15 Temmuz darbe kalkýþmasý ve iþgal giriþimi, ülkemiz için bir milat oldu. Artýk darbe ve darbecilerle ilgili düzenlemeler de gözden geçirilmeli. Halen mevzuatýmýzda darbecilerin hazýrladýðý ve uygulamada çok sýkýntýlara neden olan birçok konu var.
Bunlardan birisi daha önce de birkaç kez dile getirdiðim kimlik bildirimi ile ilgili. Türkiye’de iþverenler sadece yaptýklarý iþ ile deðil, ne yazýk ki geniþ bir bürokrasi yükü ile de uðraþýyor. Eski Türkiye’den kalmýþ bazý uygulamalarýn da artýk son bulmasý gerekiyor. Bunlarýn baþýnda Kimlik Bildirme Kanununa göre yapýlan çalýþanlarýn iþe baþlama ve ayrýlýþlarýnýn bildirilmesi geliyor. Esasen çalýþanlar zaten en doðru ve saðlýklý þekilde SGK’ya elektronik uygulama ile iþe baþlamadan bir gün önce bildiriliyor. Bir de ayrýca jandarma veya polis karakoluna bildirmenin hem devlete ve hem de iþyerlerine büyük maliyeti var.
Ýþverenler, çalýþtýrdýklarý tüm sigortalýlarý, hem çalýþtýrmaya baþlamadan hem çalýþtýklarý süre boyunca hem de ayrýldýktan sonra zaten SGK’ya bildirdiðine göre, ikinci bir iþ yükünün anlamý yok.
Darbe dönemlerinin bir kanunu olan 1774 sayýlý Kimlik Bildirme Kanunu’ndaki çalýþan bildirimlerine iliþkin hükümler açýsýndan SGK’ya yapýlan bildirimlerin yeterli bulunmasý yönünde bir düzenleme yapýlarak SGK’ya yapýlan bildirimlerin 1774 sayýlý Kimlik Bildirme Kanunu’ndaki bildirimlerin yerine geçeceði yönünde düzenleme yapýlmalýdýr.
SGK’dan çýkýþ ve giriþlere ‘toplu’ düzenleme
Ýþverenler, çalýþtýrdýklarý kimseler, SGK’ya iþe giriþ bildirgesi ile bildirmekte, çalýþtýðý süre boyunca aylýk prim ve hizmet bildirgesi ile kazanç ve gün beyan etmekte ve iþten ayrýldýktan sonra da iþten ayrýlýþ bildirgesi ile SGK’ya bildirilmektedir.
Eski uygulamada, her kiþi için ayrý ayrý giriþ ve çýkýþ iþlemleri yapýlýyor, fazla çalýþaný olan iþyerlerinde ise bu bir zulme dönüþüyordu. SGK bunun önüne geçerek birden fazla sigortalý çalýþtýran iþverenler için iþe giriþ ve iþten ayrýlýþ bildirgesinin toplu olarak alýnmasýna yönelik olarak ‘Ýþveren-Sigortalý Ýþe Giriþ ve Ýþten Çýkýþ Bildirgeleri (4/a)’ programýna ‘Toplu iþe giriþ ve ayrýlýþ bildirge giriþi’ menüsü ilave edilmiþtir.
Bu önemli bir geliþme olmakla birlikte, toplu kayýt giriþ programlarýnda yasal süresi dýþýnda verilen iþe giriþ ve iþten ayrýlýþ bildirgeleri alýnmamaktadýr. Açýkçasý bunun da önünün açýlmasý yerinde olacaktýr. Çünkü naklen ve hizmet akdi sona ermeden, yasal süresi dýþýnda verilen bildirgeler de süresinde verilmiþ kabul edilerek ceza uygulanmaz. Dolayýsýyla geriye dönük olarak yapýlacak bu nakil kodlu giriþ ve çýkýþlarýn da toplu olarak yapýlabilmesi için bir düzenleme daha yapýlacaðýna inanýyoruz.
Rapor bildirimlerindeki sorunlar bitmiyor
SGK’nýn uygulamalarýndan, çalýþamazdýk bildirimi ise, bildirim yöntemlerinde yapýlan geniþlemeye raðmen, halen en çok sorun yaþanan konularýn baþýnda geliyor.
Özellikle SGK sistemindeki hatalardan dolayý bildirimler iþverenlere mail olarak gönderilemiyor veya ekrana düþmüyor veya çok geç düþüyor.
Bu uygulamadaki mantýk iþçinin çalýþtýðý sürelerde rapor parasý almamasýný saðlama olduðuna göre, sistemin yeniden revize edilerek sadece raporlu olduðu dönemde çalýþan iþçilerin SGK’ya bildirilmesi yönünde deðiþiklik yapýlmalýdýr. Yani sosyal güvenlik sistemi kiþinin olmayan prim günlerini deðil, olanlarý dikkate alarak ilerlemelidir. Bu zor ve sorunlu bildirimin de son bulmasý gerekiyor.
