Oðlum ve kýzým ne yazýk ki týrnak yiyor. Biz anne babalar bu durum karþýsýnda nasýl bir tavýr sergilemeliyiz? Uzman Psikolog Yeþim Çaylaklý’ya sordum, iþte yanýtlarý...
Eski canavar geri döndü... Kerem ve Elvan, bir süredir týrnaklarýný yiyor. Bu nedenle hayli caným sýkkýn. Çünkü daha evvelden de gördüm ben bu filmi. Her ikisi de hem heyecanlandýklarýnda hem de sýkýldýklarýnda týrnaklarýný yiyor. Yani yiyor dediysem elleriyle üstten üstten koparýyorlar. Kerem’in okuldan önce kýsa bir süre yaþadýðý bu durum, týrnak yiyen baþkalarýný görünce depreþti. Bakýyorum da çocuklarýn büyük bir kýsmýnýn týrnaklarý pek iyi durumda deðil. Hal böyle olunca, bir uzmandan görüþ almak da kaçýnýlmaz oldu. Prima Uzman Kurulu Üyesi Uzman Psikolog Yeþim Çaylaklý ile konuþtuk bu durumu. Çaylaklý, farklý nedenler olduðunun altýný çiziyor: “Týrnak yeme davranýþý; çocuðun baþ etmede zorlandýðý durumlarda, stres ve gerilim anlarýnda veya heyecan duyduðu zamanlarda baþvurduðu bir rahatlama aracý olarak düþünülebilir. Eðer acýya raðmen týrnak yemeyi sürdürüyorsa bunun ardýnda bir haz duyma ihtimalini de unutmamak gerekir. Ýstekleri engellenen veya baský hisseden çocuklar yaþadýklarý zor hislerle baþ edebilmek adýna týrnak yiyebilir. Örneðin, kendini güvensiz ve deðersiz hisseden çocuklarýn; aþýrý kaygýlý çocuklarýn, gerilim, korku, öfke, sýkýntý gibi duygularýný kelimelerle ifade etmekte zorlanan çocuklarýn týrnak yeme davranýþýyla iç dünyalarýndaki gerginliði ve gerilimi boþaltmaya çalýþtýðýný gözlemleyebiliyoruz.”
ALTERNATÝF YÖNTEMLER
Genellemeler her çocuk için geçerli deðil tabii... Yine de uzmanlarýn söylediklerini kulak arkasý etmemek gerekiyor. Týrnak yeme ile rahatlama, gerilimi boþaltma arasýnda bir bað olduðu öðrenildikten sonra týrnak yemenin tekrarlanma olasýlýðý yüksekmiþ. Bunun bir davranýþ bozukluðu olarak düþünülmemesi ve ardýndaki nedenlerin araþtýrýlmasý gerektiðini söylüyor, Çaylaklý: “Olasý duygusal nedenler anlaþýldýktan sonra yoðun duygular hissettiði anlarda (sýkýntý, öfke, hayal kýrýklýðý gibi) týrnak yemeye alternatif olarak deneyebileceði birtakým yöntemler hakkýnda çocukla konuþulmalý. Örneðin, nefes alma tekniklerine baþvurma, fiziksel olarak duygularý boþaltma (çýðlýk atma, kaðýtlarý parçalama gibi) veya eliyle yumuþak bir topu sýkma bunlardan bazýlarý.” ‘Týrnaðýný yeme, çek elini aðzýndan’ gibi ifadelerin mevcut durumu daha da kötüleþtirebileceðine iþaret eden Çaylaklý, anne babalara þu önerilerde bulunuyor: “Kendini üzgün hissettiðin zamanlarda týrnak yediðini görüyorum, benimle konuþmaya ne dersin, gibi ifadeler kullanarak çocuklarýnýzý dinlemeyi ve anlamayý deneyebilirsiniz.”
YARGILAMAYIN
Týrnak yemeye neden olan duygular, düþünceler veya durumlar anlaþýldýktan sonra alternatif yöntemler sunabilirsiniz. Evde çocuðun gergin hissettiði zamanlarda rahatlamasý için ona özel bir alan oluþturabilirsiniz. Çocuklarýnýzla baþ etmesi zor duygular hakkýnda konuþabilirsiniz. Onlarýn yaþýna göre bir kitap seçerek hikayedeki kahramanýn yaþadýðý korku, kaygý veya üzüntü gibi duygular karþýsýnda neler yaptýðý hakkýnda konuþabilirsiniz. Kendisinin benzer duygular yaþayýp yaþamadýðýný sorabilirsiniz. Eðer yaþýyorsa, bu duygularýn onu nasýl etkilediði, davranýþlarýný nasýl deðiþtirdiði hakkýnda sohbet edebilirsiniz. Yargýlayýcý, müdahale edici bir tavýr yerine anlayýþlý ve sevecen bir tutum sergileyebilirsiniz çünkü çocuklar her zaman anne babalarý tarafýndan sevilmek ve beðenilmek ister! Tüm bu önerilerin iþe yaramadýðýný düþünüyorsanýz, vakit kaybetmeden bir uzmana baþvurmanýzda yarar var.
