Çoðu anne ve babanýn þikayeti olan ‘inatlaþma’ aslýnda her çocuðun, kendini keþfetmeye baþlamasý ile birlikte geçirdiði bir süreçtir. Bu dönemde sakin olmak ve ona güven vermek önem taþýyor.
Çocuðunun “tutturmasýndan” muzdarip anne-baba çoktur. Tutturan yani ‘inat çocuk’ ana-babalarý çok zorlar ve onlarý çaresiz býrakýr. natlaþma alýþveriþ, oyun, gezi, beslenme, yatma, uyuma, tuvaletini yapma gibi birçok alanda kendisini gösterir. Halbuki inatlaþma her çocuðun bir dönem yaþadýðý bir süreçtir. Yöntem bilen ebeveynler çocuðun bu dönemini saðlýklý bir þekilde atlatmasýný baþarýrlar.
Kendini ispatlama çabasý
2-4 yaþ arasý görülen inatçýlýk, çocuðun bir þeyi yaptýrmak için aðlama nöbetleri yaþadýðý, söz dinlemediði, kimlik savaþý verdiði dönemdir. 18. aya kadar anne babasýnýn söylediklerini kabul eden çocuk, kendisinin bir birey olduðunun farkýna varýnca kendini ispat etme çabasýna girer. Bu dönemde çocuklar bir yandan anne babadan ayrýlma kaygýsý yaþarken bir yandan da yeni þeyler keþfetme çabasýna girerler. Bazý þeyleri kendi baþýna yapabileceðini fark eden çocuk kendi becerilerini denemek, çevresini keþfetmek için ebeveyne karþý çýkmaya baþlar. Ancak bunlarý yaparken bir taraftan da onlarýn güvenine ihtiyaç duyarlar. Bu dönem ayný zamanda dil geliþiminin hýzlanmaya baþladýðý, çocuðun duygu, düþünceler ve olaylar arasýnda baðlantýlar kurmaya baþladýðý dönemdir. Duygu ve düþüncelerini ifade etmeye baþlayan çocuk istediði her þeyin yapýlmadýðýný görünce engellenme duygusu içine girer, öfkelenir ve inatlaþmaya yönelir. Aslýnda sebep çocuðun çoðu zaman durumu yanlýþ algýlamasý ve anne-babasýyla arasýndaki güveni test etme arayýþýdýr.
Anne-babasýna güven duyan çocuk inatlaþmayý sürdürmez. Anne baba sabýrsýz ve öfkeli davranýrlarsa sýnavý kaybederler, çocuðun güvenini kazanamazlar ve onun da öfkeli davranmasýna zemin hazýrlarlar. Bu güven testiyle çocuk neyi sýnýyor? “Annem babam bana engel mi destek mi, yanýmda mý karþýmda mý,beni býrakýrlar mý býrakmazlar mý” düþüncelerini sýnýyor. Yemek, içmek, kendi kýyafetini kendi baþýna seçmek gibi çocuðun kendi baþýna yapmak istedikleri konularda desteklenmesi, ileride kendisine güvenen bir birey olmasýna yardýmcý olacaktýr.
‘Hayýr’ demenin yollarý var
Bu dönemde anne babanýn çocuðun yapmak istediklerini pozitif cümlelerle ifade etmesi, “Hayýr” kelimesini kullanmamasý çok önemlidir. Yasaklarý engel olarak deðil nun hayatýný kolaylaþtýran unsurlar olarak algýlatmak gerekir.
Çocuða alternatifler sunmak, bu alternatifler üzerinden seçim yapmasýný saðlamak, uzlaþmacý bir tavýr sergilemek, çocuk öfkelendiðinde onun dikkatini baþka bir alana yönlendirmek, ilgisini çekecek seçenekler oluþturmak önemlidir. Anne babanýn çocuðun istediðini neden yapmadýðýný, yapmamasýnýn kendisinde yaratmýþ olduðu duyguyu ifade etmesi, çocuðun anne babasýný sürekli engeller koyan kiþiler olarak algýlamasýnýn önüne geçecektir. Evde herkesin uyduðu kurallar konusunda anne babanýn ortak bir dil kullanmasý önemlidir.
Çocuðun inat döneminde edindiði tecrübeler, anne babanýn tepkileri sosyal geliþimi açýsýndan önemlidir. Çocuk bu dönemde sýnýrlarý öðrenemezse ileride kurallarý kabul etmekte zorlanabilir. Anne babanýn çocuðun istedikleri karþýsýndaki tutarsýz davranýþlarý, çocuðun ilerleyen dönemlerde davranýþ bozukluðu göstermesine neden olabilir. O yüzden ne aþýrý toleranslý ne de aþýrý baskýcý olmalý. Çocuðun sýnýrlarýný belirleyerk hareket etmeli. Kaynak: www.htanoropsikiyatri.com- www.cocukergenpsikologu.com
Evdeki kavgalar travma yaratabilir
TÜM tutumlara raðmen bir türlü inatlaþmaktan vazgeçmeyen çocuk travmatik bir süreç geçiriyor olabilir. Anne-baba kavgalarý, vefat, yeni kardeþ çocukta güven duygusunu zedelemiþ olabilir. Bu durumda bir uzmana danýþmak gerekir.
Altýn kural sakin kalmak
Ýnat döneminin çocuðun geliþiminin ve bireyselleþmesinin bir süreci olduðunu bilmek gerekir. Anne babanýn akin kalabilmesi çok önemlidir. Eðer anne baba sakin kalabilmeyi baþarýrsa çocuðun testinden geçerler.
