Hepimiz, yeni ve daha demokratik bir anayasa yapýlacak, ekonomide yeni adýmlar atýlacak, kronikleþmiþ bir dizi sorun çözülecek, eðitim kalitesi artýrýlacak, dost sayýmýz artacak diye beklerken, aniden bir kýrýlma yaþadýk.
Darbe, zaten bu yenilikler olmasýn diye yapýlacaktý. Ancak giriþimin bile bizzat bu türden bir etki yaratmasý mümkün. Darbe planlarý yapanlarýn son derece profesyonel olduklarý düþünülürse, mutlaka bir “B” planý hazýrlamýþ olduklarý tahmin edilebilir. Bu plan da belki darbenin baþarýsýz olmasý üzerine inþa edilmiþtir.
Darbenin baþarýsýz olmasý üzerine bir plan yapýldýysa, bu mutlaka iktidarýn vereceði tepki hesaplanarak tasarlanmýþtýr. Darbe giriþimine katýlan tüm kiþilerin tasfiye edileceði öngörülmüþ ve bunun da “karþý darbe” þeklinde iþlenmesi düþünülmüþ olabilir. Ýktidarýn darbe mücadelesinde yeni ittifaklar kuracaðý ve bu çevrelerin bugün darbe karþýtý pozisyon alarak güven kazanmalarý, ancak bir süre sonra iktidarýn yaptýklarýnýn toplumda þüphe uyandýrmasýna çalýþmalarý planlanmýþ olabilir.
Dolayýsýyla mücadele ve yeniden yapýlanma sürecinde, þüpheleri daðýtma kapasitesi olan kesimlerle iþbirliðine ihtiyaç bulunuyor.
Darbecilere malzeme vermemek
Darbe giriþiminin en hayýrlý sonucunun, TSK sisteminin yeniden yapýlandýrýlmasý olduðuna þüphe yok. Ancak devletin temizlenmesi sýrasýnda toplumda kuþku uyandýracak durumlara da izin vermemek, darbecilerin iþine yarayabilecek malzeme hazýrlamamak gerek.
Bu noktada belki de en dikkat edilmesi gereken konu, devletin suçluyu adil biçimde yargýladýðý, suçsuzu ise ayýrmakta usta olduðunu göstermesi. Darbeye karýþan ve destekleyenlerin sistem dýþýna çýkarýlmasý sýrasýnda haksýzlýk yapan, yanlýþ uygulamada bulunan, fýrsatçýlýk peþine düþen ve kiþisel kariyerini hesaplayanlarýn da bu tasfiyede yer almalarý saðlanmalý. Zira her etkinin bir tepkisi olur. Bugün atýlan adýmlarda özensiz davranýlmasý halinde, iktidarý devirmeye hazýr kesimler harekete geçer. Ne de olsa, sistem dýþýna çýkarýlanlar aileleriyle birlikte Mars’a gitmiyorlar; bu ülkede yaþamaya devam edecekler.
Geçmiþ dönemde iþlenen ve iþlendiðinden þüphe edilen siyasi cinayetler var. Hrant Dink, Muhsin Yazýcýoðlu, Tahir Elçi bunlardan en peþine düþülenleri. Her kesimin vicdanýna dokunan bu cinayetlerin eþ zamanlý aydýnlatýlmasý için de uygun bir zaman.
Ayrýþmalara fýrsat vermemek
Darbecilerin bir “B” planý varsa, bunun içinde kamudan uzaklaþtýrýlan FETÖ’cülerin yerine yerleþme beklentisi olan farklý gruplarýn kendi aralarýnda mücadeleye girmelerini tahrik etmek de olabilir.
Ayrýca, “B” planýnýn iktidarýn seçmen kitlesinin saflarýný sýkýlaþtýrmasý üzerine kurulduðu da unutulmamalý. Toplumda oluþan takdire þayan tepki ve dayanýþmanýn, bir süre sonra sadece bir partinin direniþine dönüþmesi, iktidarýn bundan sonra atacaðý adýmlarýn meþruiyeti açýsýndan yeterli olmaz. Zira, darbe giriþiminin açýk hedefi iktidar olsa bile, esas hedefi Türkiye.
Ýktidarýn tabanýnda saflarý sýkýlaþtýrmasý, yeni giriþimlerin önlenmesi açýsýndan anlamlý; ancak bu, diðer darbe karþýtlarýnýn dýþarýda kalmasýna yol açabilir.
Darbe giriþimleri anti demokratik yapý ve kurumlarda palazlanýr. Dolayýsýyla bundan sonra her kurum ve iliþkinin demokratikleþmesi gerekiyor. Bugün kangren olan sorunlarýn çözümü için bir fýrsat var. Ancak, tüm yapý ve iliþkileri yeniden düzenleyecek adýmlarýn, normalleþmiþ dönemde de sürdürülmesi gerekiyor. Artýk cemaatlerin peþine takýlan güruhlara deðil, topluma saygý duyan yurttaþlara ihtiyaç var; bunun inþasýna giriþmenin tam zamaný.
