtler’in, Baðdat’tan kopmak için güçleneceði kaygýsý, ABD’de var. Ve de -IÞÝD’e karþý kimin savaþacaðý- sorulurken, IÞÝD’e karþý yenilgiye uðrayan Peþmerge gerçeði... Verilen silahlar savaþ alanýnda IÞÝD’e terk edilirse?.. Bulmacanýn en sonunda da þu olgu var: Kürtler Baðdat’tan kopmaya çalýþýrsa, IÞÝD ya da Sünniler bu kopuþa silahla karþý gelecektir. Þiiler’in tepkisi belli olmaz...
Ve bütün bunlarýn yanýnda, Baðdat’taki Maliki rejimine destek için Irak’a giren ve Þii milislerin yanýnda yer alan Ýranlý özel harekatçýlar ve Ýran seçme birlikleri... Irak’taki geliþmeler artýk öngörü dýþý kaostur, saç-baþ yoldurur ve -gizli- ibareli strateji raporlarýný yaktýrýr... Halen üç merkezin, farklý nedenlerle Irak’ta yardýma ihtiyacý var: Erbil-Selahaddin, Baðdat ve Washington... Kimden yardým isterler acaba?
twitter.com/selimatalayny
