6 Haziran günü Ak Parti Diyarbakýr’da çözüm süreci çalýþtayý gerçekleþtirdi. Çalýþtay çözüm sürecine aþý oldu diyebilirim. Bir tarafta PKK’nýn Diyarbakýr Lice’deki yol kapama eylemi ve emniyet güçlerinin buna müdahalesi, diðer tarafta Diyarbakýr Belediyesi’nin seyir keyfini bozan annelerin ‘daðý’ inleten sesleri: Çocuklarýmýzý geri gönderin!
Türkiye ve Diyarbakýr bunlarý konuþuyordu.
Çözümsüzlük arayýþýnda olanlarýn “çözüm süreci bitti biter” temennilerine raðmen, Kürt siyasi hareketi temsilcilerinin çocuklarý için eylem nöbeti tutan annelere “MÝT’ten para almýþlardýr” diyebilmelerine, “çocuklarýnýz daða gitmiþ daha ne istiyorsunuz”, “zorla götürme yok” diyecek kadar þuursuzlaþabilmelerine raðmen hükümet süreci hýzlandýrma iradesi sergiledi.
Ýmralý’dan gelen mesaj da bu yöndeydi.
Çalýþtayýn açýlýþ konuþmalarý dýþýndaki kýsmý, basýna kapalý gerçekleþti. Yazacaklarým, çalýþtay ile ilgili genel izlenimlerim ve çalýþtayýn, sürecin bu aþamasýnda nasýl bir etki yapabileceði, süreci nereye taþýyabileceðine dair öngörülerimdir:
***
Geldiðimiz nokta itibariyle bence çözüm sürecinin en zor etabý geçilmiþtir.
Asýl zor olan, sürecinin bazý gerekliliklerinin toplumsallaþarak kabul görmesiydi. Bu, barýþý istemekten daha karmaþýk bir denkleme oturuyordu. Çözümün tek taraflý bir süreç olmayacaðý, PKK’ya ve Kürt siyasi hareketine olduðu kadar devlete de sorumluluk yüklediði gerçeðinin toplumsallaþmasýndan bahsediyorum.
Akil Ýnsanlar Heyeti’nin çalýþmasý bu anlamda çok önemli bir iþlev gördü. PKK’nýn çatýþmasýzlýk kararý vermesi çok önemli ama Kürtlerin kültürel kimlikleriyle ilgili taleplerinin yerine getirilmesi sadece PKK’nýn ya da egemen Kürt siyasetinin talepleri deðildir. Bu gerçeði artýk Türkiye kamuoyunun kabul etmesi gerekiyor.
Nedir bu gereklilikler?
Kürtlerin ezici çoðunluðu, Kürtlüklerini kültürel kimlik olarak gelecek nesillere taþýyabilmek istiyorlar.
Ýmkansýzý istemiyorlar, mesela Kürtçenin de artýk Türkiye’nin dillerinden biri olarak kabulünü arzusundalar. Üniversitelerin Kürtçe dili ve edebiyatý bölümü (ki bu da hayaldi, gerçek oldu!) mezunlarýnýn atanmasýný bekliyorlar.
Kürtlerin yoðun olarak yaþadýðý þehirlerde ve tabii Ýstanbul, Ankara, Ýzmir gibi büyük þehirlerde terminal ve uçak içi anonslarýn Türkçe ve Ýngilizcenin yaný sýra Kürtçe de yapýlmasý.
Zor mu? Bence artýk deðil...
-Demokratikleþme Paketi’nde zaten olan-; ahalinin yarýdan çoðu istediði takdirde yer isimlerinin eskisiyle deðiþtirilmesi, AB yerel yönetimler þartýndaki çekincenin kaldýrýlmasý ve yerelin idari birim olarak güçlendirilmesi...
***
Kuþkusuz dahasý var ama alt alta sýraladýðýmýzda çok da uzun bir liste etmiyor. Ve kanýmca bunlar çözüm ve barýþ isteðinin toplumsallaþmasýndan daha zor deðil.
Bir baþka husus, PKK ve Kürt sorununun toplumsal bir çatýþmanýn deðil devletin Kürtlere yaþattýðý acýlarýn bir sonucu olmasý ve bunun hiçbir zaman toplumsal bir çatýþmaya dönüþmemesi... Bu durum elimizi güçlendirirken yavaþlatýyor da. Çözümü üfleye üfleye, usul usul yeþertiyoruz; çünkü yeni sorunlarýn ortaya çýkmasýna imkan vermeden herkesin razý olacaðý bir vasatta bu iþi hal yoluna koymaya çalýþýyoruz. Süreç yavaþ ilerliyor diyenlerin bu hususu dikkate almalarýnda fayda var.
***
“Demokratik açýlým” baþladýðýndan bugüne ve son 1,5 yýlda epey badire atlattýk. Çözüm süreci sýký testlerden geçti. Bu testler sürecin bir anlamda sigortasý oldu.
Her þey güllük gülistanlýk da deðil elbet. Süreç içinde Kürt sorunu dediðimiz üst baþlýðýnýn altýna birçok korsan alt baþlýk yazýldý. Türkiye solunun müzmin muhaliflerinin en kibar ifadeyle mýzmýzlýklarý ve çözümsüzlük arayýþlarý bizatihi bir sorun olarak karþýmýza çýktý.
Çözüm sürecini, kendilerinin dikkate alýnmasýna ve tatmin edilmesine indirgeyen bu bakýþ açýsý hem sorunun çözümünde yavaþlatýcý bir etki yaptý hem de Kürt siyasi hareketinin Türkiyelileþmesine engel oldu.
Çalýþtayda bu yaklaþýmý benimseyenler de vardý.
“Ülkenin batýsýnda demokrasi yokken doðusuna barýþ gelir mi” ajitasyonunun müelliflerine raðmen, -Baþbakan Yardýmcýsý Beþir Atalay’ýn ifadesiyle- devletten çok devletçi, örgütten çok örgütçü olanlara raðmen barýþ hep aramýzdaydý, çözüm ise hemen kapýmýzda.
