Kadýn çalýþanlarýn, kariyerlerini sürdürürken bir yandan da anne olmalarý yükümlülüklerini artýrabilmektedir. Çalýþan annelerin iþ hayatýnda kalmaya devam etmelerini saðlayabilmek amacýyla 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nda çeþitli düzenlemeler yer almaktadýr.
Ýþ Kanunu'nun 74'üncü maddesinde süt iznine iliþkin "Kadýn iþçilere bir yaþýndan küçük çocuklarýný emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasýnda ve kaça bölünerek kullanýlacaðýný iþçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalýþma süresinden sayýlýr." hükmü yer almaktadýr.
Yukarýdaki hükümden anlaþýlacaðý üzere süt izni çalýþan annelere çalýþma gününün belirli saatlerinde verilmesi gereken bir haktýr. Böylelikle hem çocuðun geliþimi saðlanýrken hem de kadýn çalýþanýn çalýþma hayatýný sürdürmesi mümkün hale gelmektedir.
Ancak süt izninin günlük kullanýmý, özellikle Ýstanbul gibi büyük metropollerde çalýþan anneler açýsýndan zaman zaman zorludur. Nitekim büyükþehirlerde kadýn çalýþanýn ikameti ile iþyeri arasýndaki mesafe fazla olabilmektedir.
Diðer yandan "Süt Ýzni" düzenlemesine iliþkin esas amacýn çocuðun, günün belli saatinde emzirilmesi olduðu unutulmamalýdýr. Bu amaç doðrultusunda hukuki düzenlemenin günlük olarak yapýlmýþ olmasý olaðandýr.
Çalýþan anneler süt iznini çalýþtýklarý gün bazýnda kullanabilmektedir. Diðer bir ifadeyle o gün fiilen çalýþmayacak iþçi süt izni de kullanamayacaktýr. Dolayýsýyla süt izninin hesaplamasýnda ücretli ve ücretsiz izin dönemleri, ulusal bayram ve genel tatil günleri, hafta tatili, yýllýk izin gibi çalýþýlmayan günler dikkate alýnmamalýdýr.
Günümüzde çeþitli iþletmelerde süt izninin günlük kullanýmýnýn yanýnda toplu olarak kullanýlmasýna iliþkin uygulamalarýn hayata geçirildiði bilinmektedir.
Süt izninin toplu olarak kullanýlmasý Ýþ Kanunu'nun amacýna uygun deðildir. Ayný zamanda olasý denetimlerde denetmenler tarafýndan eleþtiri konusu yapýlabilmektedir.
Günlük bir saat otuz dakika süt izni olan kadýn çalýþan, ilgili sürede ücretini tam olarak alacaktýr. Diðer bir anlatýmla süt izni süresince kadýn iþçi çalýþmýþ gibi sayýlacaktýr. Nihayetinde süt izni çalýþma süresinden sayýlacaktýr.
Süt izni hakkýnýn verilmemesi 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu'nun 26/1-n maddesi uyarýnca, yönetmelik hükümlerine aykýrýlýk nedeniyle idari para cezasý gündeme gelecektir. Ýdari para cezasýnýn tutarý 2024 yýlýnda 12.288 TL ile 36.864 TL arasýnda iþyerinin tehlike sýnýfýna ve çalýþan sayýsýna göre deðiþmektedir.
Nihayetinde kadýn çalýþanlara süt izni günlük olarak verilmelidir. Toplu olarak süt izni kullanýmý iþ mevzuatý bakýmýndan uygun görülmemektedir. Ancak büyük þehirlerde günlük süt izni kullanýmý zorlaþtýðýnda çalýþanlarýn yazýlý talebiyle süt izninin haftada bir gün olarak kullanýlmasý da uygulama olarak tercih edilebilmektedir.
Bugün 8 Mart 2024, Dünya Kadýnlar Günü. Bu vesileyle; hayatýmýzýn her anýnda sevgileri, emekleri ve fedakârlýklarý ile dünyamýzý güzelleþtiren, yaþama deðer katan tüm kadýnlarýn 8 Mart Dünya Kadýnlar Gününü kutluyorum.
