Çocukluk çaðýnda yaþanan dayak, aþaðýlanma, cinsel taciz, ihmal gibi travmatik yaþantýlar, zihnimizi böldüðü gibi hafýzamýzý da bozabilir. Normalde, hayat öykümüzü ilkokul döneminden bugüne kadar ardýþýk olarak, arada kopmalar olmaksýzýn, getirebilmemiz gerekir. Ayrýca, gün içinde nerede ne yaptýðýmýzý da bilir olmamýz beklenir. Hafýzamýz ile iliþkili bu iki fonksiyon, çok sayýda farklý fiziksel ve ruhsal rahatsýzlýk tarafýndan etkilenebilir. Çocukluk çaðýnda yaþanan psikolojik travmalar bunlardan birisi.
Çocukluk çaðýndaki travmatik yaþantýlar ya bilincimizden uzaklaþtýrýlarak hatýrlanmaz hale geliyor ya da aþýrý hatýrlanma ile video kaydý gibi kaydedilip, zihnimize tekrar tekrar gelebiliyor . Ýki hal de acý verici olup hem belleðimizi hem de ruh saðlýðýmýzý bozuyor.
Travmatik anýlar unutulabilir
Ruh dünyamýz için çok aðýr gelen travmatik olaylar bilincin dýþýna itilip, bastýrýlarak unutulabilir. Örneðin, çocukluðunda cinsel tacize uðrayan kiþilerin yaklaþýk üçte biri bu anýlarý bir dönem hiç hatýrlamaz hale gelir. Bu unutma zihnimizi bir dönem acýdan uzak tutar. Böylece gündelik hayatý devam ettirebilecek güç bulunmuþ olur. Kiþi bu unutma döneminde anýlarýný unuttuðunu da bilmez gibidir.
Unutulmuþ travmatik anýlar yeniden hatýrlanabilir
Unutulan taciz anýlarý sonsuza kadar bastýrýlamaz. Bir gün açýða çýkma eðilimindedir. Aslýnda gerçek iyilik için de bu anýlarýn hatýrlanmasý gereklidir. Zihinsel apse boþaltýlmalýdýr.
Anýmsama genellikle bir gün kendiliðinden geliþir. Nadiren de terapi sürecinde gerçekleþir. Hatýrlama ya anýnýn video gibi tümünün hatýrlanmasý þeklinde olur ya da parça parça hatýrlanýr. Eðer parçalý hatýrlama olursa, anýnýn tamamlanmasý sancýlý bir süreçte yavaþ yavaþ gerçekleþir.
Hatýrlama ile birlikte o tacizi sanki yeniden yaþanýyormuþ gibi olunur. Buna psikolojide geriye dönme (flash-back) denir. Bu hal kiþi için oldukça acý verici bir deneyimdir. Bu deneyim o kadar güçlüdür ki; kiþi þu anda da kendisine cinsel tacizde bulunuluyor sanýr. Þimdi ile geçmiþ ayýrt edilemez hale gelinir. Örneðin geçmiþte tecavüze uðramýþ kiþi, þu anda tecavüze uðrayan bir kiþiye benzeyecek þekilde yerde kasýlmýþ halde kývranabilir.
Kötü anýlar video kaydý gibi hatýrlanabilir
Travmatik yaþantýlar bir yandan da hafýzamýzý unutma þeklinde deðil de aþýrý hatýrlama þeklinde bozar. Normalde anýlarýmýzý yaþanmýþ öyküler olarak hatýrlarýz. Travmatik anýlar ise video kaydý gibi kaydedilir. Yaþanan olay an be an sanki þimdi yaþýyormuþçasýna, her türlü ince detayla beraber hatýrlanabilir. Bu durumda kiþi size travmatik yaþantý sýrasýndaki havanýn sýcaklýðýný, rüzgarý veya güneþi, ýþýðý veya karanlýðý, renkleri, ortamýn eþyalarýný, bedenin tüm hislerini canlý bir þekilde anlatabilir. Bu sýcak anýlar istemsiz þekilde zihne tekrarlayýcý þekilde gelebilir. Bu aþýrý hatýrlama hali kiþiye ruhsal acý ve sýkýntý verir.
Bedenimizin de hafýzasý var
Travmatik anýlar sadece hafýzamýzda deðil ayný zamanda bedenimizde de kayýt altýna alýnýr. Travmatik yaþantýlar sýrasýndaki aðrý, beden kasýlmasý, mide bulantýsý, kokular vb. de kaydedilir. Bazý kiþiler taciz anýlarýný hatýrlamadýklarý dönemde bu bedensel belirtileri parça parça yaþayabilirler. Örneðin sebebini bilemedikleri bir koku alma hissi yýllarca sürebilir. Cinsel bölgelerindeki bir yanma veya aðrýyý yýllarca yaþayýp nedenini anlayamayabilirler.
