Çalýþma hayatýnýn temel dinamiklerini iþveren örgütleri ile memur ve iþçi sendikalarýmýz oluþturuyor. Çalýþan-Ýþveren arasýnda denge saðlanmasý ve iþ barýþý bir yandan üretim ve istihdam artýþý saðlarken öbür yandan da çalýþma hayatýndaki gerilim ve sýkýntýlarý ortadan kaldýracaktýr.
Benim de Ekonomi Ýþleri Baþkan Yardýmcýsý olarak görev yaptýðým AK Parti Ekonomi Ýþleri Baþkanlýðý bir süredir, sivil toplum ve iþ dünyasýna yönelik ziyaretlerini gerçekleþtiriyor. Bu ziyaretlerin temel amacý, reel sektör ile iþ dünyasý iþçi sendikalarý ve iþveren örgütlerinin taleplerini, AK Parti’den beklentilerini dinlemek, sahadaki yaþanan sorunlarý tespit etmek ve her þeyden önce görüþ alýþveriþinde bulunarak diyalog mekanizmalarýný güçlendirmektir. Çalýþan ve iþverenler arasýnda iþ barýþýnýn sürdürülmesi ve yasal mevzuattan kaynaklanan istihdamý engelleyici düzenlemelerin ayýklanmasýdýr.
Geçtiðimiz günlerde de Ýstanbul Ticaret Odasý Yönetimini, AK Parti Genel Baþkan Yardýmcýsý ve Ekonomi Ýþleri Baþkaný Sayýn Mehdi Eker ile AK Parti Ekonomi Ýþleri olarak ziyaret ettik. Sayýn ÝTO Baþkaný Ýbrahim Çaðlar’ýn ev sahipliðinde oldukça kapsamlý bir görüþ alýþ veriþi yaptýk. ÝTO yönetimi 17 klasör olarak hazýrladýklarý ve bugüne kadar yapmýþ olduklarý çalýþmalarý içeren iþ dünyasýnýn beklenti ve taleplerini tarafýmýza ileterek makro ve mikro açýdan birçok probleme deðinmiþtir.
Özellikle çalýþma hayatýna iliþkin ilettikleri görüþ ve talepler, Türkiye’nin bu anlamda ihtiyaçlarýnýn bir resmi olarak karþýmýza çýkýyor. Çalýþma hayatýna iliþkin talepler ve sorunlara baktýðýmýzda;
1- Mesleki yeterlilik belgesi zorunluluðunun mayýs ayýnda baþlayacak olmasý ve çoðu iþletmelerce bunun bilinmemesi, aðýr cezai yaptýrýmlarý da beraberinde getirecek. Dolayýsýyla bu konuda çözüm talebi var. Bir yandan çalýþanlarý mesleki olarak eðitmek ve öte yandan da aðýr cezai müeyyidelerle iþletmelerin kapatýlmamasý gerekiyor.
2- Mesleki yeterliliðe sahip iþgücünün bulunmasý çok güçtür. Nitelikli iþgücü ve mesleki eðitim müfredatýnýn yeterli hale getirilmesi gerekiyor.
3- Mesleki eðitim kurslarýnýn düzene sokulmasý, çok baþlý ve verimsiz yapýnýn ortadan kaldýrýlmasý gerekiyor. Burada Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý bu görevi layýkýyla yerine getirebilecek kurumlara ve tecrübeye sahip. Bu nedenle bu yönde bir düzenleme olmasýnda fayda vardýr.
4- 1774 sayýlý Kanunun uygulamalarý muhakkak kaldýrýlmalý, SGK’ ya yapýlan bildirimler yeterli kabul edilmelidir. Burada sýkýyönetim döneminde çýkartýlmýþ olan Kimlik Bildirim Kanunu gereðince çalýþanlarýn iþe giriþ ve çýkýþlarýna iliþkin 60 milyon sayfa döküm yapýlarak polis ve jandarma karakollarýna verilmesi hem devlete arþiv yükü oluþturmasý ve hem de kaðýt israfýdýr, milli ekonomiye zarardýr. Zaten SGK elektronik ortamda tüm iþe giriþ ve çýkýþlarý tutamaktayken bir de karakola bildirim zorunluluðu bürokratik yüktür.
5- Ýþ mevzuatýnýn gerektirdiði mevzuattan kaynaklanan aðýr yükümlülükler, yargý süreçleri, sektörel teftiþler iþverenleri mümkün olduðunca az istihdama yönlendiriyor.
6- Çalýþma hayatýna iliþkin mevzuat deðiþiklikleri, sosyal diyalog mekanizmasýna açýk olmalý ve odalarýn temsilcileri bulunmalýdýr.
7- Ýþ saðlýðý ve güvenliði önlemlerinin alýnmasýnda, devletçe destekler uygulanmalýdýr. OSGB kurulmasý için aranan diðer saðlýk personeli þartý kaldýrýlmalýdýr. OSGB’lere getirilen komþu il dýþýndaki illere hizmet verilmemesi kuralý deðiþtirilerek OSGB’lerin dispanser gibi görülmesi sonlandýrýlmalýdýr. Hiçbir OSGB kurulu bulunduðu mekanda hizmet vermiyor, tamamen sahada ve iþyerlerinde hizmet veriyor. Bu nedenle OSGB kurulma þartlarý esnetilmelidir.
