Bana en sýk gelen mesajlar arasýnda “sýnav dönemlerinde çocuðumun baþarýsýný artýrmak için hangi bitkiyi ya da besin desteðini kullanmalýyým” þeklindeki sorular önemli bir yer tutuyor. Aslýnda prensip olarak yeterli güvenlik bilgileri bulunmadýðý için küçük çocuklarda bitkisel ilaçlarýn kullanýmýna yönelik önerilerden çekiniriz. Ancak ne yazýk ki bazý kurs öðretmenlerinin ya da velilerin bilinçsiz þekilde baþarýyý artýrmak amacýyla “Ginkgo” kapsül kullanýmýný önerdiðini endiþe ile duyuyorum. Ginkgo kan sulandýrýcý özelliði nedeniyle çocuklarda güvenli kullanýmýna iliþkin henüz bilgi bulunmadýðýndan kanýmca geliþigüzel þekilde kullanýlmasý risklidir. Diðer taraftan eczanede bulunan bazý standart Ginkgo ekstresi taþýyan preparatlar haricinde piyasadaki Ginkgo içerikli besin destekleri ya da Ginkgo çaylarýnýn içerisinde hafýza üzerinde etkili bileþenler bulunmadýðýndan algýlama deðil ama sadece antioksidan etki saðlanabileceði de bir gerçek.
Koyu kýrmýzý renkli meyveler özellikle antioksidan etkili antosiyanin grubu bileþikler bakýmýndan zengindir. Bu tip meyvelerin ileri yaþlarda bireylerde kalp ve damar saðlýðý, þeker hastalýðý, kanserin önlenmesine yönelik etkileri yürütülen deneysel, epidemiyolojik ve klinik araþtýrmalar ile de ortaya konuluyor. Koyu renkli meyvelerin yaþa baðlý algýlama sorunlarýnýn giderilmesinde ve demans, Alzheimer hastalýðý gibi sorunlarýn geliþiminin önlenmesinde de etkili olabildiði yapýlan araþtýrmalar ile gösterilmiþ.
Yeni yayýmlanan bir araþtýrmada koyu renkli bir meyve olan Yaban mersini meyvesinin 7-10 yaþ arasý çocuklarda algýlamayý artýrýcý etkisi araþtýrýlmýþ. Yaþlarý 7 ile 10 arasýnda 54 saðlýklý çocuk iki gruba ayrýlarak bir gruba 240 gram taze yaban mersini ile hazýrlanan yaban mersini meyvesi suyu (253 miligram antosiyanin taþýyor), diðer gruba (plasebo) ise þekerli benzer görünüþte içecek (fruktoz, glikoz ve C vitamini içeriyor) verilmiþ. Uygulamanýn etkinliði yaban mersini verilmeden önce ve 2 saat sonra yapýlan çeþitli hafýza, anlama ve okuma ölçüm testleri ile deðerlendirilmiþ. Sonuç olarak yaban mersininin çocuklarda dikkati ve sözel hafýzayý belirgin bir þekilde artýrdýðý, çocuklarýn plasebo grubuna göre çok daha kýsa sürede daha fazla kelime hatýrladýðý, buna karþýlýk okuma etkinliðinde belirgin bir geliþme saðlayamadýðý gözlemlenmiþ.
Bu çalýþma tek uygulamadan 2 saat sonra yaban mersinin meyvesinin algýlama kapasitesi üzerindeki akut etkisini gösteriyor. Peki daha uzun süreli olarak kullanýldýðýnda nasýl bir katký saðlayabilir? Ýþte bu konuda yürütülecek çalýþmalarýn sonuçlarý önemli.
Yaban mersini ile ilgili çalýþmalarý genellikle ilgi ile izler ve bu konudaki geliþmeleri sizlere aktarmaya çalýþýrým. Bir süre önce Karadenizli bir yaban mersini üreticisi bana: “Hocam yaban mersinini övüyorsunuz ama satýlmýyor, elimizde kalýyor” þeklinde bir serzeniþ mesajý atmýþtý. Aslýnda sorun sanýrým yüksek fiyatý nedeniyle çok az kimsenin bu meyveyi alabilecek güce sahip olmasý. Fiyatý neden bu kadar yüksek bilemiyorum, doðrusu!
