Çiriþ otunun adýný hiç duydunuz mu? Ben de kendisiyle ilk kez tanýþtým. Tadý çok belirgin deðil ama kolay temizlenen, ateþi görünce piþen, her þeyle uyum saðlayan bir yapýsý var. Yemeklere ve salatalara çok yakýþýyor. Birkaç tarif benden, yaratýcýlýðýnýzý kullanmak sizden!
Acý ot, ak pazý, yabani kuþkonmaz, bakla filizi, hodan, ýsýrgan, erguvan, gelincik... Bu saydýklarým ilkbaharýn sadece birkaç yabani otu. Dedeleri Girit kökenli biri olarak özellikle Ege bölgesinde doðal olarak yetiþip de bilmediðim yabani ot yoktur desem, abartmýþ olmam.
Peki ya çiriþ? Ýnanýn çiriþi ilk kez görüyorum. Birkaç gün önce, yapacaðým bir yemek çekimi için oturduðum evin yakýnlarýnda kurulan köy pazarýna gittim. Alýþveriþ yaparken gözüme hasýr bir sepette duran bu ilginç ot takýldý. Çiriþ adýný bilirdim ama ilk kez dokunma mesafesindeydim. Hemen onu da sepete atýp evin yolunu tuttum.
HER TARÝFE UYUM SAÐLADI
Sadece bir deneme yapýp unutacaðým bir ot olabilirdi kendisi. Bu sayfalara taþýmama sebep olan þey ise lezzetinden çok uyumlu yapýsý ve diðer otlara göre daha kolay temizlenebiliyor olmasý. En çok Karadeniz kýyýlarýnda bulunuyor, dolayýsýyla Ýstanbullu onu tanýyor. Tabii ne kadar samimiler, emin deðilim! Tek bir davette veya restoranda denk gelmedim ama en azýndan çorba, kavurma ve börek yapanlarý duydum. Tadý çok belirgin deðil ama güzel. Ben bu otun lezzetinden daha çok yararlanma taraftarýyým. Birinci denememde bile tam 12’den vurdum! Aklýma gelen hemen her tarife de uyum saðladý, inanýlmaz bir malzeme bu.
KISA SÜREDE PÝÞÝYOR
Bu ot bir, bilemedin iki gün buzdolabýnda durabiliyor. Yapýsý diðer otlara göre daha saðlam ama her sebze ve otta olduðu gibi dalýndan koptuðunda kullanmak, yapraðýndaki su çekilmeden tencereye atmak lezzet ve saðlýk açýsýndan önemli. Aslýnda çiriþin kökü tutkal sanayisinde kullanýlýyor. Kökün üzerindeki kýsým ise pazarda satýlan, yemeði yapýlan bölüm. Yabani zambak olduðunu öðrenince hatýrladým zaten kendisini. Çocukluðumda ilkbaharýn tazelediði Ýzmir’in piknik yapýlan tepelerinde pek çok olurdu. O güzel çiçeklerin mis gibi kokacaðýný zannederek, kokusunu içine çekinin burnunda býraktýðý soðan kokusuyla da þoke ederdi. Ama yenmezdi. Neyse gelelim ayýklama faslýna... Çok basit! Ucundaki ince zarý sýyýrýp atýyorsunuz ve en dipte býçak deðmiþ yeri biraz kesiyorsunuz. Sonra bol suda birkaç kez yýkamak yeterli. Çünkü üzerinde çamur yok.
Ateþi gördüðü anda piþiyor. O nedenle yemeklere son 5-7 dakika içinde ilave edilmeli. Bu ipuçlarýný da verdikten sonra gelelim tariflere!
ÇAÐLA BADEMLÝ ÇÝRÝÞ
Çiriþ otunu temizleyip yýkayýn, doðramayýn. 6-7 dal taze soðaný otlarýn uzunluðunda doðrayýn, çaðla bademi yýkayýn. Yarým su bardaðý buðdayý haþlayýn ve soðuk sudan geçirip süzün. Küçük bir tencereye su koyup bir avuç çaðla bademi içine atýn, kapaðýný kapatýp 15 dakika haþlayýn. Bu arada yayvan ve derinliði olan baþka bir tencereye zeytinyaðýný koyup ýsýtýn içine haþlanan çaðla bademleri, taze soðaný koyup biraz karýþtýrýn ve çaðlanýn tenceredeki suyundan biraz ilave edip beþ dakika kapaðý kapalý piþirin. Üzerine çiriþ otu, buðday, tuz, bir tatlý kaþýðý un, yarým limon suyuyla çýrpýlmýþ yarým su bardaðý duru sýcak suyu ekleyip 10 dakika daha orta ateþte piþirin. Bu yemekte çaðla badem yerine yeþil erik de kullanabilirsiniz. Sýcak veya ýlýk olarak servis yapýn.
KARÝDESLÝ ÇÝRÝÞ SALATASI
Yarým kilo çiriþ otunu temizleyip yýkayýn ve süzün. Kesinlikle doðramayýn. Derin bir tencerede su kaynatýn, çiriþleri 1-2 dakika batýrýp çýkarýn, soðuk sudan geçirin. Biraz diri kalmalý. Tenceredeki suya kabuklarýyla karidesleri atýn. Karideslerin iri olanlarýný tercih edin. Beþ dakika sonra karidesleri sudan çýkarýn ve soðuk sudan geçirip kabuklarýný soyun. Tenceredeki su soðuyunca, içinden yarým su bardaðý alýn, bayat 5-6 dilim ekmek içi, bir avuç iyice ufalanmýþ ceviz, bolca sarýmsak, zerdeçal ve bir tatlý kaþýðý mayonezle karýþtýrýn. Servis tabaðýna önce çiriþ otunu ardýndan karidesleri ve tarator sosunu ekleyip üzerine zeytinyaðý gezdirin ve limon dilimleriyle servis edin.
ÇÝRÝÞ OTLU MISIR UNU KEKÝ
Bir buçuk kilogram çiriþ otunu temizleyip doðrayýn ve zeytinyaðýnda hafifçe sönene kadar kavurun. Soðumasý için kenara alýn. Derin bir kasede 2 su bardaðý mýsýr unu, 1 su bardaðý kepek, bir paket kabartma tozu, biraz tuz ve 1 su bardaðý sütle 3 yumurtayý karýþtýrýn. Ýçine elle ufaltýlmýþ 200 gram gravyer veya Ýzmir tulumu ekleyin. Bolca dereotu veya maydanoz, biberiye gibi sevdiðiniz bir baharatlý bitki de ilave edin. Çiriþ otu kavurmasýnýn içine bu hamurun yarýsýný ekleyip karýþtýrýn ve derin orta boy bir fýrýn tepsisine boþaltýn. Hamurun diðer yarýsýna yarým su bardaðý kadar mýsýr unu ekleyip tepsideki çiriþ otunun üzerine koyun. Biraz parmesan rendesi serpin, 190 derece ýsýtýlmýþ fýrýnda 30 dakika piþirin. Bu keki süzme yoðurtla servis edin.
