ABD’de son zamanlarýn en büyük maden faciasý Nisan 2010’daki Upper Big Branch madenindeki kazaydý. Kömür madenine metan gazý sýzmýþ ve gaz birikip yangýn çýkarmýþtý. Alevler, galerilerde yeterinden fazla dolaþan kömür tozunu ateþlemiþ ve barut etkisindeki kömür tozu, maden içinde alev bulutu dolaþtýrmýþtý. Sonuç: 29 ölü 2 yaralý.
Soruþturma, kazanýn -önlenebilir- olduðunu ortaya koydu. Yani kaza -kader- deðildi. ABD zaten maden kazalarýnýn -önlenir- olduðuna inanýyor.
Sonra ABD Adalet Bakanlýðý, ki ABD’nin -Baþsavcýlýk makamýdýr- Maden yönetimi ile anlaþmaya oturdu. Anlaþma yanýnda, ABD savcýlarý olaydan sorumlu olan bireyleri de kovalamayý sürdürdü.
ABD Adalet Bakanlýðý, tarihte tanýk olmadýk biçimde bir maden þirketinin cezalandýrýldýðýný duyurdu. Buna göre maden þirketi: Ocaktaki güvenlik için 80 milyon dolar verecek ve eksiklerin düzeltilmesninin masrafýný karþýlayacaktý. Bu masraf 48 milyon dolardý.
Ayrýca ölen iþçilerin yakýnlarýna 1.5 milyon dolar tazminat verildi. Ve de madencilik genel güvenliðine yönelik araþtýrmalar için 35 milyon dolarý þirketin ödemesine kar ildi.
Kaðýt üzerinde þirket on milyonlarca dolar -ceza- ödüyordu. Ancak verilen ceza hala -zayýf sayýldý. Kararý eleþtirenler: Bu þirket zaten kurallara aykýrý madencilik yapýyordu- dediler Kaza anýna dek o madenda 1.000’e yakýn kural ihali yapýlmýþtý.
Soruþturmada madencilik þirketinin çifte defter tuttuðu da anlaþýldý. Ýyi defter dýþarýdan konuþanlara karþý. Kötü defter de: Bu iki þýk altýndaki hepsi.
Aslýnda kimse bu verilen cezalarý yeterli bulmadý. Hatta Adalet Bakanlýðý’nýn hapis yerine para cezasý almasýnýn kabul edilemeyeceði söylendi.
Ancak bakanlýk, para cezasýný yeterli bulmuþtu.
Sorumlu bireyler hakkýnda süreç iþledi. Birkaç yetkili, birkaç yýl hapis cezasý aldý, ancak her seferinde -daha aðýr ceza verin- çaðrýsý geldi.
Halen sorumlu bireyler hakkýndaki hukuki süreç devam ediyor. Alt kademedeki yetkililerin ifadesine dayanarak, üst kademeler için -þebeke- suçlamasyla davaya hazrlanýyor, savcýlýk.
Bu maden kazasý ABD’de son yýllarda en aðýr sonuçlara yol açan kazaydý. Ýlk yardýmdan maden kurtarmaya her adýmda yapýlan yanlýþlar gözden geçirildi.
ABD’de maden kazalarý halen de yaþanýyor. Ancak Nisan 2010 kazasýndan alýnan dersler var. Þimdi onlarýn tekrarlanmamasý gerekiyor.
twitter.com/selimatalayny
