Bugün 23 Nisan 2012.
Meclis’in açýlýþýnýn 92. sene-i devriyesi; bu açýdan çok hoþ bir gün, Hakimiyet-i Milliye Bayramý.
23 Nisan bayramýnýn kýsa bir kronolojisini vermekte de fayda olabilir: 23 Nisan 1921 (Milli Bayram), 23 Nisan 1935 (Hakimiyet-i Milliye Bayramý), 23 Nisan 1981 (Kenan Evren marifetiyle Milli Egemenlik ve Çocuk Bayramý); öyle sanýldýðý gibi 23 Nisan 1920’den günümüze çocuk bayramý falan deðil.
Hakimiyet-i milliye meselesi önemli ama bu kavramý da, þayet temsiliyete gönderme yapýyor ise, 1920’ye indirgemek haksýzlýk da olabilir çünkü 1908-1912 arasý Meclise bakýldýðýnda ulusalcýlarýn aklý biraz karýþabilir sanki.
Bu karmaþýk tarihi konularý bir kenara býrakalým, 23 Nisan milli bayramýnýn bir çocuk bayramý olduðu varsayýmý üzerinden günümüz çocuk sorunlarýna mukayeseli ve ölçülebilir kriterlerle yaklaþmaya çalýþalým.
Sonuçlar pek hoþumuza gitmeyebilir, 23 Nisan’da bunlarý yazmak da þart mý diye sorulabilir ama ülkemiz Türkiye’de çok az konuþulan bu konularý her fýrsatta, hele bir çocuk bayramýnda gündeme getirmek olumlu, hele çocuklar için çok daha olumlu ve yararlý olabilir diye düþünüyorum.
Türkiye’nin ancak Türkiye ile mukayesesini isteyen, uluslararasý karþýlaþtýrmalardan çok hoþlaþmayan arkadaþlara bir özür sarkatarak Birleþmiþ Milletler Kalkýnma Programý’nýn (undp-United Nations Develepment Program) çocuklara iliþkin istatistiklerinin az bir kýsmýný Türkiye’yi merkeze koyarak aktarmaya gayret edeceðim.
Çocuk denince akla ilk eðitim harcamalarý, özellikle de kamu eðitim harcamalarý gelebilir, normaldir; aþaðýda, baþta Türkiye olmak üzere mukayesenin normal olduðu bir dizi ülkenin 2006-2009 kamusal eðitim harcamalarýnýn milli gelire oranlarýný aktarýyorum.
Söz konusu oran, yani kamu eðitim harcamalarýnýn (geniþ anlamda) milli gelire oraný ülkemizde yüzde 6.7, Bosna’da 10.9, Sýrbistan’da 9.9, Arjantin’de 9.5, Fransa’da 11.7, Ýspanya’da 9.7, Ýtalya’da 9.5.
Ýlgili yaþ döneminde (çað nüfusu) gençlerimizin kaçta kaçýnýn üniversiteye gidebildiði de ilginç bir mukayese imkaný olabilir; ülkemiz Türkiye’de üniversite yaþ grubunda olan gençlerimizin, açýk öðretim dahil, üniversiteye gidebilme oraný yüzde 38. Ayný oran Ýtalya’da yüzde 67.2, Ýspanya’da yüzde 73.4, Portekiz’de yüzde 61.4, Arjantin’de yüzde 69.4, Macaristan’da yüzde 62.5.
Gelelim çok can alýcý bir konuya, her bin saðlýklý doðumda çocuklarýmýzýn, beþ yaþýna kadar, bir nedenden, binde kaçýný kaybettiðimiz konusuna.
Söz konusu oran, yani her bin saðlýklý doðumda kaç çocuðumuzun beþ yaþýný görememesi oraný ülkemizde hala (2009) binde yirmi oranýnda.
Ayný oran Sýrbistan’da binde yedi, Macaristan’da binde altý, Arjantin’de binde 14, ABD’de binde sekiz, Fransa’da binde dört, Bulgaristan’da binde 16, Ýspanya’da binde dört, Ýtalya’da binde dört, Ýsrail’de binde dört, Portekiz’de binde dört, Polonya’da binde yedi.
Daha çok sayýda örnek ve istatistik sunabilirim.
Bu tatil (bayram) gününde ilgilenen okurlarýmýza internet ortamýndan www.undp.org sitesine girmelerini, bu sitede de Human Develepment Index 2011’in istatistikler bölümünü karýþtýrmalarýný tavsiye edebilirim.
Türkçe olarak da Devlet Planlama Teþkilatý’nýn sitesinde konuya yönelik bir araþtýrma mevcut.
“Bugün 23 Nisan, neþ’e doluyor insan” çocuk þarkýsýný 1920’nin 92. sene-i devriyesinde keþke mukayaseli çocuk-genç istatistiklerine dayanarak daha coþkulu söyleyebilse idik.
Bu þarkýnýn orijinalinin bir yerinde de “kamutay” diye bir kelime geçiyor; bilin bakalým ne anlama geliyor imiþ zamanýnda?
Devlet keþke, komik öztürkçe arayýþlarý yerine, enerjisini ve özenini daha çok beþ yaþ altý çocuk ölümlerine ayýrsa idi zamanýnda.twitter.com/KarakasEser
