Ýngiltere’nin Avrupa Birliði’nden çýkma kararý; sadece Avrupa Birliði’nde deðil, dünyada yeni merhalenin baþlangýcýndan haber vermekte. Öyle ki, Avrupa ile entegrasyon isteyen baþka ülkelerin de bakýþ açýsýnda, olumsuz bir deðiþim söz konusu olacaktýr.
Ýngiltere ile Avrupa ittifaký iliþkilerinin geçmiþine baktýðýmýzda, dönemin siyasetçi ve liderlerinin, bu iliþkilere yönelik perspektif gösteren söylem ve analizlerine baktýðýmýzda, bugün gelinen noktayý daha net anlayabiliyoruz.
Radyo Liberty’nin, geçmiþte söylenenlere dair derlemelerinde ilginç örnekler dikkatimi çekti. Mesela zamanýnda bu Ýttifakýn kurulmasýna emek vermiþ Ýngiltere’nin bakýþ açýsýný anlamak için, Winston Churchill’in zamanýnda Ýttifak - Ýngiltere iliþkileri üzerine yorumunu tekrar gözden geçirmek gerekiyor.
- “Bizim kendi arzularýmýz ve hedeflerimiz vardýr. Biz Avrupa ile birlikteyiz. Lakin bize, vahit olduðumuz söylenemez. Birleþmemize raðmen, biz iç içe deðiliz. Eðer Britanya; Avrupa ile Açýk Deniz arasýnda tercih yapacak olsa, her zaman Açýk Denizi tercih edecektir.”
Yine Britanya’nýn eski Baþbakanlarýndan Margaret Thatcher, 1979 Dublin’de Avrupa Birliði zirvesindeki sözleri, Ýngiltere ile Avrupa Birliði arasýndaki karakter farkýný ve bakýþ açýsýný anlatmaya yardým etmektedir.
- “Bizim, yatýrýmlara harcadýðýmýz iki sterlinden sadece biri, daha sonra kendimize geri dönüyor. Avrupa’dan fazla para deðil, kendi paramýzý geri istiyoruz.”
Ve nihayet Ýngilizlerin Birliðe bakýþ açýlarýna, zamanýn Fransýz lideri Charles de Gaulle’ün yorumu manidardý.
- “Herkesin bulunabileceði pazarda, siz yalnýz olmak istiyorsunuz. Bu sizin sorununuzdur...”
Ýngiltere’nin; Avrupa Birliði’nden çýkma kararý, beraberinde Ýskoçya ve Ýrlanda’dan da referandum sinyallerini gündeme getirdi. Bu durumun, Büyük Britanya Ýmparatorluðu’nun günümüzdeki sýnýrlarýný da etkileyeceði aþikârdýr.
Nitekim Ýngiliz yazar Doris Lessing, “çocukluðumda, bir gün Büyük Britanya Ýmparatorluðu çökebilir, sýradan devletlerden birine dönüþebilir fikri akýl alýr deðildir. Lakin tüm imparatorluklar gibi, o da çöktü” sözleri, yeni dönem siyasi analizleri için içerik oluþturabilir niteliktedir.
Yabancý karþýtý dünya görüþünün, büyümenin deðil küçülmenin sinyali olduðu aþikârdýr. Ve bunu, sömürge felsefesini benimsemiþ Ýngiltere gibi devletler yaptýðýnda, bu tam çöküþün özünü oluþturabiliyor.
“Paylaþmadan yaþamak”, “masuma el uzatmamak”, “benden olmayan ölsün demek”, “baþka medeniyetlere hayat hakký tanýmamak”, “ortada olan ekmekten sadece ben ve bana benzerler faydalanabilir” demenin sonucu, ne kadar güzel fikirler barýndýrýrsa barýndýrsýn, çöküþe mahkûm durumla karþý karþýyasýn demektir.
Yeni süreç, eski üsluplarý yeniden gözden geçirmeyi tetikleyecektir ve nihayetinde Mevlana dediði gibi yeni sözler söyleyenlerin hâkim kýlýnacaðý merhale baþlatýlacaktýr. Paylaþma ve adaletin liderliðini, insan merkezli menfaat kodeksini bayrak edinenler, dünyayý düþtüðü þaþkýnlýktan kurtarabilir.
