Gün geçmiyor ki dünyanýn 'doðu' yakasýndan stratejik bir hamle gelmesin, önemli bir adým atýlmasýn. Bu sefer mi ne oldu? Çin, hammadde teminine yönelik önemli bir hamle yaptý ve Afrika ülkeleri ile iþbirliðinde yeni bir dönem baþladý.
Geçtiðimiz hafta Çin'in baþkenti Pekin'de düzenlenen 9. Çin-Afrika Ýþbirliði Forumu toplantýsý, 4-6 Eylül 2024 tarihleri arasýnda 53 Afrika ülkesinin liderlerini aðýrladý. Bu yýlki toplantýnýn temasý da çok çekici: "Moderniteyi Ýlerletmek ve Ortak Geleceði Paylaþan Yüksek Düzeyli Çin-Afrika Topluluðu Ýnþa Etmek için El Ele Vermek".
"Pekin Deklarasyonu" ile kabul edilen eylem planýyla 3 yýlda 50 milyar dolarlýk finansman saðlama karþýlýðýnda iþbirliði forumuna katýlan Afrika ülkeleri Çin'e sýfýr vergiyle mal ihraç etme üzerinde karþýlýklý anlaþma saðlanmasýyla Çin, Afrika coðrafyasýnda hakimiyetini bir bakýma derinleþtirmiþ oldu. Bu kadarla da kalmýyor. Çin, 30 Afrika ülkesi ile iliþkilerini 'stratejik ortaklýk' seviyesine çýkartýyor.
Afrika'nýn 30 yenilenebilir enerji projesinin mimarý olacak Çin. Yani baðýmlýlýk enerji alanýna da sirayet edecek. 21. yüzyýlýn stratejik alanlarýndan olan tarým da anlaþmanýn alanlarýndan biri. Afrika tarým alanlarýnýn iþletilmesi de Çinliler tarafýndan yapýlacak. Gýda da baðýmlýlýk olacak yani.
Son dönemlerde istatistiklerde sürekli gündeme gelen araþtýrma alanýnda da hamle var. 25 araþtýrma merkezi kurularak Afrika'ya gidecek Çinli uzmanlar. Ýnsan düþünmeden edemiyor geriye bir þey kaldý mý acaba diye. Afrika'nýn en temel sorunlarýndan biri olan 'istihdama' da el atýyor Çin 1 milyon kiþiye istihdam saðlama vaadiyle.
Eðitim eksik kalýr mý; Afrikalý siyasetçilerin 'formasyonu' da Çin'de yapýlacak anlaþmaya göre
Ve olmazsa olmaz 'savunma ve güvenlik', askeri modernizasyon da Çin'den. Yani sözün kýsasý tabiri caizse 'iþbirliði' paketinde yok yok. Çin, "Afrika'nýn modernleþmesine destek" için altyapý, güvenlik, kalkýnma iþbirliði, kültürel etkileþim, saðlýk, sanayi, tarým, ticaret ve yeþil dönüþüm alanlarýnda 10 "ortak eylem" inisiyatifi önerdi.
Yakýn dönemde Afrika'dan birer birer 'kovulan' eski sömürgeci Avrupa ülkeleri anlaþýlan Çin'in büyük geliþi için çýkarýlmýþlar kýtadan. Kýtanýn büyüklüðü ve zenginlikleri düþünüldüðünde ve asýrlardýr sömürülmesine raðmen Batý ve Doðu arasýnda hala kýyasýya rekabete konu olmasýna bakýlacak olursa her þey yeni baþlýyor.
'Büyük güç mücadelesi' yükleniyor...
