Bir ülke düþünün ki, adýný herkes baþka türlü söylüyor. Ýngilizce kullanýmda Burma, Fransýzca kullanýmda Birmanya, resmi kullanýmda da Birleþik Myanmar Cumhuriyeti olan ülkeden söz ediyoruz. 1974’de adý Birmanya Sosyalist Cumhuriyeti, 1988’de Birmanya Birliði olmuþ, son adýný 1989’da kazanmýþ. Bangladeþ, Çin, Hindistan, Laos ve Tayland arasýndan Bengal Körfezi’ne uzanan 58 milyonluk Burma, Türkiye gündemine Aung San Suu Kyi ismiyle girmiþti. 1991’de Nobel Barýþ ödülünü alan rejim muhalifi Suu Kyi, yýllarca ev hapsinde kalmýþ, serbest kalmasý sonrasýnda da ABD ve Birleþik Krallýk’ýn yoðun ilgisine mazhar olmuþtu.
Ülke yedi eyaletten oluþuyor, Arakan ya da diðer adýyla Rakin de bunlardan biri. Kuzey Batý sýnýrý boyunca uzanan bu eyalet, diðer sýnýr eyaletleri gibi çok sayýda Bangladeþli göçmen alan bir bölge. Göçmenlerin 600 bin kadar olduðu açýklansa da, milyonlarý bulduðu söyleniyor. Arakan bölgesi, Müslüman nüfusun yoðun olduðu bölge.
Zümrüt, yakut, petrol, pirinç ve kereste zengini bu ülkede eyaletler aslýnda etnik ve dini gruplara göre ayrýlmýþ, ancak ayýranlar Burmalýlar deðil, Britanyalýlar. Sömürge döneminde özellikle Arakan bölgesine tarým alanlarýnda çalýþtýrmak için çok sayýda Müslüman yerleþtirilmiþ, Burma yönetimi de bu insanlarý hala göçmen olarak tanýmlýyor.
Otoriter yönetim
Ülke, baðýmsýzlýðýný kazandýðý 1948’den beri kesintili cunta ile yönetiliyor. 2008’de yeni anayasa referandumu sýrasýnda ilk büyük katliam yaþanmýþ, yönetim 130 bin kiþiyi isyancý olduðu gerekçesiyle öldürmüþ, 2.5 milyon kiþi de hala kayýp. 2010 ve 2012 seçimlerinde de benzer olaylar yaþanýyor, hapishaneler muhalif, terörist, ayrýlýkçý ya da isyankar göçmen olarak tanýmlanan kiþilerle doluyor.
Burma’nýn çoðunluðu Budist. Resmi rakamlara göre Budistler %89, Müslüman ve Hýristiyanlar da %4’er orana sahip; ancak uluslararasý kuruluþlarýn araþtýrmasýna göre Müslümanlarýn oraný %20’leri buluyor. Bu kesim genel olarak Britanyalýlarýn gelip ülkelerine yerleþtirdiði yabancýlar olarak görülüyor. ‘Ýçimizdeki yabancý’ olarak görülen Müslümanlar ile Budistler arasýnda tarihsel bir gerilim mevcut ve cuntanýn da aðýrlýðýný Müslümanlardan yana koymadýðý açýk. Bir kaç ay önce Budist bir kadýn tecavüze uðrayýp öldürülüyor, bu iþin sorumlusu olarak Müslüman Rohingyalarý gören Budist Rakhine halký öç alma giriþimine baþlýyor.
Bu kývýlcým, hala devam eden büyük bir katliama dönüþmüþ durumda. Kaçabilenler komþu ülkelere kaçýyor, gerisi öldürülüyor. Üstelik yönetim de ‘teröristleri’ bertaraf etmek için bu katliamýn ortaðý durumunda.
Geniþleyen çatýþmalar
Burma ile komþu Hindistan’ýn Assam eyaletinde de Hindularla Müslümanlar arasýnda çatýþmalar yaþanýyor, sorunun temelinde yine Bangladeþli göçmenler var. Bununla birlikte, hem Burma hem Hindistan’ýn Burma sýnýrý ve hatta Burma’nýn Çin sýnýrýnda Müslümanlar ile diðerleri arasýnda giderek keskinleþen çatýþmalarýn nedenlerini baþka yerlerde aramak gerekiyor.
Öncelikle belirtmeli ki, ýrkçýlýk giderek yaygýnlaþýyor; Doðu ya da Batý tanýmaksýzýn her yerde örnekleri çoðalýyor. Ayrýca, otoriter rejimlerin varlýðýnýn bir sonucu bu durumlar. Ülkede azýnlýk yoktur, varsa da bizden deðildir diye diye varlýk sürdüreceðini sanmak sonunda katliamlara, katliamlar da rejimlerin devrilmesine yol açýyor. Bir diðer konu da, Burma’nýn yeri. Çin ile ABD’nin artan rekabetinin farklý yerlerde büyük gerilimlere yol açtýðý biliniyor. Haritaya bakýldýðýnda, Bangladeþ ve Burma’nýn bu büyük mücadelede kurban olmaya aday olduklarý görülebilir. Hele ki böyle yöneticileri varsa.
