Þeyhülislâm Bahâî Efendi’nin pek sevdiðim bir beyti vardýr:
“Bize kâfir diyenin kendide îmân olsa!
Dahleden dînimize bâri Müselmân olsa!”
Þimdi ben de burada anlatýlan karaktere uygun bir iþ yaparak gazetelerde gördüðüm bâzý dil hatâlarýný düzeltmek istiyorum.
Bu beyti de baþa koyarak, “Sen önce kendine bak!” diyecek olanlara karþý peþînen gardýmý almýþ oluyorum.
“Fit olmak” sözü uzunca süredir Batý dillerinden aparýlma þekliyle “formda olmak” anlamýna kullanýlýyor. Oysa Türkçede “râzý olmak” anlamýna gelir.
“Önce 100 lira istiyordu ama sonunda 75 liraya fit oldu.” gibi meselâ...
“Zamansýz” kelimesini de aramýzdaki bâzý yarý... þeyler... yine Batý dillerinden þuursuzca kopya ederek “modasý hiç geçmeyen” anlamýna kullanýyorlar.
Oysa “zamansýz” Türkçede “uygun olmayan bir zamanda” anlamýna gelir.
“Zamansýz bir ziyâret” gibi...
“Aklýselim olmak” demek yanlýþdýr!
Aklýselim (akl-ý selîm) saðduyu demekdir. O halde ne diyecekmiþiz?
Aklýselim sâhibi olmak diyecekmiþiz!
Kimse kusûruma bakmasýn ama iðneyi kendimize batýrmaz isek baþkalarýna deðil çuvaldýz batýrmak, hafifçe dokunmak hakkýný bile kaybederiz.
Oysa iþimiz âleme nizâmat vermek olduðuna göre buna kendimizden baþlamamýz iyi olur kanaatindeyim.
Beni çok rahatsýz eden bir iki yanlýþa daha deðinmek istiyorum:
“Bir tâlibané” denilmez. Tâlibân çoðuldur. Tâlibler demekdir.
“Ýnfâz etmek” îdâm etmek demek deðildir. Sâdece bir emri yerine getirmek mânâsýna gelir.
“Atlý süvâri birliði” olmaz! Süvâri zâten atlý demekdir! Süvar at anlamýna gelir!
“Kâðýt banknot” hâkezâ! Banknot zâten kâðýt para demekdir. Banknotun mâdenîsi zâten yokdur!
Bunlara “totoloji” (tautologie) denir ki Türkçede bununla dalga geçmek için bir de meþhur cümle vardýr:
“Bâbýâlî Kapýsý’ndan mürûr edip geçerken atlý bir süvâriye tesâdüfen rastgeldim.”
Devâm edelim:
“Akrist” diye bir kelime yokdur! Aktris (acrice) vardýr.
ANAP’a hâkim olan hava CHP’ye “nüksetmiþdir.” cümlesi yanlýþdýr!
Nüksetmek bir hastalýðýn geri tepmesi, yeniden geri gelmesi anlamýna gelir!
“Sirâyet etmiþdir.” diyebilirsiniz. Sýçramýþ, bulaþmýþ, yansýmýþ diyebilirsiniz ama nüksetmiþ olmaz!
“Gaul Obelix” hele bir “kültür ve sanat sayfasý”nda hiç gitmiyor.
Onun doðrusu “Galyalý Obelix” olacakdý.
Kýsacasý saða sola çeki düzen vermeden önce kendimize biraz çeki düzen versek daha iyi ederiz gibime geliyor.
Mâdem eskilerden bir beyitle açdýk yine eskilerden bir beyitle kapayalým:
“Sorulsa hâce-i dânâ Selânik nerdedir bilmez;
Bilir ammâ ki kaç tüy varsa Cibrîl’in kanâdýnda.”
