Amerikan Merkez Bankasý FED’in çarþamba gecesi aldýðý karar, 2014 boyunca piyasa dostu bir FED göreceðimizi teyid ediyor. Piyasa dostu FED demek, ABD’de çalkantýyý en azda tutacak ve sert faiz artýþýný dizginleyecek, kargaþaya izin vermeyecek, sýkýþýrsa da daha para saçacak bir FED demek. FED’in ayaðýný gazdan biraz çekmesi, musluðu az kýsmasý, ABD faizinin yükseleceði anlamýna gelmiyor. FED 2014’te faiz artýþýndan uzak kalacak ve piyasanýn da faiz artýrmasýný önleyecek. Faizin istikrarlý olmasý dolarý zýplatmaz. Dolar likiditesi sürecek. Kýsýntýnýn etkisi yýlýn büyük bölümünde fark edilmeyecek.
Altý ay önce mayýsta FED’in kýsma imasý ortalýðý karýþtýrmýþtý. Þimdi ima yerine uygulama geldi, ancak kararý duyan ABD borsalarý rekor týrmanýþa geçti. Piyasa aylýk alýmlarda azalma olsa bile düþük faiz ortamýnýn süreceðini görüyor. Hem de en az 2015 baþýna kadar.
FED’in artýk daha iyi bir ABD ekonomisi gördüðü anlaþýlýyor. Daha iyi bir ABD ekonomisi demek -ABD’den dünyaya daha az sorun yayýlmasý- anlamýna gelir. Daha iyi bir ABD ekonomisi, Baþkan Obama için elzem. Kasýmda ara seçim var. Temsilciler Meclisi’nin tamamý, Senato’nun da üçte biri yenilenecek. Meclis, muhalif Cumhuriyetçiler’in denetiminde. Muhalefet, Demokratlar’ýn çoðunlukta olduðu Senato’yu ele geçirmek istiyor. Seçim sonucu ekonomiye de baðlý. Halkýn kendini iyi hissetmesi halinde Obama kazançlý çýkar. Ýyi his için de istihdamýn artmasý, konut sektörünün düzelmesi gerekiyor. Diðer yan konular da var. Obama’nýn herkese saðlýk sigortasý programý iyi baþlamadý. Sigorta hem bireylere hem de iþverene pahalý geliyor. Sistem karýþtý... Diðer yan konu, okullarda sokaklarda güvensizlik ve silahlanma furyasý.
Bütün bunlarýn üzerinde, ekonominin daha iyi gitmesi gerek. FED’in siyasi nedenlerle ekonomiyi desteklediðini ima etmiyoruz. FED iyi ekonomiyi kendi görevi gereði istiyor. Ancak iyileþmenin siyasi sonuçlarý var.
Yani FED çalkantý istemiyor. Çalkantýyý önlemeyi amaçlýyor. Verdiði desteðin borsayý yükseltmesine bir itirazý yok. FED desteðe baþladýktan bu yana borsadaki týrmanýþý tanýmlamak için Balon ve Köpük terimleri kullanýlýyor ve yanlýþ kullanýlýyor. Bu kelimeler, yükseliþin ardýndan çöküþ beklentisini yansýtýyor, ancak doðru deðil. Balon, 2008 krizi benzeri çöküþü yaratan -büyük sorun- demek. FED ýsrarla -Balon yok- diyor. Yok diyorlarsa yoktur... Köpük ise piyasalarda zaman zaman yaþanan normalden fazla deðerlenmedir. Bu deðerlenme Kâr satýþý/Düzeltme diye anýlan bazen yüzde 10’u da geçen satýþlarla giderilir. Wall Street’te yüzde 10 satýþ 2.5 yýldýr olmadý.
ABD’de FED piyasaya þefkatini sürdürecek. Asya’da Japonya FED’den bile çok parasal geniþleme yapýyor, daha da yapacak. Çin tam anlaþýlamayan hareketler yapýyor, ancak orada da esas, istikrar. Avrupa’dan þahsen kuþkuluyuz. IMF de kuþkulu ve AB’ye FED benzeri parasal geniþleme öneriyor. AB ancak ciddi krizle karþýlaþýnca bu geniþlemeye gider. Yoksa son dakikayý bekleyeceklerdir. Bu durumda yen ve dolar likiditesi sürer. Avrupa Merkez Bankasý kafayý deðiþtirmedikçe yen ve dolar, Euro’ya karþý zayýf kalýr.
Altýn ise kendisine park edilen paranýn borsaya gitmesi yüzünden düþüyor. Diðer neden de FED ile piyasanýn iyi geçinmesi. Ýtiþme olunca altýn yükselir, ancak FED çatýþma istemiyor. FED gerçek anlamda musluðu kapatmadýðý için altýnýn daha fazla deðer kaybetmemesi beklenir, ancak 1.100 dolarý görüp, 2014 Mart’ýndan önce toparlanmayacaðýný savunan yorumlar dikkat çekici. Altýnýn yükselmesi için ABD’de enflasyon olmasý lazým. FED þu an -enflasyon- duasýna çýktý. Enflasyon varsa ekonomi de canlanýyor demek.
Bu ortamda ABD’de kriz havasý yok. FED hata yapmadý, hata yaparsa, para saçarak hatasýný düzeltiyor... Bu durumda ABD’den dünyaya ve Türkiye’ye bir olumsuzluk gelmez. Asya’da durum kontrol altýnda. Euro Bölgesi, Almanya’nýn sabrýna ve gücüne baðlý olarak gittiði yere kadar gider, ancak orada zayýf halkalardan sorun çýkmasýný bekliyoruz. 2014’te Türkiye’ye dýþ ekonomik þok gelmez, hatta iç yatýrým ortamýnýn durumuna göre para gelir.
