Cumhurbaþkanýmýzýn hafta boyunca sürecek olan Afrika turunun ilk duraðý olan Cezayir'deyiz. Çarþamba sabahý Moritanya'ya hareket edeceðiz, akþam Senegal'e geçip, Cuma günü Mali temaslarýný tamamlayýp, Türkiye'ye döneceðiz.
Cezayir ile Türkiye arasýnda ekonomik, savunma sanayi, siyasi alanda iþbirliði ve kültürel alandaki projelerin de içinde olduðu önemli dosyalarda görüþmeler yapýlýyor.
Türkiye'nin 2005'den bu yana sürdürülen Afrika açýlýmý çerçevesinde bu kýtadaki büyükelçilik sayýsý 12'den 40'lý rakamlara çýkarýlýrken, bu coðrafyayý yýllarca sömüren Batýlý ülkelerin yaklaþýmý dýþýnda bir siyasi vizyonla gidiliyor bu ülkelere.
Kaynaklarýný sömüren, iliklerini kurutan Batýlý ülkelerin aksine, "Gelin beraber yapalým" diyen bir yaklaþým ile adým atýlýyor.
1830'larda baþlayan Fransýz sömürgeciliði ile acý bir tarihi var bu ülkenin. Kýsa bir sürede nüfusu 3 milyondan 2.150.000'lere düþüren bir Fransýz mezalimi yaþandý bu topraklarda. Onunla da bitmedi, 1962 yýlýndaki baðýmsýzlýk ilanýna kadar, Fransa, Cezayir'de yapmadýðýný býrakmadý. Þimdi, önce François Hollande þimdi de Emmanuel Macron olmak üzere Fransýz liderleri geçmiþte iþlenen suçlarý kabul ediyor etmesine de, Cezayir entelijansiyasý ve siyasi elitinin bir kýsmý ne yapýyor? Stockholm sendromu, yani celladýna aþýk olmanýn Kuzey Afrika versiyonu sözkonusu.
Diðer Afrika ülkelerinin sokaklarýnda olduðu gibi Cezayir sokaklarýnda da can yakan bir baþka gerçek var. Ýki ayrý dilde, iki ayrý alfabede yazýlan tabelalarda geçmiþ acýlarýn yansýmasýný görüyorsunuz. Ýngilizce ve Fransýzca Afrika ülkelerinde yarýþmýþ geride býraktýðýmýz iki yüzyýlda. Kaynaklarýný, iliklerini sömürürken adýna medeniyet taþýma demiþler.
Burada da, Fransa sömürgeciliðinin en görünür yüzü, ikinci hatta birinci dil olarak Fransýzca ve Fransýz kültürü.
Fransýz aydýnlarýnýn bir kýsmý Cezayir halkýnýn baðýmsýzlýðýna destek verirken, bir kýsmý katliamlara, "ilerlemeye katký sunduðu" gerekçesiyle destek vermiþ. Mesela Guy de Maupassant. 1800'lü yýllarýn sonunda bu tür destek yazýlarý yazýlmýþ.
Cezayir'in çilesi yýllarca bitmek bilmemiþ.
Paris'in mergez (Maðrip ülkelerinde yapýlan sucuk) kokusu ile Cezayir sokaklarýnýn Fransýz tabelalarý... Peki 2005'de patlayan Fransýz banliyöleri. Kuzey Afrika gençlerinin patlayan öfkesi, atalarýnýn intikamýný almak üzere ayaða kalkmalarý... Sonradan Fransa'nýn Cumhurbaþkanlýðýný da yapacak olan dönemin Ýçiþleri Bakaný Nicolas Sarkozy'nin banliyöleri kazýyarak temizleme yönündeki demeçleri...
Baþlýk ve çaðrýþýmlar o kadar çok ki... 11 yýlýmýn geçtiði ve þimdi de yolumun sýk sýk düþtüðü Paris'teki Cezayirliler sayesinde sanki bu sokaklarý daha önce arþýnlamýþ gibiyim. Ve bu ülkenin tarihini düþündüðümüzde, bu his o kadar üzücü ki...
Sömürgecilik dýþýnda bir alternatifi olmalýydý bu coðrafyanýn diye düþünmeden edemiyor insan...
Evet, Cezayir notlarý þimdilik bu kadar. Senegal, Moritanya ve Mali, önümüzdeki yazýya....
