Türkiye, son 10 yýlda her alanda ciddi deðiþimler yaþadý. Birçok alanda olduðu gibi idari ve yönetimsel anlamda da yeni kavramlar ve olgularla tanýþmaya baþladýk. 99 yýllýk Özel Ýdareler devri sona erdi. ‘Bütünþehir’ kavramýyla tanýþtýk. Yeni yasayla, Ýzmir’in de aralarýnda bulunduðu 27 ilin belediyesi ‘Bütünþehir’ kapsamýna alýndý. Bu belediyelerin sýnýrlarý, ilin mülki sýnýrlarýna kadar geniþletildi.
Kamuoyunda ‘Bütünþehir Yasasý’ olarak bilinen yasanýn kabul edilmesiyle birlikte neler deðiþecek? 1983 yýlýnda ortaya çýkan ‘Büyükþehir’ yasasý, 30 yýl aradan sonra yerini ‘Bütünþehir’e býraktý. Bütünþehir yasasýyla birlikte Ýzmir’in 9 ilçesi, 23 beldesi ve 400’e yakýn köyü hizmet alanýna dahil edilerek kent merkezi sýnýrlarý olarak kabul edildi. Hatýrlanacaðý üzere, 2004 yýlýnda büyükþehir belediye sýnýrlarý 50 km yarýçapta geniþletilmiþti. 2009 yerel seçimlerinden önce bazý ilçe ve belde belediyeler de kapatýlmýþtý.
Yürürlükte bulunan Büyükþehir Belediye Kanunu ve ilgili diðer mevzuatta deðiþiklik yapýlmasýna iliþkin olarak ‘Bütünþehir’ yasasý olarak bilinen kanunun ne gibi etkileri olacaðý kamuoyunda önyargýsýz bir þekilde tartýþýlmadý. 2014 Mart ayýnda yapýlacak olan yerel seçimler öncesinde yerel yönetim sistemini kökten deðiþtirecek olan bu tasarý var olan il sisteminde köklü deðiþiklikler getiriyor.
Yasayla ilgili bazý kesimlerin çekinceleri olduðu biliniyor. Bu sistemin demokratik bakýmdan sakýncalar barýndýrdýðý dillendiriliyor. Ancak olumlu taraflarýný da görmezden gelemeyiz. Çýkartýlan bir yasanýn mutlak þekilde herkesi mutlu etmesi beklenemez. Olaya bütünsellik açýsýndan bakmak gerekir. Ben yasanýn olumlu yanlarýnýn olumsuz yanlarýndan daha fazla olduðuna inanýyorum.
Türkiye’de demokrasi temsilinin tabana yayýlmasý ve bu temsilde en küçük yerleþim birimi olan köylerin de seçim sürecine yani demokrasi temsilinde yer almasýný, demokrasinin tabana yerleþimi olarak görmeliyiz. Bu uygulama ile birlikte hem temsil tabaný ve alaný geniþleyecek, hem de yerel demokrasinin geliþmesi saðlanacaktýr. Köylerde yaþayan yurttaþlarýmýzýn ‘oyu’ daha önemli hale gelecek ve unutulmuþ, ilçelerimiz, kasabalarýmýz, köylerimiz hatýrlanmak zorunda kalýnacak.
Bu deðiþikliðin seçimlerin sonuçlarýnda da önemli etkileri olacaðýna inanýyorum. Aslýnda konuya güç dengeleri boyutundan bakacak olursak, Türkiye’deki dengeleri deðiþtirecek nitelikte bir yasa olarak görmek mümkündür. Ama bunu bir siyasi partinin lehine deðerlendirmek doðru deðildir. Her bölgenin kendi özellikleri içinde bir deðiþim beklenebilir. Bu yasa hiçbir siyasi partiye tek baþýna siyasi üstünlük saðlamaz ama dengeler açýsýnda önemli bir faktör olacaktýr. Bu sebeple tasarýnýn Türkiye’deki her bir Bütünþehir için neler getirip neler götüreceðinin incelikle deðerlendirilmesi gerekmekte. Çünkü yaklaþan yerel seçimlerle birlikte Türkiye’nin en önemli gündem maddelerinden biriside ‘Bütünþehir’in’ ortaya çýkardýðý sonuçlar olacaktýr. Yerel demokrasinin geliþmesi için kuþkusuz bu adýmlar büyük önem arz ediyor. Kentler kasabalar ve köylerde büyük bir demokrasi sýnavýnýn içine dahil olurken, büyükþehir belediye baþkanlýðý seçimlerinde artýk çevre oylarýnýn önemli etkisi olacak.
Mart 2014’te yerel seçimlerde uygulamaya geçilecek ‘Bütünþehir Yasasý’ seçimlerde birçok bölgede sonuçlara önemli oranda etkisi etmesi bazý siyasi dengeleri dahi etkileyebilir. Yasa ile birlikte sadece Ýzmir’de 700 bin yeni seçmenin büyükþehir belediye baþkanlýðý için oy kullanacaðýný hatýrlayacak olursak bu oy oranýnýn bütün dengeleri deðiþtirmek için yeterli olduðunu sanýrým herkes idrak edecektir. Bunun siyasete etkileri konusunda en yakýn yarýþ 2014 Mart ayýnda yapýlacak yerel seçimlerdir. Bu yarýþ Türkiye’de yeni adýmlarýn baþlangýcý olabilir mi? Bunu seçimlerin sonuçlarý gösterecektir.
