Geçtiğimiz hafta "Yabancı Çalışanlara Verilmesi Gereken En Düşük Ücret" konusunu yazınca çok sayıda okurumuzdan da çalışma izni süreçleri ve şartlarını soran e-postalar aldık.
Çalışma izni almak isteyen yabancı ülke vatandaşları yurt içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na, yurt dışında ise vatandaşı oldukları ya da yasal olarak yaşadıkları ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarına başvuru yapabilirler.
Yabancı uyruklular için çalışma izni iki yolla alınmaktadır.
1- Yurt dışından veya,
2- Yurt içinden
Başvuru yapılabilmektedir.
Yurtdışı Başvuru
Yabancılar, yurt dışından çalışma izni için ilk başvurularını, uyruğunda bulundukları veya daimî ikamet ettikleri ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yaparlar. Bu başvuru esnasında Türkiye'deki işverenle imzalanmış iş sözleşmesini ve davet mektubunu (veya atama/görevlendirme yazısını) temsilciliğe ibraz ederler. Başvurunun kabulü halinde temsilcilik tarafından yabancı şahsa bir referans numarası verilir.
Türkiye'de bulunan işveren veya işveren vekili, söz konusu referans numarası ile sisteme girerek çalışma izin başvurusunda bulunur.
Dış temsilciliğimiz kanalıyla yapılan başvurularda, temsilciliğimize yapılan başvuruyu takip eden 10 gün içinde Türkiye'deki işverenin söz konusu yabancıyı çalıştırmak üzere internet üzerinden elektronik çalışma izin başvurusunu yapması zorunludur.
Yabancının Türkiye'de bulunmaması nedeniyle tarafların ıslak imzalarının bulunduğu iş sözleşmesinin de ayrıca gönderilmesi gerekmektedir.
Yurtiçi Başvuru
Ülkemizde bulunan ve en az altı (6) ay süreli geçerli ikamet tezkeresi sahibi olan yabancılar için yapılır.
Bu durumda yabancı 99 ile başlayan T.C. Yabancı Kimlik Numarasına sahiptir.
Türkiye'de ön lisans ve lisans öğrenimi için verilen ikamet izinleri hariç, herhangi bir sebebe istinaden en az "altı ay" süreli ikamet izni almış ve iznin süresi sona ermemiş olan yabancılar için ilgili işverenler başvurularını yurt içinden (Ayrıca ilgili T.C. dış temsilciliğine başvuruya gerek kalmaksızın) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapabilirler.
Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri
Çalışma izni talep edilen işyerinde en az beş T.C. vatandaşının istihdamı zorunludur. İzin isteyen yabancının şirket ortağı olması halinde beş kişilik istihdam şartı, Bakanlıkça verilecek bir yıllık çalışma izninin son altı ayı için aranır. Aynı işyerinde birden fazla yabancı için çalışma izni talebinde bulunulması durumunda, çalışma izni verilen ilk yabancıdan sonraki her bir yabancı için ayrı ayrı beş T.C. vatandaşı istihdamı aranacaktır.
İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL veya brüt satışlarının en az 800.000 TL veya son yıl ihracat tutarının en az 250.000 ABD Doları olması gerekmektedir.
Dernek ve vakıflarda çalışacak yabancılara ilişkin izin taleplerinde 2'nci madde, yabancı devlet havayollarının Türkiye temsilciliklerinde, eğitim sektörü ve ev hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ise, 1'inci ve 2'nci maddeler uygulanmayacaktır.
İzin isteyen şirket ortağı yabancının, 40.000 TL'den az olmamak üzere sermaye payının en az yüzde 20 olması zorunludur.
İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile bağdaşır seviyede olması zorunludur. Geçen hafta en düşük ücreti de bu köşede yazmıştık.
Esasen her zaman ülke vatandaşlarının istihdam edilmesi ve yabancı çalışanların daha nitelikli işlerde çalışma izni verilmesi diğer ülkelerde de geçerli bir kuraldır. Bu nedenle çalışma izni alınırken öncelikle neden bu kişinin çalışmasına ihtiyaç duyulduğunun izah edilmesi faydalı olacaktır.
