Geçtiðimiz hafta ABD’de Adam Lanza adlý kýzgýn bir genç annesinin silahý ile önce annesini, ardýndan 20 çocuðu ve 3 öðretmeni, son olarak da kendisini öldürerek büyük bir katliama imza attý. Bundan yaklaþýk 5 yýl kadar önce de Virginia’da benzeri bir olayda 32 kiþi öldürülmüþ, 17 kiþi ise yaralanmýþtý. Bazýlarý dikkatlerimizden kaçsa da ABD’de her yýl buna benzer en az iki olay yaþanýyor.
Dýþarýdan bakýldýðýnda son derece güvenlikli ve istikrarlý görünen modern toplumlarda sýradan görünümlü kiþilerin adeta patlama yaþarcasýna kalabalýklarýn üzerine ateþ açmasý gelecek için insanlarý kaygýlandýrýyor.
Bu tür saldýrýlarda iki temel unsur var: Bunlardan ilki silah, diðeri ise silahý kullanan saldýrgan, yani insan.
Silahlanma çýlgýnlýðý
Silah açýsýndan bakýldýðýnda bireysel silahlanmanýn bu tür saldýrýlarý kolaylaþtýrdýðý anlaþýlýyor. Yaklaþýk 310 milyon nüfusu olan Amerika’da bireylere ait silah sayýsý 300 milyona yaklaþýyor. Baþka bir deyiþle ABD’de bir kiþiye neredeyse bir silah düþüyor. Buna bebeklerin ve yaþlýlarýn da dâhil olduðunu düþünecek olursanýz silah olmayan ev yok gibi. Bu konuda ABD’ye yaklaþabilen ikinci bir ülke de yok. Anlayacaðýnýz ABD devlet olarak silaha en çok para harcayan ülke olduðu gibi, bireysel silahlanmada da rakipsiz bir durumda.
Her evde silah olunca doðal olarak bunlarýn kayda deðer bir kýsmý her gün patlýyor. ABD’de her yýl 10 binden fazla cinayet silahla iþleniyor. Ayný þekilde evde silah bulundurulmasý ev hanesinde intihar riskini de beþ misli arttýrýyor. Kýsacasý silah varsa bir þekilde patlýyor, can yakýyor.
Yalnýzlaþan insan
Bu tür saldýrýlarda diðer ana unsur olan insan da sorunlu. Ýletiþim araçlarýnýn her geçen gün artmasýna ve hýzlanmasýna raðmen insan hýzla yalnýzlaþýyor ve yalnýz normallikten uzaklaþýyor. Toplu katliamlarda ve þiddet patlamalarýnda insanýn yalnýzlaþmasý ölümcül bir rol oynuyor. Örnek ülkemiz ABD’ye dönecek olursak Amerika’da her yýl 16 binden fazla cinayet iþleniyor. Baþka bir deyiþle her gün neredeyse 50 cinayet iþleniyor. Garip olaný ise her yýl 35 binden fazla Amerikalýnýn kendi kendisini öldürmesi yani intihar etmesidir. Ýntihar, insan psikolojisinin bozulduðunun en güçlü göstergesi. Bu rakam dünya genelinde tam 1 milyon kiþi. Ýstatistiklere göre her 40 saniyede 3 bin kiþi intihar ederek hayatýna son veriyor. Son 50 yýlda intihar edenlerin sayýsýnda % 60’lýk bir artýþ yaþanmýþ. Ýntiharlarýn aðýrlýklý kýsmýný ise geliþmiþ Batýlý ülkeler ile Japonya, Çin ve Hindistan oluþturuyor.
Rakamlarý alt alta dizdiðinizde sanki insanlýk cinnet geçiriyormuþ gibi. Örneðin ABD’de her 240 Amerikalýdan biri mutlak surette cinayetten ölmeye mahkûmmuþ, ABD nüfusunun % 83’ü hayatý boyunca en az bir kez aðýr bir þiddetli saldýrýya uðruyormuþ, nüfusun % 52’si bu tür saldýrýlara hayatlarý boyunca birden fazla maruz kalýyormuþ.
Ýstisna deðil
Rakamlarýn tamamýný sizlerle paylaþsam, daha fazla moraliniz bozulur ve mutlaka “insanlýk nereye gidiyor” diye kendinize sorarsýnýz. Connecticut’ta geçtiðimiz hafta yaþanan ve çok sayýda çocuðun hayatýna mal olan olay istisnai bir cinnet geçirme sayýlamaz. Bu tür olaylarý sadece medyada artan þiddet içerikli yayýnlarla açýklamak da mümkün deðildir. Elbette bireysel silahlanma önemli bir faktördür ve siviller için silah sahibi olmak yasaklanmalýdýr. Ama burada esas konu insan psikolojisindeki bozulma. Binalar yükseldikçe, makinalar hýzlandýkça insanýn en temel yapý taþlarý da deðiþiyor ve bu deðiþim insanlýktan çok hayati bazý deðerleri alýyor. Daðýlan aile, yalnýzlaþan bireyler, çalýnmýþ çocukluklar, çocuklarý yerine sözde sosyal medyada vakit geçiren ebeveynler cinnetin belki de esas nedenleri.
Bu baðlamda Türkiye de kendisine dikkat etmeli. Kalkýnma ve medenileþme adý altýnda hýzla yol aldýðýmýz ‘muasýr medeniyet’ hedefimizin bir kýsmý muasýr olsa da medeni olmayabilir.
