Çin, son 20 yılda dünya ekonomisini büyüttü ve hızlandırdı. Kendisini de bir ekonomik dev haline getirdi.
Şimdi o dev yeni bir dönüşüm geçiriyor Bu dönüşüm sadece Çin'i değil dünyayı da değiştirebilecek kodlar içeriyor.
Çin ilk değişimini 1940'ta Mao ile yaptı.Ülkenin kurucu lideri, imparatorluklar ve sömürge dönemini geride bırakan ama yeni bir gücün ilk adımını atan kişiydi.
Kapalı bir ekonomi içinde kendini toplayan, ekonomik tabirle konsolide eden bir millet.
Yaklaşık 30 yıl sonra 1978'de ikinci bir dönüşüme girdi ülke; dışı açılma süreci 20 yıl yavaş ilerlese de 1997'de İngiliz sömürgesi ve ticaret merkezi Hong Kong'un ülkeye katılmasıyla hızlandı.
Görüştüğüm Çinli yetkililer son dönemin miladını 2012 olarak veriyor.
Ama bu dönem aslında geçtiğimiz Ekim'de yapılan Çin Komünist Partisi'nin 19. Kongresi'nde alınan kararlar ve başkan Şi Jinping'in ÇKP Tüzüğü'ne giren ilkeler dizisiyle anlamını buldu.
Türkiye gibi Çin de önüne iki hedef tarih koymuş:
- 2020'de ülkede yoksul kalmayacak.
- 2035-50 arasında 'modern ve güçlü sosyalist ülke' hedefine ulaşılacak.
Bu konuya son yazıda ayrıntıyla gideceğim.
Bugün Çin'deki Yen'i donemin ekonomik boyutuna bakalım.
***
Çin için başkaları adına üretim, 'taşeronluk' artık yeterli değil. Yoksul kalmaması hedefine ancak katma değer üreterek ulaşabilir. Bunun da adımlarını atmaya başladı. Pekin'de 'geleceğin bilim kenti' hızla yükseliyor. Gezdiğim fabrika ve test laboratuvarlarının duvarlarında boydan boya patentler dikkatimi çekti. Test laboratuvarı ve patent dediğinizde aslında'yerli ve milli'den bahsediyorsunuz demektir. Çinli yetkililerin ifadesi ile "telif hakkı tamamen Çin'e ait ürünler" geliyor. Yani 'Çin malı' anlayışını değiştirecek adımlar hızla atılmaya başlanmış. En çok yatırım yapılan alanlar da yönetim sistemleri, sistem yazılımları, kimya, metalurji, petrol ve temiz enerji.
Çin zengin kömür kaynaklarını kullanmamayı değil kömürden temiz enerji üretmeye çalışıyor.
Bu öncelikli sektörlerde patenti kendisine ait sistemler ve ürünler geliştirmenin Çin'i nereye taşıyacağı çok açık.
Turizmde geç kalmayalım
Çin'de şu ünlü 'Çinli turist' konusunu yine duydum. 1.4 milyar Çinliden 'henüz' 200 milyon kadarı turist...Türkiye ise sadece 90 küsur binini alabiliyor!..
2018 "Çin'de Türkiye yılı" ilan edildi. Ancak Pekin'de görüştüğüm turizmciler, Türkiye'nin henüz tanıtım için düğmeye basmamış olmasından şikayetçi. Geçtiğimiz ay Çini ziyaret eden Kültür ve Turizim Bakanı Numan Kurtulmuş olumlu izlenimler bırakmış.Ama "hemen adım atılmalı ve Çin yeni yılı ile birlikte başlayacak tatillerde Türkiye'ye daha fazla Çinli turist çekmeyi başarmalıyız" diyorlar.
Bir beklentileri de yeni Pekin büyükelçimiz Emin Önen'in bir an önce gelip göreve başlaması. Önen, daha önce Çin'de iş yapmış bir iş adamı ve cumhurbaşkanı başdanışmanı kimlikleriyle büyük bir beklenti yaratmış Türk ve Çinli işadamları arasında.
Zaman kaybedenin her şeyi kaybedeceğini unutmamak gerek.
