Söylendiði anda kulakta güzel melodi býrakan sözlerden çekinirim. Çoðu kez, Beethoven 9’ncu Senfoni ihtiþamýnda görünen yüksek iddialardan gerçekte, bir arka sokak caz barýndaki piyano-saksafon doðaçlamasý gelebilir.
“Dünyada artýk hiçbir þey eskisi gibi olmayacak” sözü havada bir önermedir, çünkü, “eskinin tüm güçleri yerli yerinde durmakta”, hatta bu virüs belasý atlatýldýktan sonra yeni ataklarýný nasýl geliþtireceklerinin planlarýný yapmaktadýrlar.
Karþýmýzdaki gerçek þudur: Devlet güçleniyor ve güçlü devletlerin paranýn sahibi dev þirketler ile pazarlýklarý yeni bir dünya sisteminin baþlangýcýný oluþturacak.
Karþýmýza yüksek ihtimal “hibrid” (melez) bir sistem çýkacak. Yarým yüz yýldýr yapýlandýrýlan “küreselci” sistemin bir bölümüyle “milliyetçi akýmýn” taleplerinin bir yerde buluþtuðu yere doðru ilerleyeceðiz. Bu iyimser tahmindir.
Bu iki akým arasýnda öngörülen uzlaþma olmazsa yaygýn bir savaþ kaçýnýlmazdýr.
• ABD HIZLI ERÝME ÝÞARETÝ VERÝYOR…
Ýmparatorluklarýn elbette sonu vardýr. Osmanlý Ýmparatorluðu’nun çöküþü, Ýngiltere-Fransa’ya müttefik olup büyük ekonomik ve insani kayýplar yaþadýðý Kýrým Harbi’nde baþladý. Çarlýk Rusya’sý, Osmanlý’nýn Ýngiliz ve Fransýz donanmalarýný 1915’te Çanakkale’de durdurmasýyla yýkýldý. Ýngiltere-Fransa’nýn imparatorluk kimliklerini kaybetmeleri, 1956 Süveyþ Harekatý’nda ABD-Sovyet ittifaký karþýsýnda yaþadýklarý çaresizliktir.
ABD’nin KOVÝD-19 karþýsýndaki çaresizliði ve küresel manevra alanýný yitirmesiyle, Çin’in salgýný kendi içinde baþarýyla bastýrdýktan hemen sonra Avrupa’nýn yardýmýna koþmasý gelecek için bir ipucu verir mi?
Avrupa Birliði’nin KOVÝD-19 karþýsýnda sergilediði daðýnýklýk, trans-Atlantik iliþkiler, hatta NATO’nun geleceðine dönük ciddi soru iþaretleri doðurur mu, evet.
Rusya’nýn KOVÝD-19 karþýsýnda “kardeþ millet” olarak tanýmladýðý Sýrbistan’a bile yardým edememesi, bünyesinde yaþadýðý aðýr sorunlar ve hissedilir çaresizlik en az ABD kadar aðýr bir yenilgi görüntüsü müdür, evet.
Küresel sistemin önümüzdeki yýllarda bilimin, artan saðlýk ve çevre sorunlarýna dönük kararlý kullanýmýna baðlý olacaðýný söyleyenler var, Bill Gates bunlardan biri. Bu tez doðruysa, ABD’nin süper güç iddiasýnda ciddi bir kara delik açýldýðýný söyleyebiliriz, ama bu, yerini Çin’e býrakacaðý sonucunu doðurur mu, hayli zor.
• BENCÝL VE KORUMACI SÝSTEME DOÐRU…
Hayli zor, çünkü, “yeni ekonomik milliyetçilik” Batý’nýn ana tedarik merkezi Çin’i terk etmeye hazýrlanýyor.
Trump’ýn “müflis müteahhit” görünümünden “Yeniden Büyük Amerika” sloganý ile Beyazsaray’a “itelenmesinin” yeni sonuçlarýný göreceðiz.
Küreselleþmeye dayalý ve Soðuk Savaþ’ýn bitiminden bu yana “Yeni Dünya Düzeni-YDD” olarak adlandýrýlan sistemin yerini, sýnýr duvarlarýnýn yükseldiði, sermayenin içe döndüðü, tedarik zincirlerinin bölgesel olarak yeniden yapýlandýrýldýðý bir sürece yöneldiðine þahit olacaðýz.
Bu, “stratejik ürünlerin” milli zeminde üretilmesine dayalý, toplumsal güvenliði esas olarak “ilaç ve gýda tedariki” zeminli yeni bir stratejik yapýlanmadýr.
Eskinin “zorunlu askerlik” uygulamasýnýn benzerleri olarak “zorunlu salgýna karþý saðlýk eðitimi” ve “zorunlu gýda güvenliði” alma programlarýnýn devreye gireceði bir dünyadan söz ediyoruz.
Belli yaþa gelen kýz-erkek gençlerin alacaklarý bu eðitim, insanlýðýn karþýlaþacaðý yeni salgýnlarda saðlýk ve gýda tedariki çalýþanlarýnýn aðýr yükünü hafifletmeyi amaçlayacaktýr.
Sýnýrlar kapalý.
Stratejik yatýrýmlarda sermaye devlet kontrolünde.
Medya/sosyal-medya “ulusal güvenlik” gerekçeli takipte.
“Bencil ve korumacý” ekonomik sistemin yükseliþi.
Bu, “küreselleþmeye” dayalý neo-liberal öykülerin sonunun iþaretidir.
“Kaos riski”, eðer bireylerin özgürlüðü ile güçlenen devlet arasýnda bir denge bulunamazsa, “katý toplumcu uygulamalar-sosyalizm” veya “faþizmle” sonuçlanma olasýlýðýna sahiptir.
ABD-Avrupa hattýnda yaþanýlanlar kapitalizmin sýkýþtýðý an yeniden faþizme savrulacaðýnýn iþaretini vermektedir. Çin ve Rusya’nýn oligarþik-otokratik deneyimlerinin kaosu güçlü þekilde kontrol altýna aldýðý yolundaki ortak kanýlar, diktatörlüklerin yükseliþini saðlayacaktýr.
Yani, kulaða hoþ gelen o melodilerin bastýrýldýðý, yerini askeri marþlarýn, radikal sloganlarýn aldýðý bir dünyaya doðru ilerlenme þansý daha yüksek görünüyor.
