Denizkýzýyla öfkeli boðanýn aþký

Jacques Audiard’ýn Fransýz basýný tarafýndan baþyapýt ilan edilen Pas ve Kemik’i her yönden fazlasýyla abartýlý bir film…

Suratýnýza yumruðu öyle bir yiyeceksiniz ki sanki burun kemiðiniz beyninize saplanacak… Aðzýnýza dolan kanýnýz damaðýnýzda paslý bir tat býrakacak… Çok vahþi bir taným mý? Fransýz sinemasýnýn 60 yaþýna gelen ünlü yönetmeni Jacques Audiard kariyerini büyük ölçüde sürekli þiddete baþvuran, suç iþleyen, yalan söyleyen, öfkeli ve uyumsuz karakterleri ele aldýðý filmler üzerine kurdu. Pas ve Kemik, sýra dýþý bir aþk öyküsünü merkeze almakla birlikte istisna deðil. Audiard’ýn bu filmdeki baþlýca sorunu fazlasýyla aðdalý bir öykü anlatmasý ve mizanseni fazlasýyla abartmasý…

Sinemaya senarist olarak baþlayan Audiard, 1994’te En Ýyi Ýlk Film Cesar ve Georges Sadoul ödüllerini kazanan Düþen Adamlara Bak ile yönetmenlik koltuðuna oturdu. 1999’daTonie Marshall’ýn Venüs Güzellik Enstitüsü adlý filminin senaryosuna da imza atan Audiard için senaryo öncelikli önem taþýr. Pas ve Kemik’i Thomas Bidegain ile birlikte, Kanadalý yazar Craig Davidson’ýn A Mean Utility adlý kitabýndaki kýsa öykülerden serbest biçimde derleyerek yazdý.

Bu senaryodan bir denizkýzýyla bir öfkeli boðanýn, Fransýz Rivierasýnýn karanlýk ve sefil yüzündeki aþký çýktý… Ali, nasýl bakacaðýný bilemediði küçük oðluyla birlikte Antibes’deki ailesinin yanýna gelip iþ aramaya baþlayan bir adam. Öfkesi duygularýný bastýran, o soðuk haliyle kaslý bedeni birleþince bir tür hayvaný andýran bir adam. Katil balinalarý eðitip onlarla þov yapan Stephanie ise havuzda geçirdiði kaza sonucu iki bacaðýný birden kaybeden bir kadýn. Rastlantý sonucu yollarý kesiþen, hayatlarý trajedilerle þekillenmeden önce de uyumsuz ve marazi olduklarýnýn sinyallerini veren bu iki karakter, birlikte oluyor ama aþký dile getirmiyorlar. Duygusallýk ya da erotizm içermeyen kýsa mesajlarla randevulaþýyorlar! Yönetmen de iliþkilerini romantize etmiyor, onlarýn yaþadýðý tonda sunuyor izleyiciye.

Bütün olanaksýzlýklarýna raðmen hayatlarýnýn kontrolünü eline almaya çalýþan, öte yandan öfkelerini kontrol etmek istemeyen, yaþadýklarý trajedilerin acýsýný kendilerinden ve baþkalarýndan çýkarmaya çalýþan, ancak seviþip seretonin ya da dövüþüp adrenalin salgýlayýnca sað olduklarýný hissedebilen karakterleri abartýlý bulduðumu itiraf etmeliyim. Bir yandan lüks ve þýk bir sosyal çevredeki karakterlerin isyanýný anlatan öykünün baba oðul iliþkisinden denizkýzý mitine, kulüplerden bahis için yapýlan yasa dýþý dövüþlere kadar dallanýp budaklanmasý aþýrýya kaçmýþ.

Bir de bunun üstüne fazlasýyla gösteriþli ve yönlendirici bir mizanseni koyun… “Katil balina”larý eðitip kontrol edebilen Stephanie’nin olay anýnda kendini kaybedip tam algýlayamamasýný simgeleyen, zihninde kalan rüyamsý izlenimler misali görüntülenen çarpýcý bir sahne. Bacaklarýný nasýl kaybettiðini görmüyoruz, ama meslektaþýnýn erken verdiði komutla orka sýçrayýnca platformdan havuza düþtüðünde bacaklarýný onun ýsýrmýþ olduðunu anlýyoruz… Sonraki bir sahnede Stephanie akvaryuma gidiyor ve camýn ardýndaki orka ile ‘selamlaþýyor’. Ýnsanýn irade gücüyle o koca canlýya hükmedebilmesinden kendi hayatýndaki aðýr kayýplarla da baþ edebileceði ‘selamýný’ çakýyor Pas ve Kemik.

Audiard’ýn öykü anlatmadaki baþarýsýna hiç itirazým yok. Bugüne dek Düþen Adamlara Bak’tan Yeraltý Peygamberi’ne dek filmlerinin hemen hepsinde atmosfer ve ritim dört dörtlüktü. Ýzleyiciyi filminin içine çekebilmekte, ona karakterlerinin soluduðu havayý solutmakta ve kurgudaki becerisiyle onu en klasik anlamda sürükleyebilmekteydi. Fakat Pas ve Kemik’i daha sinematik kýlayým derken bayaðýlaþtýrmýþ… Öksüz çocuk, boksör baba, güzel bacaklarýnýn yerinde protezler olan kadýn, yeraltý dünyasý, kavga, kaza, þiddet vs. ne ararsanýz doldurmuþ.

Iþýk da senaryo gibi sert ve kontrastlý. Yer yer izlenimci yer yer dýþavurumcu bir görüntü yönetimi var. Bütününde görsel olarak fazlasýyla stilize.

De rouille et d’os Pas ve Kemik – Yönetmen: Jacques Audillard / Senaryo: Jacques Audiard, Thomas Bidegain/ Görüntü: Stephane Fontaine/ Müzik: Alexandre Desplat/ Oyuncular: Marion Cotillard, Matthias Schoenaerts, Armand Verdure, Celine Salette, Corinne Lasiero, Bouli Lanners, Mourad Frarema.