8- Ýþçi-iþveren iliþkilerinden doðan sorunlarda devletin uzlaþtýrýcý bir mekanizmasý bulunmuyor. Ýþçi lehine yorum ilkesi tabi ki makuldür, ancak bu ilke ve yorum gücünün sadece “Ýþveren her zaman haksýzdýr” mantýðý ile kurgulanmasý hatalýdýr.
9- Ýþletmeler hakkýnda sosyal medya üzerinden yayýlan ve çoðunlukla yanlýþ/kýþkýrtýcý bilgiler iþletmeye baðlýlýk ve verimliliði olumsuz etkiliyor.
10- Geliþmiþ ülkelerin temel bir verisi de hizmetler sektörünün piyasadaki en geniþ tabana sahip olmasýdýr. Burada özellikle sanayinin teknolojik hamleleri, istihdamýn azalmasý eðilimini güçlendiriyor.
11- Engelli çalýþtýrma yükümlülüðünün sektör ve iþ bazlý ayrýmý yapýlmamasý, sektörden dolayý fiili olarak fiziki engelli istihdam edemeyen iþverenler için de zorlayýcý oluyor. Burada en azýndan yüzde 40 engelli þartý 20’ye düþürülebilir, saðlanan destek tutarý artýrýlabilir. Burada çözüm noktasý olarak inþaat, makine imalatý gibi çok tehlikeli iþlerde çalýþanlar engelli sayýsýnýn tespitinde dikkate alýnmayabilir. Yine engelli yakýný çalýþtýrýlmasý gibi durumlarda da yükümlülüðün yerine getirildiði deðerlendirilmelidir.
12- Ücretler üzerindeki aðýr mali yük azaltýlmasý hem çalýþanlarýn ve hem de iþverenlerin en önemli taleplerinden birisidir. Özellikle ayni ve sosyal yardýmlardan vergi (ve nakit ödenince) sigorta primi alýnmamalý. Gelir vergisi dilimlerinin (ücret vergi tarifesinin) revize edilmesi gerekiyor. Asgari ücretli bir çalýþanýn bile ikinci vergi dilimine girmesi, hem çalýþanlarý hem de iþverenleri olumsuz etkiliyor. Maliye Bakanlýðý tarafýndan hazýrlanan yeni Gelir ve Kurumlar Vergisi ile beklentileri karþýlayacak düzenlemelere gidilmesinde yarar var.
13- Asgari ücret artýþýnýn bir domino etkisi yarattýðý açýktýr. Bu hususta SGK prim tavanlarýnýn indirilmesi, idari para cezasý tutarlarýnýn azaltýlmasý yerinde olacaktýr.
14- Kýdem tazminatý sistemi sonuçlandýrýlarak, uygulamada teklik ve netlik kazanýlmalý.
15- Belirli süreli sözleþme yapýlmasýndaki ‘objektif koþullar’ aranmasý kuralý esnetilmeli, AB ülkelerindeki mevzuat getirilmeli.
16- Özel sektör iþverenlerinden, kreþ açma yükümlülüðü kaldýrýlmalý, bu hizmet Belediyelerce yerine getirilmelidir.
17- 10 iþçiden az kiþi çalýþtýran iþyerlerinde, SGK eksik gün bildirimi uygulamasý sona erdirilmelidir. Esasen bu uygulamanýn bugün bir anlamý kalmamýþtýr. Günümüz koþullarý çerçevesindeki iþverenler üzerindeki bu bürokratik yük kaldýrýlmalýdýr.
18- Sigorta prim teþviklerinden yararlanma koþullarý esnetilmeli, bürokratik engeller kaldýrýlmalýdýr.
19- Raporlu çalýþanlarýn SGK’ya ‘Çalýþmazlýk Kaydý’ ile bildirilmesi uygulamasý sona erdirilmeli. Bir gereði ve yararý olmayan, SGK sisteminin de tam olarak çalýþmadýðý bu mekanizma sadece iþverenlere idari para cezasýna dayanak teþkil etmektedir. Burada ihbar ve þikayet olmadýðýnda doðrudan geçici iþ göremezlik ödeneðinin verilmesi ve ancak bir kiþinin raporlu olduðu dönemde çalýþtýðý yönünde bir ihbar veya þikayet varsa iþverenden talepte bulunulmasý yoluna gidilmelidir.
20- Özellikle karayolu taþýmacýlýk sektörüne iliþkin önemli düzenlemeler yapýlmasý gerekmektedir.
Esasen bir kýsmýný özet olarak yukarýya aldýðýmýz bu talepler son derece makul ve iþ barýþýna hizmet edecek niteliktedir. Diliyoruz ki, milyonlarca kiþiyi, hatta tüm vatandaþlarýmýzý etkileyen bu sorunlarýn çözümü, bundan önceki süreçte olduðu gibi AK Parti tarafýndan iþ barýþý korunarak çözüme kavuþturulacaktýr.
