Suriye geliþmelerinin ABD’den nasýl göründüðünü anlatmayý sürdürüyoruz.
Þam yönetiminin direniþçilere karþý Scud füzesi kullanmasý, Washington’da endiþe yarattý. Þam’ýn hafta baþýnda Scud kullanýldýðýný ABD’nin neden çarþambaya kadar bekleyip sonra açýkladýðý bir yana, füzelerin neden kullanýldýðý konusunda rivayet muhtelif. Bu arada Scud, Rus yapýmý füzenin genel adý. Menzili 150 km.den 700 km.ye dek çýkýyor ve Kuzey Kore yapýmý olanlarý da var.
Hafif silah taþýyan gerillaya karþý Scud füzesi kullanmak, dinamitle sivrisinek avlamaya çalýþmak gibi birþey. Bu füzeler yerleþik istihkam arkasýndaki ordulara, üslere, zýrhlý birlik kollarýna karþý kullanýlýyor. Þam’ýn seyyar direniþçilere karþý kullanmasýnýn 1- Mesaj etkisi var. 2- ABD Dýþiþlerine göre umutsuzluk iþareti. 3- Bizce bataryalar baþka füze atýþlarý için deneme yaptý.
Bu füzelerin biraz daha uzun menzilli olanýný Saddam, Körfez savaþýnda Ýsrail ve Suudi Arabistan’a karþý kullanmýþtý. Füzelerin isabet ve yýkým etkisinden çok ‘terör’ ve ‘korku’ etkisi yarattýðý biliniyor. Saddam’ýn yolladýðý füzelerin de bir kýsmýný Patriotlar düþürdü, bazýsý hedeften saptý Öte yanda ABD bu füzelerin fýrlatma noktalarýný bulmak için çok uðraþtý, filolar yolladý, ancak seyyar rampalar hemen bulunamadý.
Füzeler konusunda sorun þu: Þam ‘Mesaj’ vermeye çalýþýyorsa, bu füzeleri kullanma tehdidiyle durumu lehine çeviremez, süreci deðiþtiremez. O yüzden ‘mesaj’ ne, belirsiz... ABD, -Direniþçiler uçaklarý düþürüyor, Þam uçak kullanamadýðý için Scud’a baþvurdu- diyor... Bu bir yorum. Ancak uzmanlar, bir uçaðýn hedef bulmada füzeden çok baþarýlý olduðunu, uçaðýn daha etkili bir silah sayýldýðýný söylemekteler.
ABD Kongresi’nde -Beþar Esad bu füzeleri sonra kimyasal silahla yollayacak- diyenler de var. Bu üzerinde düþünülmesi gereken bir ihtimal. Tekrar: ABD’nin Irak- Kitle Ýmha Silahý sabýkasýný hatýrlayanlar için ‘kimyasal silah’ konusunun Suriye için tekrarlanmasý, tepki yaratýyor. Ancak Suriye kimyasal stoklarý neredeyse açýk bilgi haline geldi. Þam kimyasal kullanana dek -masum-, sonra þayet kullanýrsa -suçlu-... þeklindeki ölçü, durumu kurtarmýyor.
Þam’ýn füze kullanmasý Türkiye ve NATO için ihtimalleri deðerlendirme gereðini gösteriyor. Hangi durumda Þam ne yaparsa karþýlýðýnda ne yapýlacak? Bu karþýlýk verme planlamasý da ‘Patriot’lardan önce’ ve ‘sonra’ diye ikiye ayrýlmak zorunda. Gelen füzeyi görmek, sonra önlem almak, etkisiz kýlmak, ardýndan da misllemesini yapmak muhtelif hazýrlýk gerektiriyor. Scud’larýn yakýt doldurulmasý ve ateþlenmesi için hazýrlýk zaman aldýðýndan, bu hazýrlýklarý önceden görebilmek ve füzeyi erken noktada durdurmak önemli. Burada süreci maalesef Þam’ýn tutumu belirleyecek.
Siyasi tarafta ABD-Rusya Cenevre’de Arap Birliði/BM eþliðinde görüþmüþlerdi. Ardýndan ABD Direniþçileri tanýdý ve koalisyonun lideri Muaz Hatip’i Washington’a davet etti. Rusya ise bu tanýmanýn Cenevre görüþmelerine ters olduðunu duyurdu. ‘Hani Þam’ý da kapsayan genel uzlaþma olacaktý’ diye soruyorlar. Çin de -Suriye sorununu Suriyeliler çözmeli- diyerek dýþ etkileri eleþtirdi. Yani Rusya ve Çin’de deðiþiklik yok. Diplomasi duracaksa, çözümü silah belirler. ABD’nin muhalefeti tanýmasýný ise -Çok az ve çok geç- diye niteleyenler var. Yani ABD çok bekledi zaman kaybetti ve halen yaptýklarý Suriye’de kendisine fazla dost ve etki kazandýrmaz- þeklinde.
Son Fas toplantýsýndan sonra Suudi Arabista ve Katar’ýn direniþçilere silah sevkiyatýný artýrmalarý bekleniyor. En etkili ve vurucu gruplardan Nusra Cephesinin ABD tarafýndan ‘terörist çete’ sayýlmasý ise direniþçilerin tepkisini çekti. ABD iç poltika riskleri nedeniyle çok yavaþ ve ihtiyatlý adým atýyor.
Bu arada Ekvador, -Beþar Esad isterse sürgüne gelebilir, kapýmýz açýk- dedi. iki hafta önce Ekvador’a Suriye Dýþiþleri Bakan Yardýmcýsý gitmiþti. O zaman -sürgün konuþuldu- haberleri yalanlanmýþtý. O zaman yalanlandý, þimdi açýktan davet var.
