Çek kullanýmýndan dolayý esnafýn, tüccarýn, sanayicinin yaþadýðý sorunlarý ve maðduriyetleri yýllardýr görüyorduk. Ýþte çekteki sorunlarý çözmek için yeni bir adým atýlarak 6728 sayýlý Kanunla bazý deðiþiklikler yapýldý. Önceki yazýmýzda çekte yeni sistemi açýklamaya baþlamýþtýk. Bugün de sizlere etkin piþmanlýk ve çek düzenleme ve çek hesabý açma yasaðýnýn kaldýrýlmasý ve karekod konusunu ele alacaðýz.
Etkin piþmanlýk
Karþýlýksýz kalan çek bedelinin, çekin üzerinde yazýlý bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz tarihinden itibaren iþleyecek 3095 sayýlý Kanuna göre ticarî iþlerde temerrüt faiz oraný üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödeyen kiþi hakkýnda,
a) Yargýlama aþamasýnda mahkeme tarafýndan davanýn düþmesine,
b) Mahkûmiyet hükmünün kesinleþmesinden sonra mahkeme tarafýndan hükmün bütün sonuçlarýyla ortadan kaldýrýlmasýna,
Karar verilecek. Çek düzenleme ve çek hesabý açma yasaðýnýn kaldýrýldýðý, MERSÝS ile Risk Merkezine 5’inci maddenin sekizinci fýkrasýndaki usullere göre bildirilecek ve ilan olunacak.
Þikâyetten vazgeçme hâlinde de bu þekilde iþlem yapýlacak.
Çek hesabý açma yasaðýnýn kaldýrýlmasý
Kiþi, mahkûm olduðu cezanýn tamamen infaz edildiði tarihten itibaren üç yýl ve her halde yasaðýn konulduðu tarihten itibaren on yýl geçtikten sonra, hükmü veren mahkemeden çek düzenleme ve çek hesabý açma yasaðýnýn kaldýrýlmasýný isteyebilecek. Mahkemenin vereceði karara itiraz edebilecek. Çek düzenleme ve çek hesabý açma yasaðýnýn kaldýrýlmasýna iliþkin karar kesinleþtiðinde, yasaðýn kaldýrýldýðý, MERSÝS ile Risk Merkezine 5’inci maddenin sekizinci fýkrasýndaki usullere göre bildirilir ve ilan olunacak.
09.08.2016 tarihinden önce verilen çek düzenleme ve çek hesabý açma yasaðýna iliþkin kayýtlar, bu Kanun gereðince silinmesini gerektiren þartlar oluþuncaya kadar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasý’nda tutulmaya devam olunacak.
Karekod’la bilgiler sorgulanacak
Çek alacaklýlarý, ellerinde bulunan çek ile çek hesabý sahibine ve bu çeki düzenleyenlere iliþkin verilere karekod aracýlýðýyla eriþim saðlayabilecek. Karekod ile;
a) Çek hesabý sahibinin adý, soyadý veya ticaret unvaný,
b) Çek hesabý sahibinin tacir olmasý hâlinde, ticaret siciline tescil edilen yetkililerinin adý, soyadý veya ticaret unvaný,
c) Çek hesabý sahibinin, çek hesabý bulunan toplam banka sayýsý,
d) Çek hesabý sahibine ait bankalara ibraz edilmemiþ çek adedi ve tutarý,
e) Düzenlenerek bankalara teslim edilen çeklerin adedi ve tutarý,
f) Son beþ yýl içerisinde ibrazýnda ödenen çeklerin adedi ve tutarý,
g) Ýbraz edilen ilk çekin ibraz tarihi,
h) Ýbraz edilen son çekin ibraz tarihi,
ý) Ýbrazýnda ödenen son çekin ibraz tarihi,
i) Son beþ yýlda “karþýlýksýzdýr” iþlemi gören ve halen ödenmemiþ çeklerin adedi ve tutarlarý,
j) Son beþ yýlda “karþýlýksýzdýr” iþlemi gören ve sonradan ödenen çeklerin adedi ve tutarý,
k) Son beþ yýlda “karþýlýksýzdýr” iþlemi gören son çekin ibraz tarihi,
l) Çek hesabý sahibi hakkýnda çek hesabý açma yasaðý bulunup bulunmadýðý, varsa yasaklama kararýnýn tarihi,
m) Her bir çek yapraðý ile ilgili olarak tedbir kaydý olup olmadýðý,
n) Çek hesabý sahibi tacirse, iflasýna karar verilip verilmediði, iflasýna karar verilmiþse kararýn tarihi,
Çek hesabý sahibi ya da cirantanýn rýzasý aranmaksýzýn üçüncü kiþilerin eriþimine sunulacak. Böylece çek kesen kiþilerin mali durumlarý göz önünde bulundurularak ticaret yapýlacak ve maðduriyetler önlenmiþ olacak.
Karekod okutma ve bilgi paylaþým sistemi 5411 sayýlý Kanunun ek 1 inci madde hükmü uyarýnca kurulan Türkiye Bankalar Birliði Risk Merkezi tarafýndan oluþturulacak. Risk Merkezi sistemdeki verileri, 5411 sayýlý Kanunun ek 1 inci maddesinin on birinci fýkrasý uyarýnca bilgi alýþveriþini gerçekleþtirdiði þirket ile paylaþmaya yetkili olacak. Bu yetki kullanýldýðý takdirde sistem bilgilerin paylaþýldýðý þirket nezdinde kurulabilecek.
