Geçen hafta bir gazetede şöyle bir haber başlığı gördüm: Kıvanç Tatlıtuğ da tükendi! Geçen sene Meryem Uzerli ile gündeme gelmişti bu konu. Şöhretli kişilerle gündeme gelen ‘Tükenmişlik Sendromu’ ya da ‘Burn Out Sendromu’ aslında herkesi etkileyebilecek çok önemli bir sağlık sorunu. Özellikle geceleri yoğun çalışan pilotlar, doktorlar, polisler, hemşireler, askerler risk gruplarıdır.
Neden tükeniliyor?
Tükenmişliğe götüren etkenler kişisel, kurumsal ve toplumsal olabiliyor. Otoriter, katı, maço, belirsizliğe düşük toleransı olan, yüksek başarı hırsına sahip, motivasyon unsurlarını kaybetmiş, mükemmeliyetçi, detaycı ve titiz kişiler tükenmişliğe yatkın oluyorlar. Kortizol ve adrenalin gibi stres hormonları aşırı yükseliyor ve bunun neticesinde kişi bedensel ve ruhsal olarak tükeniyor.
Belirtiler neler?
Fiziksel Belirtiler: Yorgunluk, bitkinlik, enfeksiyon ve fiziksel hastalıklardan kurtulamama, ağrı, kilo artışı veya zayıflama, uykusuzluk ya da aşırı uyuma.
Davranışsal belirtiler: İşe geç gelme ve erken çıkma, eve iş götürme, kararsızlık, sigara ve içkide artış, kontrolsüz duygusal ve cinsel yaşantılara girme, aşırı çalışmak, sağlıkla aşırı uğraşma, hareketlerde yavaşlama veya yerinde durama.
Ruhsal belirtiler: Bir şeylerin yanlış gittiği inancı, kızgınlık ve alınganlık, can sıkıntısı, hayal kırıklığı, ilgi ve istek azlığı, şaşkınlık, boşluk hissi, keyifsizlik, güvensizlik, yalnızlık, öfke patlamaları, sürekli kişisel hata ve başarısızlıklara odaklanma, ölüm ve intihar fikirlerinin sık sık tekrarlaması, değersizlik, yetersizlik ve suçluluk duyguları, umutsuzluk, her şeyi eleştirme, yeniliklere direnç gösterme, hiçbir şeyle tatmin olamama.
Neler yapılmalı?
Öncelikle bu durumun önemli bir sağlık sorunu olduğunu bilmek ve kabul etmek gerekir. Eğer belirtiler ağırsa ve kişide intihar düşünceleri belirdiyse mutlaka bir psikiyatrist tarafından değerlendirilmelidir. Bu tür durumlarda genellikle kişiye zarar vermeyecek antistres ilaçlar önerilir. Dinlenme, iş ve özel yaşam dengesini ayarlamak, stres karşısındaki duruşu revize etmek, travmaları onarmak kalıcı bir çözüm açısından önemlidir.
