Özellikle çalýþma hayatýnýn, toplumun yapý taþý olan aile birimlerini sarsmamasý, bu düzenin korunmasý için devlet var gücüyle çalýþýyor ve düzenlemeler devam ediyor.
10.02.2016 tarihinde yayýnlanan 6663 sayýlý Kanunla birlikte doðum ve evlat edinme sonrasý haklar düzenlenmiþtir. Sýrasýyla analýk izinleri, yarým çalýþma hakký, ücretsiz izin ve kýsmi süreli çalýþma hakký düzenlenmiþ olup, sadece doðum yapan kadýnlara deðil, evlat edinme halinde de bu haklarýn kullanýlmasýna imkân saðlanmýþtýr.
Bu noktada, kadýnlar için öngörülen izinlerin bitiminden sonra mecburi ilköðretim çaðýnýn baþladýðý tarihi takip eden aybaþýna kadar bu maddeye göre ebeveynlerden biri kýsmi süreli çalýþma talebinde bulunabilmektedir.
Ancak, bu hakkýn kullanýlmasý için bu hakkýn hangi sektör veya iþlerde kýsmi çalýþma yapýlabileceði ile uygulamaya iliþkin usul ve esaslar Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýnca çýkarýlacak yönetmelikle belli olacaktý. Bu yönetmelik 8.11.2016 tarihinde yayýnlandý.
Kýsmi süreli çalýþma talebi ve þekli
Ýþçi, analýk izninin, ücretsiz iznin veya ücretsiz iznin bitiminden itibaren çocuðun mecburi ilköðretim çaðýnýn baþladýðý tarihi takip eden aybaþýna kadar herhangi bir zamanda kýsmi süreli çalýþma talebinde bulunabilir. (Ücretsiz izin bitiminden sonra çocuðun 66 ayýný doldurduðu tarihi takip eden aybaþýna kadar kýsmi süreli çalýþma talebinde bulunabilir.)
Kýsmi süreli çalýþma talebi, ücretsiz izin süresi kesilerek de yapýlabilir. Ücretsiz iznin tamamýnýn kullanýlmasý þartý aranmaz.
Kýsmi süreli çalýþma talebi, bu haktan faydalanmaya baþlamadan en az bir ay önce iþçi tarafýndan yazýlý olarak iþverene bildirilir.
Kýsmi süreli çalýþma talebinin unsurlarý
Ýþçinin kýsmi süreli çalýþma talebinde, kýsmi süreli çalýþmaya baþlayacaðý tarih ile tüm iþ günlerinde çalýþýlacak olmasý hâlinde çalýþmanýn baþlama ve bitiþ saatleri, haftanýn belirli günlerinde çalýþýlacak olmasý hâlinde ise tercih edilen iþ günleri yer alýr.
Ýþçi, eþinin çalýþtýðýna dair belgeyi kýsmi süreli çalýþma talebine eklemek zorundadýr.
Ýþçinin kýsmi süreli çalýþma talep dilekçesi, iþveren tarafýndan iþçinin özlük dosyasýnda saklanýr.
Kýsmi süreli çalýþma talebinin þartlarý
Ebeveynlerden birinin çalýþmamasý hâlinde, çalýþan eþ kýsmi süreli çalýþma talebinde bulunamaz. Ancak, ebeveynlerden birinin çalýþma þartý;
a) Ebeveynlerden birinin sürekli bakým ve tedavisini gerektiren bir hastalýðýnýn olmasý ve bu hastalýðýn tam teþekküllü hastane ya da üniversite hastanesinden alýnacak doktor raporuyla belgelendirilmesi,
b) Velayetin mahkemece eþlerden birine verilmesi hâlinde çocuðun velayetine sahip ebeveynin talepte bulunmasý,
c) Üç yaþýný doldurmamýþ bir çocuðun münferiden evlat edinilmesi hâllerinde aranmaz.
Kýsmi süreli çalýþma talebi þartlarý, sadece baþvuru sýrasýnda aranýr. Bu þartlarýn kýsmi süreli çalýþma sýrasýnda kaybedilmesi durumunda söz konusu hak devam eder. (Yani kýsmi süreli çalýþmaya baþlanýldýktan sonra eþin iþini kaybetmesi hakkýn kullanýmýný etkilemeyecektir.)
Kýsmi süreli çalýþma talebinin iþverence karþýlanmasý
Usulüne uygun olarak yapýlan kýsmi süreli çalýþma talebi, bildirim tarihinden itibaren en geç bir ay içinde iþveren tarafýndan karþýlanýr.
Ýþveren; iþçiye, talebin karþýlandýðýný yazýlý olarak bildirir.
Ýþveren tarafýndan süresi içinde iþçinin talep dilekçesine cevap verilmemesi hâlinde, talep iþçinin dilekçesinde belirtilen tarihte veya bu tarihi takip eden ilk iþ gününde geçerlilik kazanýr.
Ýþçinin belirtilen tarihte iþ edimini sunmaya baþlamasý kaydýyla kýsmi süreli çalýþma talebi geçerli fesih nedeni sayýlmaz.
Kýsmi süreli çalýþma yapýlabilecek iþler
Kýsmi süreli çalýþma aþaðýda belirtilen hallerde iþverenin uygun görmesi halinde yapýlabilecektir. Bu haller dýþýnda kalan iþlerde iþverenin uygun bulma þartý aranmaksýzýn kýsmi süreli çalýþma yapýlabilir. Toplu iþ sözleþmelerinde kýsmi süreli çalýþma yapýlabilecek iþler bu esaslara baðlý olmaksýzýn belirlenebilir.
a) Özel saðlýk kuruluþlarýnda ilgili mevzuat uyarýnca mesul müdür, sorumlu hekim, laboratuvar sorumlusu ve saðlýk hizmetinden sayýlan iþlerde tam zamanlý çalýþmasý öngörülenler tarafýndan yerine getirilen iþlerde
b) Nitelikleri dolayýsýyla sürekli çalýþtýklarý için durmaksýzýn birbiri ardýna postalar hâlinde iþçi çalýþtýrýlarak yürütülen sanayiden sayýlan iþlerde
c) Nitelikleri dolayýsýyla bir yýldan az süren mevsimlik, kampanya veya taahhüt iþlerinde
d) Ýþ süresinin haftanýn çalýþma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakýmýndan uygun olmayan iþlerde
