Bugünlerde, asgari ücret ile birlikte en çok tartýþýlan konularýn baþýnda 657 sayýlý Devlet Memurlarý Kanununda yapýlmasý planlanan deðiþiklikler yer almaktadýr.
Özellikle Türkiye’de devlet memurluðu algýsý, hemen hemen tüm toplum kesimleri tarafýndan, ‘güvenceli istihdam’ ile eþdeðer görülüyor ve memurlarýn taþýmasý gereken þartlar neredeyse sadece ilk kez kamu görevlisi olunmasý aþamasýnda tespit ediliyor. ‘Devlete kapaðý atmak’ gibi kliþe ifadeler de iþte bu ‘ömür boyu güvenceli iþ’ algýsý ile ortaya çýktý.
Her þeyden önce, devlet tarafýndan saðlanan hizmetlerin, özel sektör tarafýndan saðlanan hizmetlerden farký ‘kamusal amaçlara yönelik olmasý, kâr hedeflenmemesi ve hizmet esaslý olmasýdýr.’
Kamu tarafýndan saðlanan hizmetlerin, toplumun tüm kesimlerine eþit daðýlmasý, hizmetlerin kalitesinin yükselmesi ve vatandaþlarýn da kamu görevlilerinin kimlikleri kadar, yaptýklarý iþe de saygý duymasý gerekir. Tüm vatandaþlarýmýz, kamu hizmetleri ve dolayýsýyla kamu görevlileri ile iç içe bir yaþama sahip. Dolayýsýyla kamu hizmetlerinin de kalitesinin ve verimliliðin artýrýlmasý ve bu doðrultuda çaba sarf edilmesi gerekir. Dünyanýn hemen hemen her alaný deðiþmekte, teknolojik yenilikler ile üretim ve hizmet sektörü de ‘bilgili çalýþanlarý’ içinde barýndýrmak istemektedir.
657 sayýlý Devlet Memurlarý Kanunu, uzun yýllardýr eleþtirilmiþ ve performansýn da belirleyici olmasý gerektiði savunulmuþtur. Performans denilince, özellikle ülkemizde, bazý taraflar hemen itiraz etmekte, performansý adeta insan düþmaný olarak göstermektedir.
Performans, en genel tanýmýyla, iþ yapan bir kimsenin, yaptýðý iþle amaçlanan hedefe yönelik olarak neyi saðlayabildiðinin kalite ve miktar olarak ifade edilmesidir. Performans yönetimi sadece çok fazla iþ yapmak ile saðlanmamaktadýr. Esneklik, uyum, katýlýmcý bir yönetim anlayýþýnýn yaygýnlaþtýrýlmasý ve açýk, þeffaf, hesap verebilir bir yönetimin de parçasýdýr. Ýþte özellikle son yýllarda bir kýsým kamu görevlilerinin bazý terör örgütlerinin sözcüsü ve eylemcisi olarak faaliyet göstermesi, devlet memurlarýna iliþkin yasal düzenlemelerin sorgulanmasýna neden olmuþtur. Bu baðlamda esaslý bazý deðiþiklikler öngörülmektedir.
Hangi deðiþiklikler var?
1- Statüler deðiþiyor
Çalýþanlar arasýnda ‘4a, 4b, 4c’ þeklindeki ayrým sona erdirilerek ayný iþi yaptýðý halde farklý maddi, sosyal haklarý barýndýran bu uygulamanýn bitmesi planlanýyor.
a) Öðretmenin, polisin, uzman erbaþlarýn, astsubaylarýn, genel müdür yardýmcýlarýnýn, üniversite genel sekreterlerinin ve þube müdürlerinin ek göstergelerinde iyileþtirmeler yapýlacak,
b) Üniversite mezunlarý öðrenim durumlarýna uygun kadrolara geçirilerek, verim artýrýlacak,
c) 2016 ve 2017 yýlýný kapsayan toplu sözleþmede tutanak altýna alýnan memurlarýn özlük haklarý ile ilgili deðiþiklikler yapýlacak.
2- Ýþ garantisi sona eriyor, performansý iyi olan güvence ve ek maaþ alýyor
Devlet memurunun da performansý objektif kriterler doðrultusunda ölçülecek ve yaptýðý iþ ile ilgili bilgisi olmayan ve çaba sarf etmeyenler için artýk ömür boyu garanti olmayacak. Memurlarla her yýl performansýna göre yeniden sözleþme yapýlacak.
Performansý yüksek memur daha fazla ücret alabilecek ve ek maddi haklar, yeni bir motivasyon aracý olarak kullanýlacak. Memurun yýllýk performans deðerlendirme sonuçlarýna göre ücreti Maliye Bakanlýðý’nca belirlenecek belli bir performans ödeneðinden karþýlanacak. Bu ödeme yýlsonunda yapýlacak.
Kamuda þu an yaklaþýk 50 çeþit ödeme yapýlýyor. Bu sayýnýn 10’a düþürülmesi öngörülüyor. Bu da, temel ücret, hizmet farký, performans, ek ödenek, ders ücreti ve vekalet ücreti þeklinde belli baþlýklar halinde olacak.
Performans özlük haklarýnýn belirlenmesi ve terfide daha etkili olacak. Daha çok çalýþan, daha fazla katký saðlayan memura yüksek ücret verilecek. Performans notu zam ve ücrette belirleyici olacak.
3- Engelli çalýþan sayýsý artýyor
Kamuda engelli çalýþma oraný yüzde 3’ten 4’e çýkarýlacak. Bu oranýn farklý uygulanacaðý meslek ve görevler ile kuruluþlar Bakanlar Kurulu’nca kararlaþtýrýlacak.
4- Teröre destek veren memur, memurluktan atýlýyor
Terör örgütlerine destek veren memurlar, bu durumun ilgili kamu kurumlarýnca ispatlanmasý halinde, disiplin cezasýyla memurluktan atýlabilecek. Diðer disiplin cezalarý da yeniden tanýmlanmaktadýr.
5- Ýzin süreleri artýyor
Yeni kanun ile artýk hafta sonlarý yýllýk izin süresinden sayýlmayacak. Kamu çalýþanlarýnýn yýllýk izin süresi, hizmeti 1 yýldan 10 yýla kadar (on yýl dahil) 20 iþ günü, 10 yýldan fazla olanlar için 30 iþ günü olacak.
6- Esnek çalýþma geliyor
Hamileler, engelliler ve Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek iþ ve hizmetlerdeki memurlar kurum amirinin izni ile esnek çalýþmaya geçebilecek ve çocuðu olan memur isterse 1 yaþýna kadar esnek çalýþabilecek.
