Çin son 20 yýlda küresel ekonomiyi deðiþtirdi ama þimdi küresel siyaseti de deðiþtirecek. Bunun en önemli adýmý da 'Demir Ýpekyolu' olarak bildiðimiz Çin'in koyduðu isimle'Kuþak ve yol Ýnisiyatifi'...
Çinliler ýsrarla'proje' demiyorlar 'inisiyatif' ifadesini kullanýyorlar çünkü bu bir ülkenin projesi deðil 60 ülkeyi kapsayan ve dünyanýn kuzey yarým küresinin yarýdan fazlasýný içine alan bir küresel inisiyatif.
Demir Ýpekyolu, sömürgecilik döneminde deniz yoluna çekilen Asya-Avrupa arasýndaki ticareti yeniden karaya taþýyor.
On yýl içinde uzak Asya'dan Avrupa'ya Avrupa'dan uzak Asya'ya mal taþýnmasý üç ay deðil bir hafta sürecek.
Gemi, liman, iþçi, enerji, güvenlik, sigorta ve aracýlýk hizmetleri ucuzlayacak.
Asya'nýn zengin enerji kaynaklarý Demir Ýpekyolu'nu 'en ucuz enerjiyi kullanan ticaret yolu' haline de getirecek.
Ayrýca hattýn geçtiði bütün ülkeler kendi ürünlerini hatta yükleyebilecek ihtiyacý olan ürünleri de botlardan alabilecekler yani sadece bir noktadan bir baþka noktaya mal ve insan taþýnmayacak, aradaki bütün ülkeler hat üzerindeki diðer ülkelerle ticaret yapabilecek.
Bu durum küresel ticarette iki önemli fark getiriyor:
Mal ve hizmet zenginliði ve dolaþým.
Hattýn geçtiði bütün bölgelerin güvenliði.
Yani Demir Ýpekyolu geçtiði bölgeyi sadece zenginleþtirmeyecek, ayný zamanda güvenliðe ve istikrara zorlayacak.
Ýþte Çin'in baþýný çektiði inisiyatif bu.
'Asla emperyalist olmayacaðýz'
Peki Çin bunu nasýl yürütecek?
Kapitalizme uyum saðlamýþ 'Çin sosyalizmi' 1.4 milyar insaný ve 36 trilyon dolarlýk ekonomiyi 25 kiþiyle yönetiyor. 12 trilyon dolar GSMH saðlýyor.
Çin Komünist Partisi'nin 19. kongresi bu yüzden çok önemli. Baþkan Þi Jinping'in ilkelerini ÇKP tüzüðü ve anayasaya geçirdiði kongre Çin için yeni bir dönem anlamýna geliyor.
Bugüne kadar BM Güvenlik Konseyi daimi üyeliðinin getirdiði yetkilerin dýþýnda bölgesel be küresel siyasette inisiyatif almayan Pekin, artýk orta ve güney Asya'daki her konuda gözlerin çevrildiði ülke olacak.
Çin liderlerini küresel'siyaset' sahnesinde daha çok göreceðiz.
Peki, ekonomik gücünü siyasi güce tahvil eden Çin aktif dýþ politikada nasýl davranacak?
Çin lideri Þi'nin iki kuralý 'þimdilik' bir fikir veriyor:
"Demir Ýpekyolu'nun anlamý 'insanlýðýn ortak kader birliði'dir."
"Asla emperyalist olmayacaðýz."
Çin'de 'inovasyon'dan sonra en çok durduðum þeyler bunlar.
Devam edeceðiz...
