Ýleride Suriye krizinin tarihi yazýldýðýnda, büyük ölçüde Baas rejiminden bahsedilecek fazlaca orijinal bir þey bulunamayacak. Zira ne rejimin ne de Esed mezhepçi aile devletinin çarpýcý bir tarafý olmadýðý gibi, tedhiþ üzerine kurulu bir istihbarat devletinin deðiþmeyen kanlý hikâyesini aþacak farklý bir baþlýk da bulunamayacaktýr. Ancak ve ancak iktidara geldiði ilk günden itibaren Saddam, Kaddafi, Pehlevi veya Mübarek ne yaptýysa, bir benzerini kabaca hayata geçirmiþ sýradan kanlý bir rejimin tekrar eden terörizmi aktarýlabilecektir. Dolayýsýyla, ileride Suriye krizi ele alýndýðýnda, büyük ölçüde ‘vekâlet savaþlarýndan’ bahsedilecektir. Bu savaþlarýn odaðýnda ise onlarca yerli ve ithal örgütün hikâyeleri ‘krizin aktörleri’ olarak ele alýnacaktýr.
Bu örgütler içerisinde en ilgi çekenlerden birisinin DAÝÞ’le birlikte PKK/PYD olacaðýna þüphe yok. DAÝÞ, nevi þahsýna münhasýr bir misyoner hareket olarak yeterince ilgiyi þimdi de görüyor. Kaotik istihbarat operasyonlarýnýn karmaþýk bir formülünü andýran yapýsýyla, Suriye krizinde diyalektiðin sonunu getirecek düzeyde baþarýlý bir vazife ifa ettiðine de þüphe yok. Ayný anda Amerika ile Rusya’yý, Ýsrail ile Ýran’ý bir araya getirdiðini ve Hobbesçu çatýþma okumasýný tarihin çöplüðüne gönderecek kadar iþlevsel olduðunu da reddetmek imkânsýz. Bir an için DAÝÞ ortadan kalksa, Suriye krizinin paydaþý olan aktörlerin kahir ekseriyeti anlamsýzlaþma ya da bütün Suriye iddialarýnýn altýnýn boþalmasý riskiyle karþý karþýya kalabilirler.
Bu aktörlerden bir tanesi de PYD. Neredeyse bütün küresel anlamýný DAÝÞ’e, bölgesel anlamýný ise Esed rejimiyle iþbirliðine borçlu olan bir örgüt. PYD her ne kadar küresel medya ve istihbarat manipülasyonu marifeti yoluyla ‘Kürt’ sýfatýyla nam yapmýþ olsa da, bütün takas deðerini Suriye dýþýndaki aktörlerin ‘DAÝÞ’le mücadele’ diplomatik ‘kurgusunun’ sahadaki ‘gerçeðe en fazla yaklaþan’ makbul seküler aracý olmaktan almaktadýr. PYD’nin bu araçsal tabiatýnýn yanýnda, DAÝÞ’le paylaþtýðý bir temel vasfý daha bulunmaktadýr. Hatta bu yönüyle DAÝÞ, sahadaki gerçeklikle oldukça sapkýn da olsa daha tutarlý ve sahici bir iliþki içerisindedir. DAÝÞ geniþ kitlesel bir halk hareketi olmaktan ziyade, geniþ Sünni kitlelerin önce Irak’ta sonra da Suriye’de acýlarýna musallat olan, Baðdat ve Þam yönetimleri kadar vahþi olabileceðini ispatlayarak alan kazanan bir örgüt. Bunu yaparken de kullandýðý tek araç þiddet ve vahþet. PYD de, Suriye Kürtlerinden ziyade Baas rejimi ile PKK’nýn 40 yýllýk iliþkisini kriz ortamýnda fýrsata dönüþtüren bir örgüt. Kürtlerin Suriye’de geçen yüzyýldan beri Baas rejiminden çektiði acýlara mütercim olmak bir yana, týpký DAÝÞ gibi tamamen kendi örgütsel misyoner ütopyasýna odaklanarak Esed dâhil bütün varlýðýný araçsallaþtýrmýþ bir yapý.
PYD’yi ileride yazýlacak tarihte dikkat çekici kýlan da bu araçsallaþtýrma olacak. Bu basit bir pasif taþeron iliþkisi ya da hizmeti deðil. Hatta bugüne kadar PYD’nin bilinçsiz ve pasif nesne muamelesi görmesi gerekirdi. Ya da Hizbullah tarzý bir iliþki de deðil. Çünkü Hizbullah da son tahlilde hem mezhepçi hem de ‘Ýran tabiî uzvu’ olarak Suriye’deki rolünü rasyonelleþtirebilir. PYD’nin varlýðý ve daha önemlisi 2011 sonrasý ilk kez var olurken izlediði çizgi, taþeron olmayý aþan, ahlaki olarak da, siyasi olarak da tutarsýz, jeopolitik anlamda miyop bir yapýnýn proaktif nesne oluþudur. PYD gerçekten DAÝÞ kadar diyalektiðin sonunu getiren bir devre mülk terör örgütü. Bu, DAÝÞ’in bile baþaramadýðý bir fonksiyon. Ayný anda Amerika’nýn desteklediði ve silahlandýrdýðý muhalif
gruplarla Amerika ve Rusya’nýn desteðiyle; KDP’nin ve Suriye muhalefetinin beraber olduðu Kürtlerle de Esed ve Ýran’ýn desteðiyle; kah DAÝÞ’le kah DAÝÞ’le eþzamanlý bir þekilde muhalefetle savaþ(týrýl)an bir örgüt. Kimin nerede ve ne zaman kullandýðýný, kime nasýl bir kiralama yaptýðýnýn listesini çýkarmak bile, yeterince karmaþýk bir devre mülk yapýyý görmek için yeterli.
Bütün bunlarý basitleþtirmek mümkün. Yarýn tarih yazýldýðýnda, bugün bütün Kürtlere ipotek koymak pahasýna ‘Suriye’deki Kürtler’ denilerek telaffuz edilen PYD’nin yapýp ettiklerinden bir tek þey kalacak: Baas rejimi adýna Suriye’deki mazlumlar ve muhalefetle savaþan Kürtler. Til Hemis’te, Sülük’te, Al-Gbin’de, Renin’de, Tal Abyad, Tel Amr ve daha birçok yerde iþledikleri suçlarla rejim adýna terör örgütü olduðunu ilan eden PYD’nin en büyük suçu ise Suriye’nin en maðdur unsurlarýndan olan Kürtlere yapýþtýrdýðý yafta oldu.
Yarým milyon insanýn Baas rejiminden dolayý hayatýný kaybettiði Suriye’den çýkarýlacak ilk dersin, devre mülk hizmet veren her yapýnýn varoluþsal tehdit karþýsýnda kiralama yapan müþterilerin ‘deðil sorumluluk almayý, tam da sorumluluk almamak adýna’ kendileriyle iliþkiye geçtikleri olduðunu göreceklerdir. Ýþte o zaman, bugün Kürtler olan öznenin, hýzla PKK/PYD’ye dönüþmesi mukadderdir.
